Tribune 08/2012 :: Emile Roemer: Samen gaan we winnen
Emile Roemer:
‘Samen gaan we winnen’
De finale van de verkiezingscampagne is begonnen. Heel de SP is in touw om op 12 september een historische uitslag te scoren en daarmee een sociale uitweg uit de crisis mogelijk te maken. Vooraan in de verkiezingsstrijd staat lijsttrekker Emile Roemer. ‘Ik kan heel wat hebben.’
De SP staat hoog in de peilingen en jouw gezicht is overal te zien. De media willen je allemaal hebben en iedereen wil met jou op de foto. Wat doet dat met je?
‘Ik weet dat het erbij hoort en ik probeer zo ontspannen mogelijk te blijven. Ik laat me niet snel gek maken. Niet toen ik begon en we in 2010 op een zetel of acht in de peilingen stonden en ook nu niet. De politiek verandert snel; je kunt daarom het beste jezelf blijven. Ik ben ook trots dat onze partij er nu zo goed voor staat en dat veel mensen hun hoop op ons richten. Dat is heel bijzonder.’
Maar druk is het wel. Hoe overleef je?
‘Ik zal niet ontkennen dat het extreem druk en spannend is, een verkiezingscampagne. Er staat veel op het spel. Daar mag je dus ook veel voor doen. Van hard werken ga je niet dood. Ik kan heel wat hebben. En ik doe het graag, uitleggen waar de SP voor staat, aangeven hoe wij denken Nederland sociaal uit de crisis te krijgen. Dat geeft je extra energie. En het helpt dat ik door het thuisfront ontzettend gesteund word.’
Al die debatten, optredens, vind je dat leuk? Of spannend? Zie je je vrouw en kinderen eigenlijk nog wel eens? Nog iets van de Olympische Spelen gezien?
‘Je moet altijd blijven zorgen voor voldoende ontspanning. Natuurlijk ben je in verkiezingstijd permanent aan de slag. Maar juist door het in goed overleg met het thuisfront te doen, zorg je dat het ook voor iedereen leuk blijft. We zorgen er bewust voor dat de agenda niet helemaal volloopt, je moet ook tijd overhouden om even te ontspannen. Dus ik heb wel wat van de Olympische Spelen gezien, hoor. Epke aan de rekstok, dat had ik natuurlijk echt niet willen missen!’
Over de campagne gesproken: wat is er dit keer anders dan twee jaar geleden?
‘Onze positie is in korte tijd enorm veranderd. Iedereen wil met ons praten en we worden overal uitgenodigd. Dat is natuurlijk ook wel eens anders geweest. Toch is onze campagne niet wezenlijk anders dan twee jaar terug. De afdelingen zijn goed bezig op straat en aan veel verkiezingsdebatten doen onze kandidaat-Kamerleden mee. We moeten ons hoofd koel houden; we gaan voor een hele mooie uitslag, maar net als andere jaren zullen we daar hard voor moeten werken. Ik bespeur gelukkig geen greintje gemakzucht in de partij. Zo hoort het ook, we voeren net als altijd een enthousiaste en vrolijke campagne. Juichen doen we niet te vroeg. De campagne gaat immers door tot 12 september en pas dan weten we waar we staan.’
De kans dat de SP in de regering zal komen is nu groter dan ooit. Komt dat door jouw populariteit of is er sprake van een lange-termijnontwikkeling die zich steeds duidelijker aftekent?
‘Het zal een combinatie van beide zijn. Ik denk dat veel mensen nu zien dat de SP op veel punten gelijk heeft gekregen. Wij wijzen al jaren op de gevolgen van het neoliberalisme. De zorg die door marktwerking wel duurder maar niet beter wordt. De banken die van de politiek alle ruimte kregen om te speculeren met onze centen. Mensen begrijpen onze analyses en zijn geïnteresseerd in onze oplossingen. Dat is natuurlijk een mooie ontwikkeling om te zien. De SP is van ver gekomen, vergeet niet dat we in 1994 met twee zetels in de Kamer zaten! Er is hard gewerkt en dat werpt nu zijn vruchten af. We hebben ons als partij ook verbreed; steeds meer mensen weten ons te vinden.’
Hoe komt dat dan? Eerst was de SP een partij die vooral buiten de Randstad haar grootste aanhang had; nu lijken ook de grote steden ‘om’. Wat is de oorzaak van die gestage groei?
‘De meeste Nederlanders maken zich zorgen over dezelfde dingen. Kan ik de zorgpremie straks nog betalen? Kan mijn kind nog studeren? Veel van deze zekerheden zijn door de crisis en door het rechtse beleid van de afgelopen jaren in gevaar gekomen. Mensen komen naar de SP omdat ze zien dat ons verhaal deugt. We zijn realistisch, we scheppen niet te hoge verwachtingen maar bieden zicht op een sociale weg uit de crisis. Dat is een boodschap die bij veel mensen goed aankomt.’
Nu 12 september nadert, zwelt ook de kritiek op de SP aan. Niet alleen op de standpunten, maar ook op de partij zelf en op jou persoonlijk. Hoe ga jij met kritiek om?
‘We laten ons niet gek maken. Als je in de peilingen de te kloppen partij bent, dan kun je felle aanvallen verwachten. Ik ben er niet bang voor. Bring it on, zeg ik tegen iedereen die mij aanvalt over mijn tijd als wethouder in Boxmeer. Ik ben apetrots op wat we in Boxmeer hebben bereikt. We hebben het tekort van de gemeente op een verstandige én sociale manier opgelost. Niet door binnen één jaar hard te bezuinigen, maar door slim te besparen zonder de voorzieningen af te breken. Precies wat ik na 12 september met Nederland van plan ben.’
Ook zo’n kritiekpunt: ‘Die Roemer is een leuke kerel, maar als premier? Dat nou ook weer niet.’ Wat is daarop jouw antwoord?
‘Wat mij opvalt is dat het vooral onze politieke tegenstanders zijn die zulke opmerkingen maken. De mensen thuis weten wel beter. Die stemmen echt niet op de SP omdat er zo’n gezellige Brabander op 1 staat. Zouden al die mensen op de VVD stemmen als ik daar lijsttrekker zou zijn? Dat is natuurlijk grote onzin.’
Veel van de SP-standpunten worden, ook door tegenstanders, sympathiek gevonden. Bijvoorbeeld als het over de zorg en de sociale zekerheid gaat. Toch hoor je vaak: ‘Mee eens, maar het kan nou eenmaal niet.’ Leg eens uit dat het wel kan?
‘Uiteindelijk gaat het erom welke keuzes je maakt. Een lager eigen risico is heel goed mogelijk, bijvoorbeeld als je ervoor kiest om radicaal in de zorgbureaucratie en topsalarissen te snijden. Of kijk naar de ontslagbescherming en de WW, het is toch van de zotte om dat kapot te maken juist op het moment dat we meer dan een half miljoen werklozen hebben. Hoe kun je nu nog zeggen dat het te moeilijk is om personeel te ontslaan, dat gelooft toch niemand? Ik las onlangs het hoofdredactioneel commentaar van het Financieel Dagblad. Dat is toch niet een krant die het vaak met ons eens is. Maar zij hebben het haarfijn in de gaten: niemand hoeft te vrezen voor extreem beleid van de SP: onze voorstellen zijn sociaal én realistisch.
Nog zoiets: Europa. Daarover zeggen politici vaak: ‘Wij balen er ook van dat we weer zoveel miljard in de redding van de euro moeten stoppen, maar het kan nou eenmaal niet anders.’ Reageer daar eens op? Hoe kan het volgens jou wél anders? Hoe komen we volgens jou uit de crisis?
‘Het belangrijkste is dat we op korte termijn de speculatiedrift van de financiële markten gaan inperken. Het is bizar dat overheden miljarden overmaken om die zogenaamde ‘financiële markten’ onder controle te krijgen. Een grotere rol voor de Europese Centrale Bank kan daarbij helpen. Deze bank kan geld beschikbaar stellen, zodat Zuid-Europese landen hun staatsschuld kunnen financieren. Investeerders die gokken op het faillissement van deze landen snijd je daarmee de pas af. Tegelijk moeten we in Europa af van het idee dat keihard bezuinigen dé oplossing voor de crisis is. De economie heeft juist extra investeringen nodig om uit het dal te komen. Het rechtse beleid heeft het vertrouwen onder mensen en bedrijven volledig afgebroken. Iedereen houdt de hand op de knip, waardoor de crisis zich nog verder verdiept. Veel slimmer is het om investeringen naar voren te halen en om het vertrouwen te herstellen. Nieuw vertrouwen, daar gaan we aan werken.’
Laten we iets afspreken: als de SP de grootste wordt op 12 september, doet de Tribune op 13 september weer een interview met jou, waarin jij zegt dat in Nederland heel snel alles anders wordt. Afgesproken?
‘Haha, het is mooi te horen dat je zo enthousiast bent en net als jij hoop ik op een geweldige uitslag. Maar me moeten ons wel realiseren dat ons land niet van de ene op de andere dag verandert als de SP heel groot wordt. We hebben dertig jaar neoliberaal beleid gehad, dat zet je niet in één jaar recht. Ik ben al lang actief in de politiek, je moet volhouden en doorzetten. De verandering zal gestaag gaan: maar wel in een richting zoals wij het graag zien. Dat is het belangrijkste.’
Stel dat de SP gaat meeregeren; hoe groot is de kans dat het lachen je zo rond de kerstdagen vergaan is?
‘Niet groot. Ik heb al vroeg geleerd dat je op tijd je werk moet relativeren. Anders hou je het ook niet vol. Natuurlijk is de politiek een serieuze bezigheid. We willen zo groot mogelijk worden en voorop lopen in een volgende regering. We zijn ambitieus, maar ik bouw voldoende ontspanning in. De boog kan niet permanent gespannen zijn; je moet altijd blijven lachen.’
De finale is nu begonnen. Wat zou je elk SP-lid willen meegeven?
‘Dat ik ontzettend trots ben dat we zoveel mensen in de SP bijeenbrengen, die allemaal willen dat we op een sociale manier uit de crisis komen. Ik weet hoe hard er overal gewerkt wordt om op 12 september een historische verkiezingsuitslag te behalen. En toch vraag ik iedereen om er in deze laatste dagen, als het kan, nog een schepje bovenop te doen. Elke stem telt, elke stem is belangrijk. Dat motiveert mij ook om nu nog even een tandje bij te zetten. Samen gaan we winnen!’