Spanning december 2009 :: Vier jaar lokale SP - resultaten in college, raad en op straat
Vier jaar lokale SP
Resultaten in college, raad en op straat
Bij de verkiezingen van 2006 voor de gemeenteraden behaalde de SP in totaal 345 zetels in 96 gemeenten. Na onderhandelingen traden in twintig van die gemeenten SP-wethouders aan. Niet altijd bleef dat zo; de SP trad bijvoorbeeld uit het college van Leiden omdat de andere partijen in het gemeentebestuur de uitslag van een referendum negeerden, waaruit bleek dat bewoners geen tramlijn door de stad wilden. Dit was voor de Leidense SP een principiële zaak, maar een besluit om er dan mee te stoppen, is nog niet zo eenvoudig. Je kunt immers wat bereiken als je bestuurt. Gelukkig weten SP’ers niet alleen in de gemeenteraad maar ook daarbuiten wat te bereiken.
Tekst: Sjaak van der Velden Illustratie: Len Munnik
Al vanaf het aantreden van het eerste socialistische gemeenteraadslid in 1891 hebben socialisten zich afgevraagd wat het nut is van deelname aan de raad of het gemeentebestuur. Die vraag kunnen we ons nu nog steeds stellen; heeft het vele werk dat onze leden in raad of college hebben verricht iets opgeleverd? Hebben zij ervoor gezorgd dat de doelstelling van een rechtvaardiger maatschappij dichterbij is gekomen? Of op zijn minst dat het bereiken van die doelstelling niet verder weg is gekomen? In een rondgang langs een aantal van de minder bekende SP-gemeenten laten we de afgevaardigden en bestuurders daar aan het woord. Deze keer dus geen Heerlen, Eindhoven, Oss of Nijmegen (die zijn ook aan bod geweest in het zomernummer van de Spanning in 2008), maar SP’ers uit plaatsen waarvan sommige mensen misschien niet eens weten dat ze bestaan.
Niet in het college wel in de raad
SP’ers die in de gemeenteraad zitten, draaien niet aan de bestuurlijke knoppen maar kunnen wel en moeten zelfs het reilen en zeilen van het gemeentebestuur in de gaten houden. Daarnaast kunnen ze zelf initiatieven ontplooien om hun gemeente socialer te maken.
Hoe ging dat de afgelopen jaren bijvoorbeeld in Alkmaar waar een 5-koppige fractie in de raad het college op de voet volgt? Marianne Dekker is in de gemeenteraadsfractie van de SP het gezicht voor de aanpak van mensenhandel in Alkmaar. Samen met advocaten heeft de SP-fractie ideeën uitgewerkt die inmiddels de kern vormen van het Alkmaarse beleid tegen mensenhandel. Een beleid dat ook landelijk overgenomen gaat worden. Alkmaar is de enige stad in Nederland die wat dit betreft een integraal beleid voert – de combinatie van het aanpakken van crimineel geld in onroerend goed, het in kaart brengen en arresteren van mensenhandelaren, het aanpakken van pooierboys en het bieden van veiligheid aan de slachtoffers van de mensenhandel, de vrouwen die gedwongen werken in de prostitutie. Marianne Dekker: “We zijn letterlijk bij de meiden langsgaan, om vertrouwen te winnen, informatie te geven en gesprekken met ze aan te gaan. Ze vertelden ons dat wij de eersten waren die hen als mens behandelden. Daar schrokken we heel erg van.”
Op initiatief van de SP komt er, in samenwerking met de gemeente, een nieuw centrum waar de vrouwen geholpen worden om weer zelfstandig keuzes te maken en de regie over hun eigen toekomst terug te nemen. Dekker: “Dankzij onze benadering heeft Alkmaar de meest complete aanpak van Nederland. Alkmaar gebruikt de wet-BIBOB, daarmee kan de gemeente criminele ondernemers buiten de deur houden. Alkmaar zorgt voor het welzijn van de vrouwen en heeft zowel de mensenhandel als de overlast voor de meest betrokken buurt in kaart gebracht. Op het ministerie van Justitie worden de ontwikkelingen in Alkmaar met grote interesse gevolgd.”
Door de SP-aanpak, door naar de mensen toe te gaan en naar ze te luisteren, heeft de SP in Alkmaar de stad socialer gemaakt hoewel ze niet deelneemt aan het gemeentebestuur.
In het Brabantse Dongen valt een soortgelijk verhaal te beluisteren. Marga van Broekhoven, de fractievoorzitter vertelt: “Onze fractie heeft vele alternatieven aangedragen voor een beter beleid in Dongen. Zo hebben wij bereikt dat mensen die de gemeentelijke belastingen niet hoeven te betalen dit voortaan automatisch kwijtgescholden krijgen. Graag hadden we ook nog de armoedegrens opgetrokken naar 120 procent van het minimuminkomen, maar dat heeft de coalitie van PvdA, CDA en VolksPartijDongen tegengehouden. Wel hebben we weten te voorkomen dat de subsidie van het Donghamuseum met 10.000 euro verlaagd werd. Op voorstel van de SP komt er een onderzoek naar asbest in alle schoolgebouwen. We hebben samen met het actiecomité de langslepende kwestie van de stankoverlast door Trobas Ecco op de agenda gezet en nu ook gelijk gekregen. Al vele jaren hameren we op het onrechtvaardige woningtoewijzingsbeleid en daar lijkt nu ook verandering in te komen. En ons voorstel om de belastingheffing meer inkomensafhankelijk te maken door het reinigingsrecht te verlagen en de OZB te verhogen is door het gemeentebestuur overgenomen.”
Uiteraard lukt het vanuit de oppositie niet altijd om een goed resultaat te boeken, maar soms worden de SP-plannen eerst afgewezen om later toch een rol te spelen. Marga van Broekhoven vertelt over de situatie bij het opknappen van een industrieterrein. Het gemeentebestuur had van de Raad toestemming gekregen om daar een bepaald bedrag voor uit te trekken, maar overschreed dat bedrag met ruim eenvijfde. “We hebben een voorstel gedaan om dit soort uitglijders in de toekomst te voorkomen. Ons voorstel was om B&W voortaan elk jaar aan de gemeenteraad een financiële rapportage van alle lopende projecten te laten overleggen. Maar daarvoor heb je een meerderheid in de gemeenteraad nodig. Helaas kreeg ons voorstel alleen steun van de oppositie. Maar zo’n half jaar later zien we wel, dat er striktere afspraken gemaakt zijn op het gemeentehuis over de planning en de interne controle. Dat mogen wij dan toch op ons conto schrijven!”
SP’ers aan de knoppen
Een van de door de SP geleverde wethouders, is Jan Burger uit Wijk bij Duurstede. In de afgelopen collegeperiode heeft hij laten zien hoe je bewoners serieus neemt, naar ze luistert en ze vanaf het prille begin van een plan de kans geeft om mee te beslissen. Sloop, nieuwbouw, herstructurering; zonder steun van de betrokkenen neemt de wethouder het plan niet in behandeling.
In de woorden van Jan Burger: “Als je wilt dat mensen zeggenschap hebben over hoe hun buurt er nu en in de toekomst uitziet, dan betrek je ze bij zulke plannen. De omwonenden hebben kennis van zaken over wat er speelt, wat waardevol is en wat echt moet veranderen. En zij zijn het die in de vernieuwde wijk moeten wonen. Niet de wethouder, de projectontwikkelaar, de stedenbouwkundige, of de directeur van de woningcorporatie. Natuurlijk verloopt ook alles in Wijk bij Duurstede niet altijd gladjes en ontstaan er wel eens conflicten, maar ik ben er van overtuigd dat we door onze werkwijze veel minder conflicten hebben en ze ook gemakkelijker oplossen. En als iemand toch schade ondervindt van de plannen is daar planschadevergoeding voor.”
Een andere gemeente waar de SP in het bestuur kwam, was Pekela. Naast de drie leden van de gemeenteraad trad er een SP-wethouder aan, Hennie Hemmes. Terugblikkend is er een hoop om trots op te zijn: de Wmo wordt zo sociaal mogelijk uitgevoerd, het jongerenwerk staat weer hoog op de agenda, er is een pact voor het terugdringen van armoede, er is nu een actief ouderenbeleid, B&W maken zich hard voor een ov-kaart voor mbo’ers, en zeer recent viel het besluit tot de bouw van een onderwijscentrum.
Ook Boxtel kent sinds 2006 een SP-wethouder: Ger Wouters. Eric van den Broek, fractievoorzitter van de SP in de gemeenteraad, stelt dat de bestuursverantwoordelijkheid die de SP heeft genomen door een wethouder te leveren goed is bevallen en concrete resultaten voor de Boxtelse gemeenschap heeft opgeleverd. Wouters: “Een sterk verbeterd armoedebeleid en een sociale uitvoering van de Wmo, waardoor ook kwetsbare groepen op een volwaardige manier kunnen deelnemen aan de samenleving. Verder is de leefbaarheid van een aantal buurten verbeterd. Op initiatief van de SP komen er nu eindelijk concrete maatregelen om de laaggeletterdheid terug te dringen. En een SP-voorstel voor een beter hondenuitlaatbeleid wordt nu grotendeels uitgevoerd, zodat de overlast van hondenpoep minder wordt. Ook is er meer blauw op straat gekomen door de uitbreiding van het aantal buurt-agenten en opsporingsambtenaren.” De SP in Boxtel blijft volgens Wouters uitgaan van de menselijke maat en heeft volop ideeën voor de komende tijd: “In deze crisistijd is het belangrijk om de armoedebestrijding, vooral in huishoudens met kinderen, en de sociale uitvoering van de Wmo op peil te houden, en ook te zorgen voor voldoende stageplekken en werkgelegenheid voor jongeren.”
Als we de verhalen horen van onze mensen in gemeenten waar een SP’er in het college van Burgemeester en Wethouders zit, dan is duidelijk dat zij daar een bijdrage leveren aan een meer solidaire en gelijkwaardige samenleving.
Altijd in beweging
Er zijn natuurlijk ook nog plaatsen waar de SP niet in het college zit en zelfs niet in de gemeenteraad. Ook daar gaat het werk van onze leden gewoon door. Vanuit de raad controleren of zelf aan de knoppen draaien is belangrijk, maar als dat niet mogelijk is, dan is er nog genoeg te doen.
Een voorbeeld van een plaats waar de SP de afgelopen periode buiten de raad dingen wist te bereiken, is Zuidplas. In deze samenvoeging van Nieuwerkerk aan den IJssel, Moordrecht en Zevenhuizen-Moerkapelle is de SP in de bres gesprongen voor het behoud van de jaarlijkse Dance Parade. Uit het onderzoek dat de afdeling onder jongeren deed, bleek dat jongeren de Parade heel belangrijk vinden. De gemeente dreigde echter met een verbod. Na protesten en inspraak in de raadscommissie door de SP is de parade toch doorgegaan. SP’ers hielpen zelfs om alles naar tevredenheid te laten verlopen. Inmiddels zijn er herindelingsverkiezingen geweest en heeft de SP-Zuidplas een zetel in de gemeenteraad weten te bemachtigen.
Socialistische partijen die meebesturen, lopen altijd het risico in een valkuil te trappen. De valkuil van het alleen nog maar bezig zijn met bestuurdertje spelen en het contact met de basis te verliezen. Eric van den Broek uit Boxtel gaf een kernachtig antwoord op de vraag of de SP in zijn woonplaats door het pluche veranderd is: “Nee, absoluut niet. Sterker nog: in de afgelopen drie jaar zijn we meer dan ooit de wijken ingegaan en hebben we samen met buurtbewoners diverse acties gevoerd om de leefbaarheid te verbeteren. We zijn niet alleen een betrouwbare coalitiepartner gebleken, maar hebben ook de band met de bevolking kunnen verstevigen. Daar ben ik best trots op!”
