Spanning 5/2016 • Ongelijkheid, daar kunnen we veel aan doen

Ongelijkheid, daar kunnen we veel aan doen

‘Ongelijkheid is de grootste uitdaging van onze tijd’, aldus de Amerikaanse president Obama. Niet alleen hij, maar ook internationale organisaties als de OESO, het IMF, de Wereldbank en wetenschappers als Wilkinson, Stiglitz en Piketty hebben de afgelopen jaren gewezen op de politieke, sociale en economische gevaren van toenemende economische verschillen binnen landen. Ook in Nederland neemt de kloof tussen de top en de rest van de maatschappij toe, zo laten onder meer studies van de WRR en het SCP zien. 

Voor Spanning reden om een geheel nummer te wijden aan het thema ongelijkheid, waarbij de focus vooral ligt op jongeren, omdat zij in toenemende mate te maken krijgen met ongelijke kansen en uitkomsten. Recent nog bleek uit een internationaal vergelijkend onderzoek van adviesbureau McKinsey dat ook in Nederland kinderen minder finan­ciële middelen zullen hebben dan hun ouders, als het huidige neoliberale beleid wordt doorgezet. 

ROOD-voorzitter Merel Stoop sprak met verschillende jongeren over hoe zij ongelijkheid ervaren. Gelukkig zijn we in Nederland nog niet zover als in de Verenigde Staten, waar de klassensamenleving een feit is, zoals Robert Putnam in zijn nieuwste boek Our Kids treffend beschrijft. Maar we gaan wel die kant op, want door de flexibili­sering van werk en wonen staat de bestaanszekerheid van steeds meer (jonge) mensen op het spel. 

SP-wethouders Laurens Ivens en Paulus Jansen proberen, tegen de stroom in, de tweedeling in hun steden Amsterdam en Utrecht zoveel mogelijk te voorkomen. In het college zijn zij daartoe veel beter in staat dan in de oppositie, zo stellen beiden. 

Vraag is nu wat te doen tegen de toenemende sociaaleconomische ongelijkheid. Volgens onderwijs­socioloog Paul Jungbluth zou je moeten beginnen met de uitbesteding van de publieke sector ongedaan te maken. Pas als de overheid weer zeggenschap heeft over het onderwijs zou je werkelijk iets kunnen doen aan de kansenongelijkheid. Tweede Kamerlid Jasper van Dijk haakt hier op in door een meerjarig investeringsplan te presenteren dat een einde moet maken aan de groeiende tweedeling in het onderwijs tussen kansrijke en kansarme leerlingen.

De Britse econoom Tony Atkinson gelooft niet in gelijke kansen als de verschillen in inkomen en vermogen te groot zijn. Daarom lanceert hij in zijn laatste boek Ongelijkheid, wat kunnen we eraan doen? vijftien concrete voorstellen om de economische ongelijkheid aan te pakken.

Maar met alleen voorstellen kom je er niet, betoogt David Hollanders.Je zult ze ook moeten afdwingen, door de strijd aan te gaan met de politieke en economische macht­hebbers. En precies dat beoogt het SP-­verkiezingsprogramma.