Tribune 05/2012 :: Commissie-De Wit: Te veel betaald, Kamer buitenspel

Commissie-De Wit

‘Te veel betaald, Kamer buitenspel’

Tekst: Rob Janssen

Foto: Sander van Oorspronk

Volgens Ewout Irrgang doet de Parlementaire Enquête-commissie Financieel Stelsel nuttige aanbevelingen in haar rapport.

‘Mijn ogen zijn soms wel opengegaan, ja.’ Dat zegt SP-Kamerlid Jan de Wit terugkijkend op de totstandkoming van de rapporten van de parlementaire enquêtecommissie waarvan hij de voorzitter was. Zelfs hij was tijdens het onderzoek niet zelden verwonderd over het daadwerkelijke reilen en zeilen in de financiële sector. ‘Als je bijvoorbeeld ziet wat voor ingrijpende consequenties de slechte koers van een bank heeft op economieën in andere delen van de wereld, dat de financiële sector zó onderling verweven is – ook in Nederland – dan heeft me dat hier en daar toch wel verrast’, aldus De Wit.

Het onlangs verschenen rapport was het tweede en laatste rapport dat verscheen onder leiding van de SP’er. In het eerste, uit 2010, stond met name het ontstaan van de kredietcrisis centraal. Het tweede rapport beschrijft de crisismaatregelen die de Nederlandse overheid nam in de cruciale periode tussen september 2008 en januari 2009. In die korte tijd pompte Nederland tientallen miljarden in het bankwezen dat in zwaar weer was geraakt. Zo werden de Nederlandse delen van Fortis en ABN Amro genationaliseerd middels een injectie van 16,8 miljard euro. Een hoge prijs in vergelijking met de economische waarde van de bank op dat moment, oordeelt de

commissie-De Wit. Bijna vijf miljard euro aan kapitaaltekort zou simpelweg over het hoofd zijn gezien. Ook bij de miljardensteun aan ING zet de commissie grote vraagtekens. Daarnaast is de Tweede Kamer tijdens genoemde periode voortdurend te laat en onvolledig geïnformeerd. Zodoende wijzen veel beschuldigende vingers naar Wouter Bos, de toenmalige PvdA-minister van Financiën. Deze stelde in reactie op het rapport dat hij in de toenmalige hectiek geen tijd en geen keus had gehad. Maar dat is SP-Kamerlid Ewout Irrgang wat al te gemakkelijk. ‘Bos suggereerde dat de commissie niet naar die factoren gekeken heeft, maar ze zijn wel degelijk gewogen door de commissie. Mijn conclusie: het ontbrak de toenmalige minister aan politieke wil om tijdig met de Kamer in overleg te treden. Er is bijvoorbeeld in het kader van de redding van ABN en Fortis Nederland wél contact geweest met het ABP (het pensioenfonds werd gepolst als mogelijke investeerder –red.). Dan had de Kamer natuurlijk ook geraadpleegd kunnen worden’, aldus Irrgang.

Niet dat de SP’er ontkent dat er in 2008 sprake was van een noodsituatie. ‘Ingrijpen was noodzakelijk, absoluut. Er is ook met succes ingegrepen, want ons financiële systeem is niet ingestort. Maar dat is geen vrijbrief om zoveel belastinggeld over de balk te smijten.’ Ewout Irrgang vindt ook dat het rapport de Tweede Kamer een spiegel voorhoudt. ‘Toen de ernst van de financiële crisis tot iedereen door begon te dringen, heb ik met succes gepleit voor een sterkere controlepositie van de Tweede Kamer. De meerderheid was het daar wel mee eens, maar die meerderheid wilde toen ook niet echt doorpakken.’

De commissie-De Wit doet in het rapport een aantal aanbevelingen om de positie van de Kamer in geval van crisismaatregelen te versterken. Daarnaast oppert de commissie een aantal andere, volgens Irrgang nuttige verbeteringen in het financieel stelsel, zoals de scheiding van nuts- en zakenactiviteiten bij financiële instellingen en beter toezicht. Het woord is nu aan de Tweede Kamer.

Curieus: zeven weken lang onderhandelden Rutte, Wilders en Verhagen over extra bezuinigingen van ruim 14 miljard euro, bovenop de 18 miljard van 2011. Samen 32 miljard euro dus. Laat dat nou precies het bedrag zijn dat Nederlandse belastingbetaler uiteindelijk moet ophoesten voor ABN Amro.