Tribune 9/2010 :: De Vergeten Driehoek

Actueel

Bewoners in de Schilderswijk eisen goede woningen

De Vergeten Driehoek

De Vergeten Driehoek in de Haagse Schilderswijk heet zo omdat de driehoekige buurt ‘vergeten’ was bij de stadsvernieuwingen in de jaren tachtig. Bewoners van twee huizenblokken eisen nu dat het wijkje uit het vergeethoekje wordt gehaald. Samen met de SP zetten zij de woningbouwcorporatie aan het werk en eisen nu fatsoenlijke huizen. Een buurt in opstand.

Tekst: Jola van Dijk en Diederik Olders Foto's: Suzanne van de Kerk

Op een regenachtige dinsdagavond in september houdt woningbouwcorporatie Haag Wonen een informatieavond voor bewoners van de Vergeten Driehoek van de Schilderswijk. Zo’n veertig bewoners en een paar SP’ers krijgen bij kraampjes van de corporatie informatie over onder meer brandveiligheid en ventilatie. ‘Vanuit Haag Wonen zijn we nu bezig met huisbezoeken en controlebeurten. Dan zie je dat veel mensen last hebben van bijvoorbeeld schimmel en ongedierte’, vertelt Richard Mikes. Hij geeft sinds juli leiding aan alle activiteiten van Haag Wonen in de Vergeten Driehoek. ‘Huurders hebben een aantal dingen zelf in de hand; zo hou je met goed ventileren het vocht buiten en voorkom je schimmel. Nu pakken we met de huisbezoeken ook kleinere reparaties en zaken aan waarbij de veiligheid in het geding is, zoals kapotte deurbellen en loshangende elektriciteitsschakelaars. Het is een kleine moeite om die mensen meteen te helpen.’

Niet meer van deze tijd

Een van de bezoekers van de informatieavond is Anand Matabadal. Hij is erg trots op zijn huis: ‘Toen Haag Wonen deze zomer naar mijn woning kwam kijken, zeiden ze dat dit een van de beste woningen in de wijk is. Ik heb het altijd goed onderhouden en nieuw laminaat gelegd en laten stuccen.’ Toch wil Matabadal als het even kan weg uit de Vergeten Driehoek. Waarom? ‘De woningen zijn niet meer van deze tijd! Het is allemaal enkel glas en het huis is niet warm te krijgen, het maakt niet uit hoe hoog je de verwarming zet. Deze winter was het zelfs zo erg dat ik een paar weken bij een vriend heb moeten wonen.’

Het verhaal van Matabadal klinkt de aanwezige Haagse SP’ers bekend in de oren. In februari hielden ze huis aan huis een enquête over veiligheid in de buurt. Toen bleken veel bewoners klachten te hebben over hun woning. Hannie van der Sman was een van de SP’ers die schrok van de verpaupering in de Vergeten Driehoek: ‘Toen we doorvroegen stuitten we bij toeval op het achterstallige onderhoud van de woningen in deze driehoek van 492 woningen. Na de verkiezingen hebben we een wijkbijeenkomst georganiseerd, eind juni. Meer dan honderd woedende bewoners kwamen naar ons toe met hun klachten over schimmel en lekkage, verzakkende vloeren en plafonds, afbrokkelende balkons, scheuren en gaten in de muren, muizen en ander ongedierte. Dat was echt overweldigend. Die avond hebben de bewoners meteen een actiecomité opgericht en is de actie ‘½ huis = ½ huur’ gestart. Ze willen huurverlaging, zolang er sprake is van achterstallig onderhoud. Na die eerste avond heeft het actiecomité meteen huis aan huis klachtenformulieren uitgedeeld en posters verspreid. Die zie je nu overal in de wijk voor de ramen hangen.’

Sinds de ontdekking van het achterstallig onderhoud is Hannie van der Sman haast niet meer weg te slaan uit de Vergeten Driehoek. ‘Twee of drie keer per week ga ik na mijn werk naar de wijk om een praatje te maken. Iedereen vraagt of ik even binnenkom. Mensen vragen ook weleens of ik hier zelf woon. Inmiddels woon ik zelf in een ander soort wijk, maar ik ken hun situatie heel goed.’

Klachten noteren

De vele contacten met buurtbewoners hebben Van der Sman al een schat aan informatie over de Vergeten Driehoek opgeleverd. ‘Bij alle huizen waar ik langsga, noteer ik wat de klachten zijn. Ik ben ook meegegaan met de huisbezoeken van de corporatie en heb een archief met kopieën van de klachten-formulieren die bij Haag Wonen zijn ingeleverd. Zo kunnen we met het actiecomité zelf ook controleren wat er nu wel en niet gerepareerd wordt door de corporatie.’

Een van de mensen bij wie Van der Sman regelmatig komt is Algasem Sliman. Samen met zijn vrouw en twee jonge kinderen woont hij al elf jaar in een kleine bovenwoning in de Vergeten Driehoek. Haag Wonen is deze zomer ook bij hem op bezoek geweest. ‘De keuken was al oud toen we hier kwamen wonen. Nu zijn de kastjes al heel lang echt kapot, maar de beloofde nieuwe keuken komt maar niet. Onder de wasbak lekt het al twee jaar, daarvoor ben ik vier keer bij Haag Wonen geweest. Ze zeggen dat ik het zelf moet repareren en dat heb ik ook geprobeerd, maar het lekt en stinkt nog steeds. Ik weet niet waarom ze het niet willen maken. In het verleden is er wel een ventilator in de badkamer vervangen. Daardoor zit er nu een gat in de muur, waar insecten uit komen. Er is deze zomer beloofd om binnen twee weken mijn huis te repareren, maar er is nog steeds niemand gekomen.’

SP’er Hannie van der Sman en bewoner Sahid-Moham Aauoi, die last heeft van muizen

Vochtig en tochtig

SP-Tweede Kamerlid Paulus Jansen deed mee aan het afnemen van de buurt-enquête in februari en schrok behoorlijk van de staat van de woningen. Jansen werkte jarenlang als bouwkundige voor grote bouw- en ingenieursbedrijven. ‘Tijdens de vrieskou belde ik aan bij een woning in de Vergeten Driehoek waar de verwarming al meer dan een dag kapot was. De installateur was nog steeds niet langsgekomen. Een woningbouwcorporatie hoort de verwarmingsinstallatie iedere twee jaar goed te laten nakijken en schoonmaken, dan gebeurt dit soort dingen minder snel. Oude woningen hoeven ook helemaal niet vochtig te zijn. Het is duidelijk dat deze huizen een verouderd ventilatiesysteem hebben, dat niet goed werkt. Elementaire zaken als je huis goed warm kunnen houden en elektrische veiligheid horen ook in oude huizen in orde te zijn. Woningbouwcorporaties moeten zich niet zo veel bezig houden met grote prestigieuze nieuwbouwprojecten, maar zich concentreren op goed onderhoud; en uit zichzelf controleren of de woningen nog veilig zijn.’ Richard Mikes van Haag Wonen erkent dat ‘planmatig onderhoud’ als schilderwerk en het vervangen van daken al een paar jaar uitgesteld is. ‘Als je weet dat je auto aan het einde van de maand naar de sloop gaat, zet je er ook geen nieuwe banden onder. Dat is normaal gesproken geen drama, maar het wordt lastiger als je vervolgens door blijft rijden op gladde bandjes. Dat is hier ook gebeurd. Het besluit om te slopen of te renoveren is iedere keer opgerekt, waardoor het steeds te kort dag was om uitgebreid aan onderhoud te doen.’ Wat dit betekent voor de bewoners: sinds 1994 zijn alleen de goten van hun huizen uit 1920/1923 nog een keer schoongemaakt en in 2007 hebben er op kleine schaal schilderwerkzaamheden plaatsgevonden. Voor de rest heeft Haag Wonen alleen dagelijks onderhoud gepleegd, als huurders reparatieverzoeken hadden. De directeur Woonbedrijven van Haag Wonen, Petra van den Berk, ontkent overigens dat er plannen waren om de huizen te slopen: ‘Die indruk is kennelijk ontstaan, maar dat besluit is nooit genomen.’

Hannie van der Sman bezoekt woningen en noteert de klachten, hier in de keuken van Algasem Sliman

Houvast

Na de eerste bewonersavond, eind juni, waar het actiecomité is opgericht en de eis voor huurverlaging geformuleerd, organiseerde de SP een tweede avond. Ditmaal om de woningcorporatie te confronteren met het achterstallige onderhoud. Tijdens die avond beaamde Haag Wonen-directeur Petra van den Berk de klachten van de bewoners en het achterstallige onderhoud. Kort daarna ging ze met een delegatie van de corporatie bij buurtbewoners langs om een beeld te krijgen van hun klachten. De directeur luisterde geduldig naar de verhalen van de bewoners, maakte zelf foto’s en kwam vervolgens tot de conclusie dat onderhoud dringend noodzakelijk is. Sindsdien is er een manager aangetrokken voor de buurt, zijn er informatieavonden georganiseerd, worden onveilige situaties aangepakt en wordt er kritisch naar het onderhoud gekeken. Deze zomer is Haag Wonen ook begonnen met controlebeurten. Toch hebben veel bewoners het nog steeds helemaal gehad met de corporatie. Matabadal: ‘Ze zijn duizend dagen te laat. Nu de SP ermee bezig is zie je dat Haag Wonen ineens wel kan zeggen dat hier iets moet gebeuren. De SP’ers stellen goede vragen en kunnen het begrijpelijk uitleggen. Ik hoop dat ze weer zo voor ons opkomen wanneer Haag Wonen eind deze maand de toekomstplannen bekendmaakt. Zelf had ik de afgelopen periode geen tijd om actief met de buurt bezig te zijn. Veel mensen hier zijn druk met overleven en kunnen daardoor niet voor zichzelf opkomen. Ze hebben ook geen geld om iets nieuws voor de woning te kopen als er wat stuk gaat. Voor de mensen in deze wijk is de SP een houvast, in ons eentje hadden we dit niet kunnen doen.’

‘Respectloos’

Op een dinsdag- en een woensdagavond eind september organiseert Haag Wonen twee bijeenkomsten om de bewoners te vertellen wat er gaat gebeuren met hun woningen. De spanning is groot, de zaal zit vol. Op het grote scherm staat, dreigend of juist hoopgevend: ‘Het Besluit’. Krijgt de Vergeten Driehoek eindelijk de aandacht die de buurt verdient? Haag Wonen-directeur Petra van den Berk laat er geen gras over groeien: zij vertelt dat er de komende jaren groot onderhoud gepleegd zal worden. Dat betekent dat de huizen HR-combiketels krijgen, dubbelglas, en een schilderbeurt en dat waar nodig keukens, badkamers en toiletten worden vervangen en mechanische ventilatie aangebracht. Het voordeel van groot onderhoud is dat er al in 2011 mee begonnen wordt. De zaal ontploft: ‘Slopen!’, wordt er geschreeuwd. Een ander roept: ‘Uw eigen werknemers vertellen ons al jaren dat ze geen onderhoud doen omdat het krotten zijn, er zitten scheuren in de muur en nu vertelt u ons dat we er met een likje verf en dubbelglas prima kunnen wonen?’ Jamal van het bewonerscomité verwoordt vervolgens het gevoel van velen in de zaal: ‘De muren brokkelen af, als ik douche heb ik twee stralen: een van mezelf en een van de bovenbuurman. U haalt 1,8 miljoen per jaar op met de huren van deze woningen. Dan zou er geen geld zijn voor echte renovatie, of sloop en nieuwbouw? Wie houdt u voor de gek met uw respectloze houding?’ Ook het voorstel van Haag Wonen, van een bewonerspanel dat meedenkt over het onderhoud, stuit op verzet. Jamal: ‘Waarom praat u niet met het actiecomité? Er is al een vertegenwoordiging van de bewoners.’ In een reactie stelt directeur Van den Berk dat er ook bewoners zijn die het wel eens zijn met de plannen van Haag Wonen. Zij vindt het belangrijk dat álle bewoners een stem krijgen. Jamal hierover: ‘Het actiecomité legt de voorstellen voor aan alle bewoners; de bewoners zijn bij ons de baas.’ Het actiecomité blijft bij zijn eis dat een half huis een halve huur betekent, en legt zich niet zomaar neer bij het voorstel van Haag Wonen.

De Vergeten Driehoek

In de hele Haagse Schilderswijk wonen circa 33.000 mensen. De bewonersactie betreft twee complexen, met in totaal 492 woningen van woningcorporatie Haag Wonen. Het gaat om de complexen Nuts 1 (in 1994 voor het laatst gerenoveerd) en Nuts 2 (zo’n 30 jaar geleden voor het laatst gerenoveerd). Ze danken hun naam aan de woningbouwcorporatie die ze bouwde, in respectievelijk 1920 en 1923, de Vereniging voor Volkshuisvesting ‘Nutswoningen’. Die is inmiddels via meerdere fusies opgegaan in Haag Wonen. Dit deel van de Schilderswijk, tussen de Vaillantlaan, Parallelweg en Hoefkade, staat in de volksmond bekend als de Vergeten Driehoek. Dat is omdat de buurt niet werd meegenomen in het dertig jaar durende stadsvernieuwingsproject, dat zijn hoogtepunt had in de jaren tachtig, waarbij grote delen van de wijk opnieuw opgebouwd werden.

½ huis = ½ huur

Als er sprake is van achterstallig onderhoud door de verhuurder, kun je als huurder om reparatie en zelfs om huurverlaging vragen. Hiervoor moet de huurder in een brief aan de verhuurder vragen de reparaties alsnog uit te voeren. De verhuurder heeft dan zes weken de tijd om alsnog de gebreken te herstellen. Als de problemen na zes weken nog niet verholpen zijn, kan bij de huurcommissie om een verlaging van de huur gevraagd worden. Op de website van de huurcommissie (www.huurcommissie.nl) staat wanneer je in aanmerking komt voor huurverlaging. Dat is bijvoorbeeld het geval bij ernstige stank- en vochtoverlast door gebrekkige ventilatie, als het niet mogelijk is de woning warm te krijgen of als er sprake is van ernstige scheur-vorming in de muren of plafonds. Op de website van de huurcommissie kun je ook berekenen wat de maximale huur is die een verhuurder mag vragen voor je woning. En je kunt nakijken welk onderhoud onder de verantwoordelijkheid van de verhuurder valt, en wat je zelf moet doen.

Lees online