Tribune 06/2012 :: XVIII Congres: SP zet de klokken gelijk voor 12 september

XVIII Congres

SP zet de klokken gelijk voor 12 september

foto Maurice Boyer

Tekst: Jola van Dijk en Rob Janssen

Op 2 juni heeft de SP tijdens het wervelende XVIII Congres in het Chassé Theater in Breda Emile Roemer als lijsttrekker gekozen. Bovendien is de wens tot regeringsdeelname bekrachtigd. Een congresganger: ‘Ik zou zeggen: na 12 september een voet tussen de deur en gáán!’

De aftrap voor het XVIII Congres is een kippenvelmoment. Op de enorme videoschermen in de zaal is een filmpje te zien van mensen. Werkende mensen, lachende mensen, reizende en rustende mensen,

vrolijke mensen, zieke mensen. De snel opeenvolgende beelden worden ondersteund door het lied One van U2. Lots­verbondenheid, dat is waar het hier om gaat: ‘1 voor allen’. One.

‘Dames en heren, wij bestaan veertig jaar.’ Het is partijvoorzitter Jan Marijnissen die de afgevaardigden eraan herinnert dat de huidige staat en positie van de partij niet bepaald uit de lucht zijn komen vallen. Eerst hooguit een federatie van lokale afdelingen met hier en daar wat raadsleden, daarna een landelijke partij en de eerste zetels in de Tweede en Eerste Kamer, eind jaren negentig de eerste wethouders, vervolgens een vertegenwoordiging in het Europees Parlement, tot aan de eerste gedeputeerden in provincies vorig jaar. En al die jaren een gestage groei van het ledenaantal. En ook nu, anno 2012, zijn er volop indicaties voor de verdere ontwikkeling van de partij. ‘Sinds 1 januari hebben we netto vijftienhonderd nieuwe leden kunnen begroeten. En we hebben het mooiste partijpand van Nederland’, zijn voorbeelden die Jan Marijnissen noemt. Tel daarbij de al geruime tijd uiterst gunstige peilingen en het zal geen verrassing zijn dat de SP de volgende stap wil zetten: die naar regeringsdeelname.

Menig congresganger laat daarover geen twijfel bestaan. ‘Het moet nu echt’, zegt Linda Haex van de SP in Weert: ‘We moeten ons na veertig jaar niet meer aan de kant laten schuiven als het gaat om regeringsdeelname. Ik zou zeggen: na 12 september een voet tussen de deur en gáán!’ Bregje van Lieshout uit Cuijk: ‘In mijn woonplaats zeggen zelfs tegenstanders van de SP dat het tijd is voor een kabinet met Roemer.’ En Eric van den Broek uit Boxtel: ‘Zolang je aan de mensen kunt uitleggen waaróm je bepaalde compromissen hebt gesloten en zolang je als partij herkenbaar blijft, zeg ik ja tegen regeringsdeelname.’

Hoe groot ook de eensgezindheid over die nieuwe stap, de partij blijft met beide benen op de grond staan en wenst niet te vergeten waar ze vandaan is gekomen. Vandaar dat twee trouwe SP’ers die sinds tientallen jaren wezenlijk meebouwen aan datgene wat de partij nu is, tijdens het Congres in de spotlights komen te staan. SP-Tweede Kamerlid Jan de Wit ontvangt een Gouden Tomaat voor zijn jarenlange trouwe inzet voor de partij. Hij begon in de jaren zeventig met het opzetten van de SP in Zuid-Limburg en volgens Emile Roemer, die hem de onderscheiding opspelde, ‘kennen alle bankiers hem nu als voorzitter van de parlementaire commissie die de financiële crisis onderzocht’. Ook is er een Gouden Tomaat voor SP-raadslid Tonnie Wouters, sinds jaar en dag actief in Schijndel en de vrouw van de in oktober 2010 overleden Ger Wouters, eveneens een pionier uit de begintijd. Ger ontving twee jaar geleden op zijn ziekbed een Gouden ­Tomaat. Aan het centrale congresstuk ‘1 voor allen’, dat gaat over de koers van de partij in de toekomst, is door alle lokale afdelingen de afgelopen maanden gewerkt, geschaafd en bijgespijkerd. De puntjes op de i worden vandaag in Breda gezet, door middel van moties, amendementen en wijzigingsvoorstellen van de kant van de afdelingen. De hamvraag in het stuk, regeringsdeelname, vindt breed draagvlak. De weg daarnaartoe wordt bekrachtigd met een speciale congres-resolutie.

In de pauze schrijft Tweede Kamerlid Ronald van Raak zich een breuk: minstens twintig meter lang is de rij van mensen die zijn nieuwste boek ‘Op zoek naar vrijheid’ hebben gekocht en dat graag willen laten voorzien van een krabbel van de filosoof-politicus. Later op de middag meldt de SP-shop: ‘Uitverkocht!’ Kamer-oudgedienden als Remi Poppe, Anja Meulenbelt en Fenna Vergeer schudden honderden handen. En wie hebben we daar? Krista van Velzen! Twee jaar lang leek ze van de aardbodem verdwenen; nu geeft het voormalig Kamerlid opheldering. ‘Eerst ging ik op de fiets op en neer naar Tibet. Nu werk ik bij een hospice voor mensen die in hun laatste levensfase verkeren én zet ik me in voor een stichting die ex-gedetineerden begeleidt.’

’s Middags wordt duidelijk dat in de vorm van ‘1 voor allen’ in de partij de klokken gelijk kunnen worden gezet. Ook hebben de leden het nieuwe partijbestuur gekozen: Rosita van Gijlswijk, Hans van Leeuwen, Renske Leijten, Vincent Mulder, Ronald van Raak, Manja Smits, Paul Ulenbelt, Michiel Brouwer en Arjan Vliegenthart. Jan Marijnissen en Hans van Heijningen blijven respectievelijk partijvoorzitter en algemeen secretaris. Een domper op de goede sfeer is het bericht dat Jan Marijnissen het congres wegens gezondheidsklachten heeft moeten verlaten en naar het ziekenhuis is gegaan voor controle. Hij is daar gedotterd maar kan alsnog met zijn familie de toespraak van Emile op televisie volgen.

Dan is het moment aangebroken voor Emile Roemer, de beoogd lijsttrekker voor 12 september. De SP-voorman wordt op humoristische wijze aangekondigd door cabaretier Guido Weijers, afkomstig uit Roemers woonplaats Boxmeer. Weijers zegt Roemer te zien als een vaderfiguur: ‘Als kind was ik het zeker niet altijd met m’n vader eens, maar toch wist ik dat ie het beste met me voor had.’ Weijers leidt vervolgens de stemming over het lijsttrekkerschap en doet zelf nog een ludieke poging als tegenkandidaat. De uitslag is bekend. Emile Roemer stelt vervolgens helder wat de keuze is op

12 september: ‘Maken we het liberaler of socialer?’ Evenals het boek van Ronald van Raak snijdt ook Roemer het thema vrijheid aan: ‘Vrijheid is niet zo min mogelijk bemoeienis met anderen, maar juist wel je met elkaar bemoeien’, aldus Roemer. Je bent immers alleen echt vrij als je werk hebt, een opleiding hebt en toegang tot zorg. ‘Vrijheid moet ingebed zijn in gelijkwaardigheid, menselijke waardigheid en solidariteit, anders is het een losgeslagen begrip.’

Hij en de SP zijn klaar voor regeringsdeelname, maar niet tegen elke prijs. ‘Ik zet geen handtekening onder een regeerakkoord dat inkomensverschillen groter laat worden’, aldus Roemer. Wordt de marktwerking in de publieke sector en de zorg niet aangepakt? Geen handtekening van Roemer. Geen bestrijding van armoede onder kinderen? Geen handtekening. Wel tekent de SP-leider voor iets anders: ‘Ik ga ervoor om de SP voor het eerst in haar bestaan in de regering van Nederland te brengen.’

Het laatste woord is aan Bob Fosko, die voor een swingend slotakkoord zorgt met het lied ‘1 voor allen’ en natuurlijk ‘Een mens is meer’. Een treffend einde van een begin.

Lees online