Tribune 9/2010 :: Een prachtberoep wordt kapotgemaakt

Actueel

Postbodes klaar voor de strijd

Een prachtberoep wordt kapotgemaakt

Half september trokken honderden boze postbodes door het centrum van Rotterdam om te protesteren tegen hetaangekondigde ontslag van duizenden collega’s. ‘TNT wil mensen via de voordeur de laan uitsturen maar haalt via de achterdeur nieuwe bezorgers binnen die voor de helft minder aan de slag mogen.’

Tekst: Diederik Olders Foto's: Bas Stoffelsen

Er worden cijfers genoemd van vijftienduizend, vierenhalf duizend of elfduizend ontslagen. Het zal hoe dan ook het grootste massa-ontslag zijn sinds de Limburgse mijnsluitingen veertig jaar geleden. De postbodes van TNT verdwijnen; het bedrijf zegt dat dat niet anders kan. De postverzending zou lijden onder het internet en de concurrentie op de postmarkt maakt het onmogelijk om fatsoenlijke cao-lonen te betalen aan de postbodes. Op 12 september kwamen zo’n achthonderd medewerkers van TNT in Rotterdam bijeen om duidelijk te maken dat ze het niet gaan pikken. Actiecomité ‘Red de postbode’, een initiatief van SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen, organiseerde de manifestatie. Gesthuizen staat al jaren schouder aan schouder met postbodes die de strijd aangaan tegen de liberalisering in de postsector en de gevolgen daarvan voor de werknemers.

‘TNT verdient dat kroontje al lang niet meer. Knip er maar af!’

Wietse Verbeek is al 34 jaar postbode in het Drentse Beilen. Hij had er wel een lange reis voor over om te vechten voor zijn baan. ‘Ik sta hier voor werkbehoud. Ik ben op mijn zeventiende begonnen met werken en heb altijd mijn premies betaald. Als ik over maximaal twee jaar weg moet, kom ik nog twee jaar tekort voordat ik met pensioen kan’, vertelt hij op het podium. ‘Vind op mijn leeftijd nog maar eens een nieuwe baan. En de argumenten van TNT kloppen gewoon niet.’ Collega Albert Gerding valt hem bij: ‘Het klopt dat wij minder post in de tas hebben, maar wat TNT er niet bij vertelt, is dat de stukken die bij TNT worden aangeboden, vervolgens in de tas van VSP-postbezorgers terechtkomen. Dat weten niet veel mensen.’ Netwerk-VSP is het dochterbedrijf van TNT, waar vooral parttime postbezorgers met uitgeklede arbeidsvoorwaarden werken – TNT organiseert dus zijn eigen concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Gerding legt uit dat de politiek steken laat vallen: ‘Er is geen eerlijke concurrentie omdat die nieuwe bedrijven geen cao-loon betalen. Die bezorgers komen met hun stukloon uit op 3 à 4 euro per uur. De overheid laat dat toe.’

‘Het PTT-pak stond voor kwaliteit en vertrouwen’

Emile Roemer beklimt het podium en steunt de strijd van de postwerkers: ‘We pikken het niet dat een eervol beroep als postbode straks alleen nog in Madame Tussauds te zien is. TNT wil mensen via de voordeur de laan uitsturen maar haalt via de achterdeur nieuwe bezorgers binnen die voor de helft minder aan de slag mogen. De bedrijven die een aantal jaren geleden zijn begonnen op de markt, zoals Sandd, Selektmail en VSP, betalen allemaal stukloon en ontduiken het minimumloon. Daarvoor heb ik nog wel een ander woord: uitbuiting!’ Ook verwijst hij naar de titel ‘koninklijke’ die TNT van de PTT erfde: ‘Op jullie jas staat een kroontje. TNT verdient dat kroontje al lang niet meer. Knip er maar af!’ Hij zegt toe dat de SP de postbodes zal blijven steunen. Op zijn vraag aan de actievoerders welke kant de bonden op moeten, is het antwoord van het publiek duidelijk: ‘Actie, actie actie’. Dat komt goed uit, want bestuurslid Lot van Baaren van Abvakabo FNV heeft goed nieuws: de stakingskas is opengesteld voor eventuele acties.

Tussen de oranje TNT-jassen springt het pak van Ton van der Palen uit Uden in het oog: het donkergrijze PTT-pak, inclusief pet, dat postbodes in de jaren zeventig droegen. Hij vertelt dat dit pak staat voor wat TNT zou moeten zijn: ‘Toen ik bij de PTT kwam werken, stond dit pak voor kwaliteit en vertrouwen. Ik was apetrots toen ik het voor eerst aantrok. Wij waren verantwoordelijk voor het briefgeheim en zorgden dat brieven snel en goed bezorgd werden. Dat willen we nog steeds, maar het wordt ons steeds meer onmogelijk gemaakt. Zo is langzaam een prachtbedrijf kapotgemaakt.’

Sharon Gesthuizen: ‘Postbodes laten zich niet meer bang maken.’

Emile Roemer en Ton van der Palen

‘Steun ons om deze waanzin te stoppen’

De manifestatie is uitgebreid in het nieuws geweest, net als kleinere acties overal in Nederland. TNT zag zich door alle media-aandacht gedwongen om te reageren: het bedrijf bracht naar buiten dat het ‘maar’ om vierenhalf duizend werknemers gaat, en dat het tempo van de ontslagen wat lager zou worden. De vakbonden overleggen met TNT over, onder andere, dat tempo. Toch kregen enkele dagen na dat bericht honderden postwerkers ineens slecht bericht: zij zouden per 1 oktober ontslagen worden. Over tempo gesproken.

Meteen de volgende ochtend stonden SP’ers om half zes in Rotterdam, Nieuwegein en Leidschendam aan de poorten van TNT om hun steun aan de TNT’ers te betuigen. Sharon Gesthuizen was erbij: ‘TNT gaat de ontslagen in kleine groepjes doen. Zo hopen ze dat er geen massaal verzet komt. Ook zullen postbodes wel twee keer nadenken voordat zij in actie komen; anders zijn zij straks het eerst aan de beurt. De manifestatie liet zien dat steeds meer postbodes zich niet meer bang laten maken. Ik roep de vakbondsleden dan ook op om de vakbonds-top duidelijk te maken dat het tijd is voor actie.’

Eind september hebben enkele postbodes in een open brief excuses aangeboden aan de klanten van TNT-post voor de teruglopende kwaliteit, iets wat de top van TNT ontkent. De schrijvers van de brief willen om begrijpelijke redenen anoniem blijven. Zij vragen de mensen om steun: ‘Wij, postbodes van Nederland, hebben uw steun hard nodig om deze waanzin te stoppen. Geef ons massaal uw steun en schrijf, bel, mail naar kranten, politieke partijen, tv- en radioprogramma’s en zeg dat u het er niet mee eens bent.’

Op www.reddepostbode.nl is het laatste nieuws over de postbodes in actie te vinden. Daar kunt u ook actiekaarten en -stickers aanvragen, zoals onderstaande brievenbus-sticker.

Lees online