Tribune 8/2011 :: Rutte blundert, bankwezen glundert

Rutte blundert, bankwezen glundert

tekst: Rob Janssen en Diederik Olders foto: Martijn Beekman / Hollandse Hoogte

Toen het ging om het tweede noodhulppakket aan Griekenland, zat premier Rutte er 50 miljard euro naast. Foutje? Wie het gehele plaatje ziet, zou denken van niet.

Minister van Financiën De Jager en premier Rutte: in het nauw door ‘onhandig’ rekensommetje.

Was het een blunder van vijftig miljard of probeerde Mark Rutte de burgers opzettelijk te misleiden? Anders gezegd: had de premier gewoon z’n dag niet of is hij een goochelaar die z’n publiek voor de gek houdt? ‘Feit is dat Rutte een onjuiste voorstelling van zaken gaf, die hij later tijdens het debat met de Kamer niet wilde corrigeren’, zegt SP-Kamerlid Ewout Irrgang. ‘Hij sprak enkel over een ‘onhandig rekensommetje’ van zijn kant. Maar het was niet onhandig, het was gewoon onjuist. Laat ik zeggen dat hij in ieder geval probeerde te maskeren dat hij een blunder had gemaakt. Kijk, iedereen maakt weleens een fout.

Maar tegenover de Kamer blijven ontkennen dat je een verkeerde voorstelling van zaken hebt gegeven, dat vind ik niet kunnen.’ De SP-fractie diende een motie van afkeuring tegen de premier in, die overigens geen meerderheid kreeg. Maar waar ging het precies om? Vlak na de Eurotop op 21 juli zei premier Rutte dat het tweede hulppakket aan Griekenland 109 miljard bedroeg, waarvan de banken zo’n 50 miljard voor hun rekening zouden nemen. In werkelijkheid echter bestond die 109 miljard uitsluitend uit publiek geld en ging het ook nog eens om een veel groter totaalbedrag: 159 miljard in 2014 en zelfs 215 miljard in 2020.

De vraag is dan waaróm Rutte zo’n moeite heeft met het noemen van de juiste bedragen. Onze premier is toch niet dom? Irrgang: ‘Rutte is zeker niet dom. Maar je moet het zien tegen de achtergrond van het feit dat álle EU-regeringsleiders momenteel de kosten van het tweede noodpakket aan Griekenland zo klein mogelijk proberen neer te zetten. Omdat ze donders goed weten hoe klein het draagvlak onder hun bevolking is.’

Daar komt volgens de SP’er bij dat er bij de pakket-bijdrage van de banken een groot vraagteken te plaatsen is. ‘Er wordt gesproken over het ‘doorrollen’ van leningen, wat betekent dat Griekenland zijn schulden later en tegen lagere rente mag terugbetalen aan de banken. Die moeten dus iets langer op wellicht iets minder geld wachten. Wellicht, want ze mogen ook nog eens zelf kiezen of en hoe ze dat gaan doen. Hoezo dan bijdrage van de banken? Ze hebben feitelijk niet eens extra uitgaven. Alles wijst er dus op dat men alles op alles zet om de bijdrage van de banken zo groot mogelijk te laten lijken, terwijl de publieke bijdrage die wordt opgebracht door de belasting betalende burger juist zo klein mogelijk wordt afgeschilderd.’

Zo bezien komen de banken goed weg in deze deal. Hun ‘bijdrage’ bestaat voornamelijk uit het verlengen van uitstaande leningen aan Griekenland. Maar het risico dat de failliete natie genoemde leningen nooit meer kan terugbetalen wordt steeds meer gedekt door de Europese burgers, die met nog eens 109 miljard over de brug komen.

Is de hele operatie er dan uitsluitend op gericht om het Europese bankwezen te ontzien? ‘Daar lijkt het heel veel op’, zegt Ewout Irrgang. ‘De banken betalen in feite niet mee aan de oplossing van het probleem dat ze zelf mede veroorzaakt hebben.’

Groot was de consternatie toen bleek dat Finland een cash onderpand op noodleningen aan Griekenland had uitonderhandeld. Hiermee kan het hele Europese noodpakket op losse schroeven komen te staan, want als afzonderlijke landen volgens Fins voorbeeld nu ook onderpand gaan eisen dan moeten de Grieken weer extra miljarden bijlenen om dat onderpand te kunnen financieren. Bij het ter perse gaan van deze Tribune is nog onduidelijk of de Finse deal overeind blijft. Voor Irrgang blijft sanering van de gigantische Griekse schuld een harde voorwaarde om met nieuwe leningen in te kunnen stemmen. Ook de aanpak van speculatie door de financiële markten staat hoog op het verlanglijstje van de SP. Het idee dat handelaren door middel van zogenaamde credit value swaps en het zaaien van paniek grof geld kunnen verdienen door op het failliet van complete naties te gokken, is de partij een doorn in het oog. Irrgang: ‘Met dit nieuwe pakket worden de schulden van Griekenland niet aangepakt en daardoor helpt dit reddingspakket de banken in plaats van de Grieken. Als we de schulden niet gedeeltelijk kwijtschelden is elke extra euro naar Griekenland alleen maar het subsidiëren van de Europese banken.’

Lees online