Spanning, oktober 2008 :: Column - Deal or no deal

Deal or no deal

‘De economie krimpt als het ontslagrecht niet wordt versoepeld.

De toekomst van de vaste arbeidsovereenkomst is een ijsschots die naar het zuiden drijft.’ Dit zijn uitspraken van minister Donner van een jaar geleden. Bij zijn aantreden als voorzitter van VNO-NCW beloofde Wientjes in 2004 de werkgevers een verslechtering van het ontslagrecht. Hij maakte daarom een deal met Donner. Wientjes zet de voordeur van de bedrijven open voor 200.000 mensen die moeilijk een baan kunnen vinden. Donner zet de achterdeur open. Je ziet het voor je. Draaideurpersoneel. Flexibilisering van de arbeidsmarkt heet dat.

De kruistocht van Donner tegen een beschaafd ontslagrecht is op het Najaarsoverleg definitief doodgelopen. Dat is een compliment voor al die mensen die binnen en buiten de vakbeweging hebben gevochten voor het behoud van beschaafde arbeidsverhoudingen. Voor behoud van de preventieve ontslagtoets, zodat een werkgever met argumenten moet komen voor een ontslag. Zodat mensen niet als een vuilniszak aan de straat gezet kunnen worden. Na het najaarsoverleg kunnen wij tevreden vaststellen: Donners smeltende ijsschots was een fata morgana. Zijn plannen zitten in

de vrieskist.

Maar nog niet voor iedereen. Na Donner, maakte Jongerius, voorzitter van de FNV, een deal met Wientjes. Mensen die in loondienst meer dan 75.000 Euro krijgen, gaan bij ontslag anders behandeld worden dan het andere personeel. Hun ontslagvergoeding wordt beperkt tot een jaarsalaris. Wat is daar rechtvaardig aan? Waarom hoeft de hoogte van de ontslagvergoeding van iemand met zo’n salaris niet in redelijkheid en billijkheid te worden vastgesteld? Kijk, als dit nou een manier was om de platina handrukken van falende bankdirecteuren aan banden te leggen dan was er misschien nog iets voor te zeggen. Maar dat is nou juist weer niet het geval. De bankdirecteur die bij zijn aanstelling regelt dat hij twee, drie of vier jaarsalarissen krijgt bij ontslag, wordt door de deal niet getroffen. Integendeel. Het akkoord stimuleert juist dit soort afspraken voor mensen die meer dan 75.000 Euro aan loon krijgen. Het zal de exorbitante ontslagvergoedingen eerder opdrijven dan beteugelen.

Niet het ontslagrecht, dat mensen zekerheid biedt, is een bedreiging voor de economie, maar de deregulering van het financiële toezicht, de hebzucht aan de top van de banken. Het roofkapitalisme is de afdrijvende ijsschots. De kredietcrisis is een bedreiging voor de koopkracht.

Of het nou goed of slecht gaat met de economie, altijd is het recept loonmatiging. Ook bij dit kabinet. Als het goed gaat, moeten de lonen worden gematigd om de concurrentie met het buitenland aan te kunnen. Als het slecht gaat, moeten de lonen worden gematigd om banen te behouden. Om de vakbeweging tot loonmatiging te dwingen paste minister Donner chantage toe. De verlaging van de WW-premie werd afhankelijk van de bereidheid tot loonmatiging. Er komt waarschijnlijk een looneis van 3,5%. Best aan de zuinige kant.

Spaarders hebben onlangs de garantie gekregen dat ze hun spaargeld niet zullen verliezen. Maar krijgen hardwerkende mensen, die part nog deel hebben aan de oorzaak van de crisis, binnenkort de garantie van het kabinet dat hun koopkracht het komende jaar op peil blijft? Dat de groeiende welvaart niet verdwijnt in de zakken van roekeloze en hebzuchtige speculanten, maar terecht komt bij mensen die met eerlijk werk het hoofd boven water moeten houden? Veel regeringen zijn bezig met de redding van de financiële sector. Honderden miljarden halen ze daarvoor te voorschijn. Wat is het reddingsplan voor de werkenden als hun baan, hun inkomen, hun zekerheid door de kredietcrisis in gevaar komt? Wat is het reddingsplan voor mensen die afhankelijk zijn van een uitkering? Wat is het reddingsplan voor de gepensioneerden die volgend jaar geen compensatie krijgen voor de prijsstijgingen? Daarover hebben Donner, Wientjes en Jongerius géén deal gemaakt.

Paul Ulenbelt

SP-Tweede Kamerlid