Tribune 4/2011 :: Vuil als munitie

Ron bekijkt

Vuil als munitie

tekst: Daniël de Jongh foto's: Rob Nelisse / FNV Bondgenoten

Wie: Ron Meyer (1981), campagneleider FNV Schoonmaak en fractievoorzitter SP-Heerlen.

Wat Het Afvalmuseum

›Wat is het?

‘Het Afvalmuseum is een tentoonstelling van zes panelen met levensgrote foto’s van de schoonmakersacties van vorig jaar. Daartussenin is een enorme wand van gele poetsdoeken, waar afval aan hangt. Alledaags afval, zoals kauwgum en een potlood. Maar ook bijzonder afval: van een injectiespuit tot een toga. Er hangt een certificaat van echtheid naast elk voorwerp, en het verhaal van de schoonmaker die het gevonden heeft. De injectiespuit is bijvoorbeeld gevonden door Tim, een treinschoonmaker uit Maastricht. Hij heeft zich aan die naald geprikt en moest daarna een half jaar preventief hiv-remmers slikken. Dat soort dingen gebeurt vaak en zegt veel over de arbeidsomstandigheden en het belang van schoonmaakwerk. Stel je voor dat Tim die spuit niet had gevonden en opgeruimd, dan had er zich misschien wel een kindje aan geprikt.’

›Waarom is deze tentoonstelling gemaakt?

‘Het is een jaar geleden dat een grote groep schoonmakers uit de onzichtbaarheid opstond en negen weken staakte tegen de almaar verslechterende arbeidsomstandigheden. Meestal staan mensen er niet bij stil hoe belangrijk schoonmakers zijn, maar toen het vuil zich ophoopte sprak ineens iedereen over ze. Zo werd het vuil hun munitie. Zeker toen de schoonmakers vijf dagen en nachten station Utrecht Centraal bezetten. Het Afvalmuseum is een samenwerkingsproject van de schoonmakers, de kunstenaar Matthijs de Bruijne en de creatievelingen Marnix de Klerk en Nina Mathijssen, ter gelegenheid van de Dag van de Schoonmakers op 19 maart. Behalve de tentoonstelling is er ook een boek: ‘Tegenmacht’, met interviews met schoonmakers, prominenten en bazen van twee schoonmaakbedrijven en hun opdrachtgevers NS en Schiphol. De rode draad in al die interviews is dat onder invloed van de prijzenoorlog, de uitbestedingsdrift en de kille drang naar efficiency het respect en de waardering voor het werk van schoonmakers een ondergeschoven kindje is. Opdrachtgevers plannen steeds krapper, zonder aandacht voor wat het schoonmakers kost om hun werk af te krijgen. Vaak gaan ze in hun eigen tijd door, vanuit hun vaktrots, maar dat wordt niet gezien. Veel mensen denken dat ze het alleen maar voor het geld doen, maar schoonmakers doen hun werk echt met trots en toewijding.’

›Is het een aanrader?

‘Ja. In het weekend van 19 en 20 maart stond het Afvalmuseum in de stationshal van Utrecht Centraal. Met een groepje schoon- makers ben ik er die nacht bijgebleven. Tot vier uur ’s nachts bleven er steeds mensen staan om te kijken en vragen te stellen. De tentoonstelling maakt echt gesprekken en discussies los. Het is schrijnend, prachtig en ontroerend tegelijk. Het zijn eenvoudige voorwerpen, de anekdotes erbij leggen het belang bloot van het werk en de mensen die dat werk doen. Er zijn tegenwoordig zoveel ‘onzichtbare’ beroepen. Denk aan mensen in de beveiliging, supermarktpersoneel, catering. Die mensen hebben prachtige verhalen te vertellen en die verhalen zeggen weer heel veel over hoe de Nederlandse samenleving vandaag de dag in elkaar zit.’

›Welk voorwerp spreekt jou het meest aan?

‘Moet ik echt kiezen? Ik denk de knuffelbeer van Grace. Zij maakt schoon bij particulieren thuis en de beer staat in haar verhaal voor de betrokkenheid en liefde waarmee ze haar werk doet. Grace houdt tijdens het schoonmaken vaak een oogje op de kinderen. De knuffelbeer mocht ze meenemen toen een gezin waar ze werkt ’m wilde weggooien omdat de kinderen er niet meer mee speelden.’

Lees online