Spanning, maart 2005 :: Tegenstanders - Uitbuiten van underdogpositie

Spanning • maart 2005

Tegenstanders

Uitbuiten van underdogpositie

Het heeft iets van Emmen tegen PSV. Maar er zijn wel meer wedstrijden verloren gegaan die op papier ‘een eitje’ waren.

Tekst: Hans van Heijningen

Ogenschijnlijk mist het Nee tegen deze Grondwet-kamp alles wat nodig is om met een goed resultaat uit de bus te komen: er is nauwelijks geld, geen steun van VVD, CDA, PvdA en zelfs niet van GroenLinks, geen bekende Nederlanders (met uitzondering van Jan Marijnissen en Geert Wilders), geen artiesten en geen topvoetballers. Alleen, en daar zal het van moeten komen, een groot deel van de Nederlandse bevolking is er niet van overtuigd dat ons land onder het motto ‘meer Brussel en minder Den Haag’ een gouden toekomst tegemoet gaat. Daarnaast zijn veel journalisten en vrijwel alle columnisten het er over eens dat de Grondwet een gedrocht is. ‘Wie dit leest, is gek’, sierde de blauwe Europese vlag met vijftien gouden sterren op de voorkant van De Groene.

En tenslotte op de linkerflank is er het Comité Grondwet Nee, waarin naast SP’ers ook dissidente GroenLinksers en PvdA’ers zitten en partijloze progressieve mensen.

Het gelijk aan je kant, alle gevestigde belangen tégen en een sceptische bevolking waarin de categorie ‘weet niet’ de meerderheid zal blijven vormen. Want waar hebben we het eigenlijk over? Over honderden pagina’s gortdroge artikelen die de naam grondwet niet verdienen, over een serie verdragen die de afgelopen decennia ondertekend zijn door de regeringsleiders van de lidstaten en over een politiek programma waarin het neoliberale en het militaristische karakter van Europa worden verankerd. Een monstrum dat gebaard is door de elite van Europa die ons een blanco check vraagt voor de vorming van een Europese staat.

Tot nog toe leeft het referendum niet en is de Europese Grondwet geen thema van debat. Voorspellingen over het verloop van de campagne en de mogelijke einduitslag hebben een hoog koffiedikgehalte. Op basis van wat we tot nog toe gezien hebben, lijkt het echter een spannende wedstrijd te worden. De regering heeft haar verdediging niet goed op orde en staat door een verkeerde terugspeelbal op 0-1: de ‘geheime oorlogskas’ waarmee de regering de ja-campagne een impuls geeft als de nee-campagne te dominant wordt, heeft tot vernietigende commentaren geleid.

Nederland kent geen traditie van referenda en dat is te merken. Waar regeringen van andere Europese landen een goed doordacht traject uitzetten om maatschappelijke organisaties in staat te stellen een rol te spelen in het debat over het referendumthema, klungelt de Nederlandse regering maar een beetje aan.

Afgezet tegen de kosten van het referendum (27 miljoen euro) en tegen de oorlogskas van de regering (1,5 miljoen), wordt er met 0,4 miljoen euro maar een schijntje aan subsidie uitgetrokken voor de tegenstanders van de Grondwet. Dat bedrag wordt ook nog eens in porties van maximaal 40.000 euro opgeknipt, waarmee je per inwoner van Nederland 0,0025 eurocent in handen krijgt om de bevolking ervan te overtuigen dat deze Grondwet niet deugt. Verder houdt de commissie die de subsidieaanvragen beoordeelt de nodige slagen om de arm over de besluitvorming. En dus kan een organisatie mogelijk pas twee weken voor het referendum te horen krijgen of haar aanvraag wordt toegekend.

Waarom heeft de commissie er eigenlijk voor gekozen om het referendum al op 1 juni houden? Zou die keuze iets te maken kunnen hebben met de Nederlandse bijdrage aan de Europese meerjarenbegroting 2007-2013, waarover half juni meer duidelijkheid komt? Zou de regering bang zijn dat de gemiddelde Nederlander de komende jaren niet opnieuw 180 euro per jaar wil ophoesten? Zou Balkenende het soms ingewikkeld vinden om uit te leggen waarom de Nederlandse burger twee of meer keer zo veel bijdraagt dan zijn Duitse of Zweedse Uniegenoten? U kunt zich dat niet voorstellen? Of toch wel? Bij twijfel, stem nee.