Spanning 4/2017 • Energie-democratie in Londen

In Londen en de rest van het Verenigd Koninkrijk is er een aanhoudend probleem: energiearmoede. Miljoenen mensen hebben moeite om de energierekening te betalen. Een op de acht huishoudens moet in de winter kiezen tussen een warm huis en een maaltijd. Tegelijkertijd maken de zes grote energiebedrijven enorme winsten. De overheid doet niets, ondanks onderzoeken waaruit blijkt dat de consumenten tot maar liefst 1,7 miljard pond per jaar te veel betalen. Kahra Wayland-Larty van de Switched On London campagne legt uit waarom.

Voor gewone Britse families zijn er geen alternatieven. Vaak kunnen ze geen zonnepanelen betalen, dus blijven ze gebonden aan het energienet. Huurders zijn voor dit soort maatregelen afhankelijk van hun huisbaas. Die paar energie-aanbieders waar consumenten uit kunnen kiezen gaan de prijzen verder verhogen, en wie niet kan betalen wordt gewoon afgesloten.

Daarnaast hebben mensen heel weinig te zeggen over waar hun energie vandaan komt. Soms kan worden gekozen voor ‘groene stroom’, maar die is meestal duurder. Op deze manier worden gewone consumenten gedwongen te kiezen voor energie die de aarde schaadt. Het is een funest systeem waaruit je moeilijk kunt ontsnappen.

Maar in heel het Verenigd Koninkrijk komen campagnes op die verbetering eisen. Zij willen dat lokale autoriteiten de voorziening van energie weer in eigen handen nemen.

Gemeenten als Bristol en Nottingham hebben het energiesysteem opnieuw in publieke handen gebracht, waardoor ze in staat zijn om hun inwoners van goedkopere energie te voorzien. De Switched On London campagne gaat een stap verder met de eis van ‘energie-democratie’. Dit betekent eerlijke, betaalbare levering van duurzame energie, in een systeem dat publiek eigendom is en democratisch wordt aangestuurd.

In Londen eist de campagne een 100 procent publiek energiebedrijf, beheerd door de Greater London Authority (dus onder leiding van de burgemeester) en de inwoners van Londen.

In het begin was de campagne gericht op de burgemeestersverkiezingen in Londen van 2016. Terwijl de kandidaten van de grote partijen vochten om de stad voor zich te winnen, dwongen wij van ieder van hen de belofte af om een energiesysteem op te zetten in eigendom van de Londenaren. Toen Labourkandidaat Sadiq Khan de verkiezingen won, zetten we de campagne op om hem aan zijn belofte te houden.

GEZAMENLIJKE STRIJD

We willen niet alleen maar goedkope energie, we willen schone energie. We willen niet alleen een publiek systeem, we willen private bedrijven volledig buitensluiten. We willen goede, stabiele banen voor de medewerkers en gepaste democratische controle. Met gekozen bestuurders (50 procent vrouw), burgervergaderingen, en toegankelijke en democratische online podia.

Tegelijkertijd erkennen we onze rol in het grotere geheel, buiten Londen. Het probleem van energiearmoede in de stad is een symptoom van hetzelfde falende systeem dat onze kinderen dwingt om zwaar vervuilde lucht in te ademen, en dat de loop van rivieren verlegt van Colombiaanse dorpen naar een kolenmijn. Het is hetzelfde systeem dat het verlichten van hun huis voor Nigerianen onmogelijk maakt, en de Groningers angst aanjaagt door aardbevingen als gevolg van de gaswinning.

Dus hoewel klimaatverandering en luchtvervuiling allicht weinig betekenen voor de Londenaren die de energierekening nauwelijks kunnen betalen, net zo goed als lage energierekeningen weinig goedmaken voor Nederlandse families van wie de woning is beschadigd als gevolg van gaswinning, is het aan ons om deze aan elkaar te verbinden.

Londens probleem is niet alleen een probleem van energiebedrijven die mensen afzetten. Nederlands probleem is niet alleen de meedogenloze gaswinning door de NAM. Het is een wereldwijd probleem van monopolie van het grootkapitaal en winning van natuurlijke bronnen die eigenlijk publiek bezit zouden moeten zijn.

Het probleem is dat aloude idee dat winst boven alles gaat, en dat gewone mensen zich maar moeten schikken in hun lot. Wij proberen een ander verhaal te vertellen. Energie moet een publiek goed zijn, zonder streven naar winst. We hebben geen grote energiebedrijven nodig die bepalen waar onze energie vandaan komt en hoeveel we ervoor moeten betalen. We kunnen zelf onze energievoorziening beheren. We kunnen zelf de prijzen bepalen. We kunnen zelf beslissen waar onze brandstof vandaan komt en wat de gevolgen zijn voor mens en planeet. De problemen waar we voor staan in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Nigeria en Colombia zijn slechts de lokale symptomen van een wereldwijd probleem. En wij zijn allen deelgenoten in de wereldwijde beweging voor een alternatief.

Tekst: Kahra Wayland-Larty, vertaling: Bart Linssen