Tribune 10/2011 :: Occupy bezet het debat

wereld

Occupy bezet het debat

De ‘Occupy Wall Street’-beweging in New York houdt sinds half september een park midden in het financiële centrum bezet. Op 15 oktober zijn wereldwijd in tientallen steden acties gestart onder de noemer Occupy.

tekst: Diederik Olders en Jola van Dijk foto’s: Diederik Olders en Bas Stoffelsen

Na een oproep van de Canadese actiegroep Adbusters deze zomer, demonstreerden op 17 september zo’n duizend mensen in New York tegen ongelijkheid, hebzucht en de invloed van het grote geld op de politiek. Enkele honderden van hen bezetten het plein Zucotti Park, een paar honderd meter van het beursgebouw op Wall Street: Occupy Wall Street was geboren. Het Zucotti Park is al snel een centrum van protest geworden, waar media naartoe komen en demonstraties gestart worden. Vijftien oktober wordt uitgeroepen tot wereldwijde occupy-dag. De oproep wordt in Nederland opgepikt in onder andere Amsterdam en Utrecht. Wereldwijde boodschap: 1% van de maatschappij heeft alle macht en geld, nu is het tijd voor de overige 99% om zich te laten horen.

› New York, 15 oktober - Dylan Giambattista (foto ) is student politieke wetenschappen uit Vermont en heeft net zijn eerste nacht op Zucotti Park doorgebracht: ‘Onze staat is getroffen door de orkaan Irene. Nu wordt er van hogerhand gezegd dat er, om de wegen te herstellen, bezuinigd moet worden op zaken als onderwijs – maar naar het enorme militaire budget kijken ze niet. Ik ben hier uit solidariteit met deze beweging, die echt van de mensen is. Een beweging tegen de deregulering van de financiële wereld die de huidige crisis heeft veroorzaakt. Daar zijn een paar mensen heel rijk van geworden en toen het fout ging mocht de rest van Amerika de rekening betalen.’ In het park zijn een schoonmaakdienst, een boeken-weggeefwinkel, een medische dienst en een keuken opgetuigd.

Faith (foto ), die naar eigen zeggen niet lacht op foto’s maar wel van binnen, werkt in de keuken. Zij is een van de vele studenten met enorme schulden: ‘Zestigduizend dollar. Zelfs als je failliet gaat, blijft je studieschuld staan. Ik kan geen werk vinden, alleen een klein bijbaantje van drie uur per dag. Daarom sta ik in de Occupy-keuken, waar iedereen gratis eten kan krijgen. Dit is een voorbeeld voor Amerika: het hoeft niet om geld te draaien. Je kunt ook zonder winstbejag zorgen dat mensen eten en medische verzorging krijgen.’

› Amsterdam, 15 oktober - Het Amsterdamse Beursplein staat vol met ruim 1400 mensen uit het hele land. SP-leider Emile Roemer is er ook (foto ): ‘Ik ben heel blij dat hier, en in de hele wereld, zoveel mensen opstaan want er moet echt heel veel gebeuren. De verantwoordelijken voor de crisis moeten aangepakt, het financiële systeem op de schop en de rekening moet op de juiste plaats worden gelegd, en dat is niet bij deze mensen. Ik hoop dat dit het begin is van een fundamentele verandering.’ Sander Kuitert, student software engineering aan de Universiteit van Amsterdam, beaamt dat hij door zijn studie straks ook tot de 1% kan gaan horen. Maar hij is wel voor een solidair belastingstelsel. Ook wil hij aan zichzelf werken; zijn protestbord verwijst daarnaar: ‘Ik ben hypocriet maar blijf proberen.’ Steeds meer mensen rekenen zich tot

de machteloze 99%.

Max van der Werff (foto ), die met zijn bord de VOC- mentaliteit van handel vóór alles verwerpt, is zelfstandig ondernemer en verdient genoeg om maar zes maanden per jaar te hoeven werken. Zo houdt hij tijd over voor vrijwilligerswerk. Van der Werff: ‘Roderick en Marie-José nemen Henk en Ingrid in de maling. Het gaat om de schaamteloze zelfverrijking, maar ondertussen wel huichelachtig de dominee spelen. Ons systeem moet diepgaand geherstructureerd worden.’

› New York - Louie (foto ) is analist in de financiële wereld en heeft nog nooit eerder gedemonstreerd: ‘Ik ben niet bankroet, heb een huis en geen schuld. Door mijn baan weet ik hoe het werkt. En het werkt niet. Het financiële systeem moet vóór de mensen werken, niet tegen ze.’

Jimmy ‘Justice’ (foto ) heeft een YouTube-kanaal met filmpjes over wangedrag van de politie: ‘Agenten hebben op onschuldige mensen ingeslagen, ze met pepperspray bespoten en zelfs overreden. Ik zorg dat ze daar niet mee wegkomen.’ Op de vraag of agenten niet ook tot de 99% behoren zegt Jimmy: ‘Niet als ze ons mishandelen!’ Een agente in de buurt vindt van wel, maar steunt het protest niet: ‘Ik voel hier weinig voor, omdat ik denk dat het niet werkt. Maar ik vind het wel belangrijk dat zij het recht hebben om hier te demonstreren.’

Cheyenna Weber (foto ) vindt dat de ‘stomme’ politieacties de beweging goed hebben gedaan: ‘Zij horen ook bij de 99%, maar zijn nu het voorlopige symbool van de 1%. Want de echte 1% zit in villa’s ergens ver weg. Het politie-optreden heeft de media gehaald, en daarmee onze eisen ook.’ Wat zijn die eisen eigenlijk? Cheyenna: ‘Er is geen lijst met eisen, maar iedereen begrijpt waar het om gaat. De kracht van deze beweging is dat erover gepraat wordt. De vraag om eisen is de vraag van de machthebbers die ons niet grijpen kunnen. Maar ondertussen voelen allerlei politici, inclusief de president, zich genoodzaakt om op ons te reageren. En ondertussen zien steeds meer mensen wat democratie ook alweer is: zelf nadenken, je laten horen en met alternatieven komen.’ Over die alternatieven heeft Cheyenna wel ideeën: ‘Ik ben zelf van SolidarityNYC, een organisatie die solidaire economie aanmoedigt. Coöperaties, huurgemeenschappen, solidaire bankrekeningen: ze bestaan, maar mensen weten het niet.’ SolidarityNYC is niet de enige.

Organisaties voor homorechten (foto - ‘want ook wij worden weggezet als on-Amerikaans’),

tegen oorlog (foto - ‘de oorlogseconomie wordt gesteund door de grote financiële instellingen’),

emancipatie van Indianen (foto - ‘de Navajo-indianen voeren deze strijd al meer dan honderd jaar’), werknemersbelangen (‘Ik heb geen baan, maar nu wel een ‘occupation’ – betrekking, red.): steeds meer mensen en groepen sluiten zich aan. De beweging wordt gesteund door vakbonden en beroemdheden als actrice Susan Sarandon, rapper Kanye West en mensenrechten-activist Jesse Jackson.

› Amsterdam - SP-Tweede Kamerlid Sadet Karabulut is ook op het Beursplein: ‘Als SP geloven we in verandering die begint búíten het parlement. In het parlement hebben we die druk van buitenaf ook nodig want de andere politieke partijen worden nog niet echt wakker. Een andere, eerlijke en sociale samenleving vereist meer dan het aanpassen van een paar punten en komma’s.’

› New York - De Occupy-beweging bezet deze zaterdag Times Square, midden in het drukke centrum. Er klinkt gejuich als op het nieuwsscherm van omroep ABC de kop verschijnt:

‘Occupy Wall Street gaat wereldwijd’ (foto ). Steun komt uit vele hoeken. Volgens de eigenaar van een boekwinkeltje, die anoniem wil blijven, is de vaagheid juist de kracht van de beweging: ‘Uit een onderzoek blijkt dat 55 procent van de Amerikanen de beweging steunt. Ik vind zelf de teksten op de borden te ver gaan. Maar de algemene boodschap is terecht. Occupy is erin geslaagd de discussie te verplaatsen. Tot nu toe ging het onder invloed van de rechts-conservatieve Tea Party-beweging alleen maar over anti-belasting, anti-Obama en pro-bezuinigingen. Dat wordt nu helemaal omgekeerd. Dat is een groot succes. Deze beweging is wat Obama beloofde en niet waar kon maken. Hoop op verandering komt van onderop.’ Dottie Ji was er in de zestiger jaren ook bij, en heeft de afgelopen tientallen jaren de jongeren gemist: ‘Maar nu zijn ze er. Ik kan later met een gerust hart sterven, want de jongeren vechten voor de toekomst van mijn kleinkind.’