Tribune 7/2011 :: Gerrie Elfrink: recht voor z'n raap

Een jaar wethouder

Gerrie Elfrink: recht voor z’n raap

tekst: Jola van Dijk foto’s: Marina Popova

Een jaar geleden gingen negentien SP-wethouders aan de slag om hun gemeente socialer te maken. Hoe is het ze het afgelopen jaar vergaan en hoe gaan zij om met de noodzaak om te bezuinigen? Gerrie Elfrink maakte acht jaar lang als oppositieleider stampij in de Arnhemse raad vanwege de vele prestigeprojecten in zijn stad. Nu draagt hij zelf de verantwoordelijkheid, als wethouder Wonen, Sport, Arnhem Centraal en Rijnboog.

› Hoe is je eerste jaar als wethouder bevallen?

‘Het is belangrijk, maar ook echt ontzettend leuk werk. Je leert je stad nog veel beter kennen, omdat je op plekken komt waar je anders nooit zou komen, en het is heel afwisselend. Wat ik wel heel vervelend vind, is dat Margriet Bleijenberg gestopt is als SP-wethouder. Die vond het helemaal niet leuk en trok het gewoon niet langer. Inmiddels hebben we met Luuk van Geffen een goede opvolger, maar het was wel een zoektocht. Het wethouderschap is ook niet een baantje dat je zo even doet. Het is een manier van leven en elke wethouder geeft zijn eigen invulling aan het ambt.’

› Je haalde een dag na je installatie al een nat pak.

‘Ja, ik sprong letterlijk in het diepe voor de opening van het nieuwe zwemseizoen. Ik kies er bij openingen voor om de dingen te doen die ik leuk vind. Lintjes doorknippen vind ik saai, dus kijk ik altijd of er iets spectaculairders van te maken is. Zo heb ik ook een bouwproject geopend door van een bouwkraan te abseilen en de nieuwe accommodatie van de American footballclub geopend door me te laten tackelen door zo’n beer van honderddertig kilo. Als ik op bezoek ga bij sportverenigingen ga ik ook altijd eerst even met ze sporten. Vind ik leuk, maar het breekt ook het ijs, waardoor het gesprek tien keer prettiger verloopt.’

› Hoe is het om samen te werken met de mensen waar je vroeger tegenover stond?

‘Het is me heel erg meegevallen. Van tevoren was ik sceptisch over de samenwerking met de ambtelijke organisatie, maar ik werk prettig samen met de ambtenaren. Ook met de ambtenaren en projectontwikkelaars van het Rijnboogproject, met de veel te ambitieuze haven en torens. Dat hebben we nu helemaal geschrapt, want daar stond of viel ook onze collegedeelname mee. Nadat er tien jaar geld was weggegooid, had het plan de tekentafel nog niet verlaten! Wij hebben binnen een jaar een nieuw plan gepresenteerd en tien miljoen bezuinigd. Mensen konden zelf ideeën aandragen om er een echt Arnhems plan van te maken. Zo hoorden we dat de binnenstad voor de Slag om Arnhem en de wederopbouw eigenlijk best goed in elkaar zat. We hebben daarom de Middeleeuwse stad als uitgangspunt genomen en het stratenplan zo ontworpen dat niet meteen het hele gebied weer op de schop moet als er een gebouw verdwijnt.’

› En die plannen zijn gemaakt door de ontwerpers van het oude prestigeproject?

‘Ja, de mensen van het projectteam waren bang dat ze ander werk zouden moeten zoeken. Daar heb ik ook wel over nagedacht, maar ik heb toch al heel snel besloten dat juist niet te doen. Zij zijn al jaren hiermee bezig en weten als geen ander wat er speelt. Als ze kunnen accepteren dat het oude plan gewoon geen kans had en de draai kunnen maken, heb je er alleen maar voordeel als je ze laat zitten. Binnen het stadhuis verdwijnen overigens wel banen. We bezuinigen zo’n tien miljoen op de eigen organisatie, door er een laag managers tussenuit te halen.’

‘De gebraden duiven komen ons niet in de mond vliegen’

› Moet er in Arnhem veel bezuinigd worden?

‘Het voormalige college heeft een enorme bak met schulden achtergelaten, waar wij nu oplossingen voor moeten vinden. Er werd echt niet op een miljoentje gekeken bij prestigeprojecten. Er werd te veel hooi op de vork genomen, met te grote projecten, en er is veel achterstallig onderhoud dat weggewerkt moet worden. Maar vervolgens leveren diezelfde partijen kritiek op de moeilijke keuzes die wij nu moeten maken. Ze proberen ons in woorden links in te halen, omdat het ze in daden niet lukt. Dat die woorden verder niet kloppen nemen ze dan maar voor lief. Zo beweerden ze dat kinderen in armoede niet meer kunnen sporten, terwijl dat helemaal niet waar is. Het is helemaal nagerekend en mensen in een uitkering gaan er bij ons nul euro op achteruit. We hopen ze aan het einde van de collegeperiode wat extra’s te kunnen geven, als de financiële vooruitzichten dan wat beter zijn.’

› Hoe zijn die vooruitzichten, gezien de landelijke bezuinigingen?

‘Heel slecht, de gebraden duiven komen ons niet de mond in vliegen. Er zijn geen meevallertjes, alleen maar tegenvallers. We hebben afgelopen jaar al 25 miljoen structureel moeten bezuinigen, en daar komen de tientallen miljoenen aan rijksbezuinigingen op het participatiebudget en de sociale werkplaatsen nog eens bovenop. Het motto van dit kabinet lijkt wel: alles kan kapot. Gelukkig zijn ook onze VVD-wethouders het ermee eens dat dit gewoon niet uit te voeren is. Donner verwijt ons dat we als lokale wethouders landelijke politiek willen bedrijven, maar hier kun je als bestuurder je handtekening niet onderzetten. Je kunt een taak simpelweg niet uitvoeren met zoveel minder geld. Het is nu aan Donner om met een oplossing te komen, want het rijk is wettelijk verplicht om de gemeente financieel in staat te stellen bepaalde taken uit te voeren.’

› Hoe ga je als SP-wethouder om met de taak om zoveel te bezuinigen?

‘We hebben de werkgevers duidelijk gemaakt dat het geld van het rijk ophoudt. Wij zijn bereid om de helft van elke participatiebaan te betalen en hebben gevraagd of zij dan bereid en in staat zijn om de andere helft te betalen. De bezuinigingen helemaal repareren gaat niet lukken, want daar hebben we het geld niet voor. We hebben ook al een lokaal begrotingstekort opgelost. Daarvoor hebben we twee bakken met bezuinigingsvoorstellen gemaakt. Eentje met voorstellen die wij steunen en eentje met reservevoorstellen, waar de gemeenteraad uit kan kiezen als die een van onze voorstellen niet steunt. We hebben de deuren van het stadhuis ook opengezet, zodat iedereen kan vertellen wat hij doet voor het geld dat hij krijgt en duidelijk kan maken wat de gevolgen van een bezuiniging zijn. Het is een mooie uitdaging om, met wat we hebben, het toch beter te regelen voor de stad. Dat lukt op veel punten, en mensen in de stad hebben ook wel begrip voor de bezuinigingen.’

› Merken Arnhemmers het verschil nu de SP in het college zit?

‘Ik hoor vooral veel dat het nu eindelijk een beetje rustig is in de politiek. Er is hier de voorgaande vier jaar veel gedoe geweest rondom een drugsboot die veel geld heeft gekost. De bouw van een museum werd twee keer zo duur. Vitesse heeft heel veel geld gekost. Met het Rijnboogproject kwam men iedere keer maar niet verder. De bouw van het station heeft ook nog drie jaar stilgelegen en 90 miljoen extra gekost. Dat gaat nu anders. Wij hebben het afgelopen jaar niet naar de gemeenteraad hoeven te gaan omdat er iets mis is gegaan met een project. Er wordt zelfs weer gebouwd aan een aantal in het slop geraakte woningbouwprojecten, door goede afspraken met de projectontwikkelaars. Ik ga niet lopen nuilen over details, maar maak wel heel duidelijk wat wel en niet kan. Een kwestie van gewoon de SP blijven: recht voor z’n raap en eerlijk. Aan het station wordt nu ook weer gebouwd, omdat niet langer het ontwerp van een unieke hal leidend is, maar het belang van de reiziger en het budget. Ik heb net de perrontunnel geopend en in 2014 moet het hele station klaar zijn. Dat is heel belangrijk voor Arnhem, nu nog bedenken hoe we die spectaculair kunnen openen.’

‘Elke wethouder geeft zijn eigen invulling aan het ambt.’ Gerrie Elfrink vindt lintjes doorknippen maar saai; hij abseilt liever van een bouwkraan bij de opening van een bouwproject.

Lees online