Tribune, 9/2010 :: De stiekeme oorlog

De stiekeme oorlog

Tekst: Rob Janssen

Foto: UPI Photo / eyevine / Hollandse Hoogte

De uitgelekte verslagen op WikiLeaks over de Afghanistan-oorlog brengen ook de Nederlandse regering in verlegenheid. Volgens Harry van Bommel is de tijd rijp voor een parlementair onderzoek.

Ze komen meestal ’s nachts en ze opereren in het diepste geheim. Ze jagen op veronderstelde Taliban- en Al Qaida-leiders en hebben de license to kill: doden mag. De mannen van de Amerikaanse elite-eenheid Task Force 373 vallen niet onder het commando van de internationale troepenmacht ISAF, zelfs het Amerikaanse opperbevel in Centraal-Azië bemoeit zich niet met hun acties. 373 krijgt orders rechtstreeks uit het Pentagon. En je kunt maar beter uit hun buurt blijven. Vanzelfsprekend geldt dat voor hen op wie ze jacht maken. Maar ook de reguliere ISAF-soldaten in Afghanistan worden omwille van de geheimhouding geacht ieder contact met 373 te vermijden. Naar nu blijkt moeten zelfs Afghaanse burgers, inclusief vrouwen en kinderen, gaan oppassen als de eenheid opduikt. 373 maalt namelijk niet om een paar burgerslachtoffers meer of minder. Zo werden op 17 juni 2007 in Noord-Afghanistan na een zware beschieting zes dode kinderen aangetroffen in plaats van de gezochte terrorist.

De ‘avonturen’ van eenheid 373 vormen maar een klein onderdeel van de onthullingen die eind juli via de website WikiLeaks aan het licht kwamen. 92.000 veelal geheime documenten doen een boekje open over de dagelijkse praktijk van de Afghanistan-oorlog. En dat is een ander boekje dan tot nu toe te lezen is geweest. Uit de gelekte documenten ontstaat het beeld van een oorlog die steeds bloediger en uitzichtlozer wordt. Met de dag krijgt de westerse troepenmacht minder vat op de guerrilla, met de dag groeit de woede onder de Afghaanse bevolking, die – vaak in ruil voor harde valuta – in toenemende mate de kant van de strijdende islamisten lijkt te kiezen. De documenten lijken ook het vermoeden te bevestigen dat Pakistan de belangrijkse bondgenoot is van Al Qaida en de Taliban.

Wílde de Nederlandse regering het allemaal wel weten?

‘In een oorlog sneuvelt de waarheid als eerste’, reageert Harry van Bommel op de onthullingen. ‘Dat bleek al in Irak en dat blijkt nu in Afghanistan weer. In die zin is er niets nieuws onder de zon. Maar waar ik wel van schrik, is hoeveel mensen er omkomen: de enorme verspilling van mensenlevens in Afghanistan. Bij aanvallen met onbemande vliegtuigen vielen er vorig jaar 140 burgerslachtoffers om één terrorist te pakken. Stel je voor! Natuurlijk, er kan altijd wat fout gaan tijdens militaire missies. Maar in Afghanistan vallen er aan de lopende band burgerslachtoffers. Dat is onaanvaardbaar en mag niet worden toegedekt, want het zaait alleen maar meer haat.’

Volgens Van Bommel maakt ook de Nederlandse regering zich schuldig aan toedekking. In antwoord op een reeks vragen van de vaste Kamercommissies van Buitenlandse Zaken en Defensie, reageerde het kabinet volgens de SP’er ontwijkend en vergoeilijkend. ‘Dit terwijl ons leger in Afghanistan jarenlang intensief samenwerkte met de Amerikanen. Onze ministers hadden dus moeten weten wat zich daar afspeelde, maar ik vermoed dat ze het gewoon niet wílden weten. Dat belooft weinig goeds voor de toekomst, want Nederlandse F16’s zullen vooralsnog luchtaanvallen blijven uitvoeren.’ Van Bommel bepleit een evaluatie van de Afghanistan-missie, zodra alle Nederlandse militairen terug zijn uit dat land. ‘De regering moet gedwongen worden tot maximale openheid. Een parlementair onderzoek zou een prima middel zijn. Het gaat hier letterlijk om een zaak van leven en dood. Daar mag je niet zomaar je schouders over ophalen, of verstoppertje spelen, zoals nu feitelijk gebeurt.’

Wikileaks

• De website www.wikileaks.org is gespecialiseerd in het naar buiten brengen van gelekte informatie
• Eerder onthulde Wikileaks het filmpje van Amerikaanse militairen die in Irak journalisten neerschoten (Tribune mei)
• Wikileaks-oprichter Julian Assange (foto) wordt er door de VS van beschuldigd door het publiceren van geheime informatie onschuldigen in gevaar te brengen
• Een dag lang was er een arrestatiebevel wegens verkrachting tegen Assange uitgevaardigd, maar dat werd weer ingetrokken
• Assange verwacht dat dit niet de laatste poging zal zijn om hem in diskrediet te brengen

Lees online