Tribune 8/2011 :: Solidair verzet

Solidair verzet

tekst: Diederik Olders en Jola van Dijk

Langzaam wordt steeds meer mensen duidelijk hoeveel schade het kabinet-Rutte aan het aanrichten is. Het verzet tegen rechts bleef echter gefragmenteerd. Het begon eind vorig jaar met sporadische demonstraties; afgelopen lente en zomer werd het drukker en drukker op het Plein in Den Haag. Maar de solidariteit groeit: ‘Er gebeurt iets in de samenleving.’

foto Raymond Troch

Tijdens de cultuurdemonstraties eind juni liet Emile Roemer al doorschemeren dat volgens hem het verzet maar eens gebundeld moet worden: ‘Laten we de handen ineenslaan. Niet allemaal voor de eigen zaak, maar 1 voor cultuur!’ Ondertussen verschenen er bij thuiszorgdemonstraties in Haarlem mensen van de openbaarvervoerbedrijven uit de grote steden, die zich solidair verklaarden met de thuiszorgwerkers. De ov-medewerkers werden op hun beurt getrakteerd op solidariteit van schoonmakers, toen zij zelf staakten.

‘Het is ook in ons belang’

Christine Monk-Simon is een van de schoonmakers die tijdens de staking van de Rotterdamse RET haar solidariteit betuigde. Zij is een van de gezichten van de succesvolle schoonmakersacties in 2010. Monk- Simon: ‘Wij zijn als schoonmakersvakbond zelf bezig met acties voor onze arbeidsvoorwaarden. We willen betere reiskostenvergoeding bijvoorbeeld. Ook voeren we actie tegen het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, dat schoonmaakwerk zo goedkoop inkoopt dat dat wel ten koste móét gaan van de schoonmakers. Maar wij zien ook dat de chauffeurs tegen dezelfde dingen aanlopen. Chaos door de invoering van marktwerking, en de werknemers zijn de dupe. Dat kennen de schoonmakers wel. En: veel schoonmakers zijn afhankelijk van busvervoer om bij hun werk te komen. De bezuinigingen op de stedelijke ov-bedrijven maken dat veel buslijnen verdwijnen. We steunen de chauffeurs dus niet alleen omdat we solidair zijn; het is ook in ons belang.’ De schoonmakersvakbond heeft ook actie gevoerd tegen het pensioenakkoord. Monk- Simon: ‘We hebben vakbondsleden opgeroepen om tegen het akkoord te stemmen.

En er is nog veel meer. De bezuinigingen van het kabinet zijn echt asociaal. Dit kan zo echt niet. Ikzelf maak me zorgen of mijn kinderen nog wel kunnen studeren. En de ergste bezuinigingen: in de zorg. Ik werk in een ziekenhuis en ik zie dat de verpleging keihard werkt voor de patiënten. Met steeds minder geld gaat dat steeds minder goed. Verschrikkelijk!’

Prioriteiten

De logica van samen optrekken geldt niet voor iedereen. Peter Althuizen is voorzitter van de zeer actieve lerarenvakbond Leraren In Actie (LIA). Volgens Althuizen zijn veel leraren persoonlijk wel solidair met groepen die in verzet komen, maar als organisatie gaan ze niet meedoen aan algemene acties: ‘Het is bij ons uitgebreid besproken. Leden, ook bestuursleden, sluiten zich op persoonlijke titel aan bij bijvoorbeeld solidariteitscomités, maar als vakbond is ons ledenbestand te divers wat betreft politieke voorkeur om ons op andere dingen te richten dan op de lerarenbelangen. Nog los van de tijd! Ons kader wordt niet betaald. We staan fulltime voor de klas, en hebben er de handen vol aan om daarnaast voor onszelf op te komen.’ Op de vraag of groepen mensen zo niet tegen elkaar uitgespeeld worden, zegt Althuizen: ‘Dat is waar. Maar als LIA er niet was, dan zouden leraren onderling ook nog tegen elkaar worden uitgespeeld. Leraren zijn sowieso al een moeilijke groep om op de been te krijgen. Voor de duidelijkheid: veel leraren zijn ook woedend over bijvoorbeeld de bezuinigingen op de kunsten. Maar wij moeten prioriteiten stellen. Schoenmaker blijf bij je leest.’

foto Suzanne van van de Kerk

Bezuinigen vanwege belastingverlaging

Vorig jaar juni kwam het Centraal Planbureau (CPB) met het rapport ‘Vergrijzing verdeeld’ waarin de houdbaarheid van de overheidsfinanciën voor de komende dertig jaar berekend werd. Sindsdien wordt door vrijwel alle politieke partijen aangenomen dat er 29 miljard bezuinigd moet worden om te voorkomen dat Nederland in financiële problemen komt. Opiniemaker en voormalig PvdApoliticus Marcel van Dam leverde al snel in zijn column in de Volkskrant kritiek op die berekeningen. ‘De werkelijkheid is dat we 29 miljard moeten bezuinigen vanwege een technische veronderstelling van het CPB in een computermodel.’ CPB-onderzoeker Albert van der Horst is een van de auteurs van het rapport: ‘We gaan ervan uit dat een dertigjarige anno 2010 een even groot deel van zijn inkomen aan belasting en zorg uitgeeft als een dertigjarige anno 2040. Een tienjarige krijgt evenveel onderwijs en een zeventigjarige evenveel AOW als percentage van zijn inkomen. Vervolgens hebben we onderzocht hoeveel inkomsten en uitgaven de overheid dan heeft, het resultaat is een houdbaarheidstekort van 29 miljard.’ Volgens Van Dam zit er een addertje onder het gras: ‘Ze verlagen de inkomstenbelasting waardoor een tekort van 29 miljard ontstaat.’ Van der Horst erkent dat uitgegaan is van een wijziging: ‘Nu worden de belastingschijven jaarlijks aangepast aan de stijging van de prijzen, maar dat is sluipenderwijs een belastingverzwaring.

De lonen stijgen harder dan de prijzen, waardoor op den duur ook een verpleegster 52 procent belasting betaalt. De lage inkomens betalen dan volledig de rekening van de vergrijzing, dat geeft volgens ons geen realistisch beeld van de toekomst.’ Van Dam ziet het probleem van die belastingverzwaring niet. ‘Als het nu rechtvaardig is dat iemand die door een loonsverhoging van 30.000 naar 40.000 euro gaat een hoger belastingtarief betaalt, is dat over dertig jaar ook rechtvaardig. Als ze de belastingtarieven laten zoals ze zijn, ontstaat er geen tekort van 29 miljard.’ In de komende Spanning komen Marcel van Dam en Albert van der Horst uitgebreider aan het woord over hun bezuinigingsdiscussie. Over één ding zijn ze het in ieder geval eens: 29 miljard bezuinigen is geen noodzaak maar een politieke keuze. Van der Horst: ‘In ons rapport staat ook dat vasthouden aan het huidige belastingsysteem in één klap alle houdbaarheidsproblemen op zou lossen.

Spanning is het blad van het wetenschappelijk bureau van de SP. Kijk op www.sp.nl/nieuws/spanning

‘Er gebeurt iets in de samenleving’

Jan Troost, oud-voorzitter van de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad, gaat voorop in het verzet van gehandicapten tegen het kabinetsbeleid. Met de bijzondere actie Terug naar de Bossen vragen hij en zijn strijdmakkers aandacht voor de gevolgen van de bezuinigingen. Troost: ‘Wij wijzen vooral op de stapeling van maatregelen, het feit dat al die maatregelen bij dezelfde mensen terechtkomen. Het kabinet brengt de maatregelen als salami, plakje voor plakje, maar veel kleine plakjes maken toch een grote worst. De laatste dikke plak is de halvering van het geld voor tegemoetkomingen voor gehandicapten en chronisch zieken. Deze groep mensen gaat echt veel meer dan 2 procent koopkracht verliezen.’ De actie Terug naar de Bossen vraagt hier aandacht voor. De actievoerders gaan letterlijk het bos in, kamperen, weg uit de maatschappij. Troost: ‘Veertig jaar geleden woonden gehandicapten in de bossen, buiten de samenleving, vertroeteld door nonnen en broeders. In de jaren zeventig heeft de overheid gezegd: wij nemen die verantwoordelijkheid over, en zorgen ervoor dat deze mensen gewoon mee kunnen draaien in de maatschappij. Dat wordt nu allemaal teruggedraaid. Terug in de tijd.’

Troost merkt dat er veel solidariteit is met hun zaak: ‘We hebben een website, www.terugnaardebossen.nl, waar je een petitie kunt ondertekenen. Dat gebeurt massaal en wat je ook ziet is dat veel organisaties solidair zijn die niks met gehandicapten te maken hebben. Wijkraden, kunstenaars, een organisatie voor seksueel misbruikte mannen: heel divers. Wij zoeken die verbreding ook. De samenleving is veel te veel ingedeeld in hokjes. Allochtonen hier, gehandicapten daar. Maar die hokjes kloppen niet. Iedereen krijgt in zijn of haar leven te maken met handicaps en chronische ziektes, direct of indirect. We moeten samen optrekken en met elkaar nadenken: wat voor samenleving willen we? Wij zijn geen politieke organisatie, maar dat je verbreding moet zoeken is helder. Ik heb het gevoel dat er een klein deel van Nederland heel erg zijn mening naar voren schuift, en dat er een hele grote groep is die het niet eens is met wat er gebeurt. Die laat zich alleen niet horen. Wij trekken met onze acties die mensen over de streep. Er gebeurt iets in de samenleving.’ Roemer: ‘Acties zoals deze zullen hopelijk een sneeuwbal van maatschappelijk verzet teweegbrengen die niet te stuiten is.’

Christine Monk-Simon (midden) samen met haar collega-schoonmakers tussen de stakende medewerkers van de RET.

foto Diederik Olders

‘Met zijn allen op het Malieveld’

Ook Louis Rolevink is dagelijks bezig met mensen actief krijgen. Hij werkt bij de Sociale Werkvoorziening in Enschede, zit in de ondernemingsraad en is actief vakbondslid. Rolevink: ‘Wij strijden nu tegen wat er op ons afkomt. Ik werk nu al 47 jaar in de WSW. Beschermde werkplekken moeten worden behouden. Ik ben erg bezorgd over de vele mensen die straks geen beschutte werkplek meer hebben. Het is ontzettend belangrijk om het verzet breed aan te pakken. Overal gaat de schaar in. Ik zie voor het speciaal onderwijs ook donkere tijden aankomen. Het onderwijs, de welzijnssector: die moeten allemaal in actie komen. Met zijn allen op het Malieveld in Den Haag! Ik ben lid van GroenLinks, maar werk nu veel samen met SP’ers. We moeten het toch samen doen.’

Allianties en steuncomités

‘Op allerlei terreinen wordt nu bezuinigd door de overheid, overal worden mensen ontslagen en acties gevoerd. Maar als je het over solidariteit hebt, moet je ook de acties samen voeren. Bovendien, eendracht maakt macht’, aldus Bea van Raemdock uit Rotterdam. In het dagelijks leven werkt Van Raemdock voor de Rotterdamse cliëntenraad Sociale Zaken en Werkgelegenheid, maar ze is inmiddels ook actief in het comité Alliantie voor Solidariteit. Daarin werkt ze sinds kort met mensen van politieke partijen, vakbonden, organisaties tegen verrijking en voor armoedebestrijding, uit de kunst- en cultuursector en de zorg samen aan acties rondom Prinsjesdag. De alliantie is ontstaan naar aanleiding van een oproep van de fractievoorzitter van SP-Rotterdam, Leo de Kleijn. De Kleijn: ‘Ik vond dat gebundeld verzet nodig is. We hebben nu een alliantie van minstens vijfentwintig, heel diverse organisaties. Iedereen is doordrongen van het feit dat verzet van onderop georganiseerd moet worden.’

In Amsterdam is al langer een vergelijkbaar solidariteitscomité actief. Ruim een jaar geleden ontstond daar naar aanleiding van de schoonmakersacties het idee om de handen ineen te slaan. Rob Marijnissen is actief bij FNV Bondgenoten, de SP en het Steuncomité Sociale Strijd: ‘Toen ook de gemeentereiniging ging staken, kregen we de smaak te pakken. Sindsdien hebben we onze steun betuigd aan onder andere acties bij zorginstelling Cordaan, tegen het gedwongen voor minder dan het minimumloon laten werken van bijstandsgerechtigden en tegen de bezuinigingen op het openbaar vervoer. Door de actievoerders kennis te laten maken met elkaars strijd verbreden we hun ervaringen en zien ze wat je allemaal nog meer kan doen. We nemen zelf niet het initiatief voor acties, maar gaan in gesprek met de actievoerders en bespreken met hen hoe we het beste kunnen steunen. Bij het openbaar vervoer is het bijvoorbeeld heel belangrijk om duidelijk te maken dat de acties niet alleen om het belang van het personeel gaan. Als samenleving hebben we er ook belang bij dat het openbaar vervoer niet afgebroken wordt, dus hebben we niet alleen geflyered, maar ook poppodium Melkweg en de Kamer van Koophandel gevraagd de acties te steunen. Zij komen niet op onze vergadering, maar stellen wel middelen beschikbaar en oefenen druk uit op de politiek. Zo brengen we gezamenlijk in de openbaarheid wat er afgebroken wordt, en de actievoerders kunnen daar weer kracht en energie uit putten om door te gaan met hun strijd.’

Er staat in elk geval al een en ander op stapel voor 19 september, de dag voor Prinsjesdag.

De Heerlense ketting.

foto Arnoud Nilwik

Solidariteitsketting voor sociale werkplaatsen groeit snel

De solidariteitsverklaringen voor de mensen in de sociale werkplaatsen en de mensen met een gesubsidieerde baan stromen binnen. Het kabinet pakt deze mensen keihard aan. De SP verzamelt werkhandschoenen-methandtekening om er een enorme ketting van te maken; een ketting van solidariteit. Vele SP-afdelingen melden dat mensen zeer enthousiast reageren, en dat de ketting steeds langer wordt.

SP Oss meldt ‘honderden’ handtekeningen, SP Borne 650, SP Boxtel 150 in anderhalf uur, en SP Moerdijk 300. De SP in Doetinchem telt geen aantallen maar meters en zit al op 40 meter solidariteitsketting. Enthousiaste geluiden uit Tholen, waar de mensen ‘grif hun handtekening’ zetten, en de handschoenen in een middag ‘uitverkocht’ waren. Veendam werkt samen met Haren, Menterwolde, Appingedam en Pekela – solidariteit over de gemeentegrenzen heen – en meldt maar liefst 1481 handtekeningen.

De handschoenen bieden ook ruimte voor een boodschap aan het kabinet. Een Rotterdamse dame uit de zorg maakt zich bijzonder boos over de situatie in verpleeghuizen: ‘Sluit de heren en dames van het kabinet maar eens enkele dagen op in een verpleeghuis. Dan zullen ze het voelen.’ SP Heerlen, waar de actie is begonnen, meldt ook zo’n reactie: ‘Onbegrijpelijk dat dit kabinet wil bezuinigen op deze groep mensen, zij worden door dit rechtse kabinet gestraft omdat ze een handicap hebben!’ De SP in Groningen koppelt het verzamelen van werkhandschoenen aan een ‘opwarmtour’ voor een hete herfst vol strijd tegen de kabinetsplannen. Mensen die hun mening opschrijven, krijgen van de Groningers een tomatenijsje. De steun voor deze werkhandschoenen-actie is overweldigend en overstijgt partijlijnen. De SP in Amsterdam Nieuw-West weet te vertellen dat ‘ook VVD-stemmers’ hun handtekening zetten, wat bewijst dat ‘de weerstand tegen de bezuinigingen breed gedragen wordt. De succesvolle middag, met honderden sympathisanten, belooft veel goeds voor vervolgacties van Armoede Werkt Niet in Nieuw-West.’ En niet alleen in Nieuw-West!

Lees online