Dag 3 en 4 VS-reis: Washington
Aan het begin van het nieuwe jaar bezoeken SP-leider Emile Roemer, Hans van Heijningen (algemeen secretaris SP) en Kees Slager (oud SP-senator) de Verenigde Staten. Voor de website van de SP houden zij een dagboek bij. Hieronder een verslag van de derde en vierde dag.
Ver na middernacht komen we per trein in Washington aan. Na een korte nacht bezoeken we 's ochtends in een snijdende kou het Martin Luther King Memorial. Het standbeeld en een muur met uitspraken van King door de jaren heen, ligt er door de combinatie van zon, sneeuw en een kerstkaartachtig meer, prachtig bij. Eén uitspraak van de voorvechter van gelijke rechten voor zwarten spreekt met Parijs in ons achterhoofd bijzonder tot de verbeelding: je leert een mens niet kennen wanneer hem alles voor de wind gaat, maar wanneer hij uitgedaagd wordt in een ingewikkelde situatie.'
In het Huis van Afgevaardigden, waar het aan Amerikaanse vlaggen niet ontbreekt, spreken we met Keith Ellison, een zwarte moslimpoliticus. Ellison, die tot de linkse stroom binnen de Democratische Partij behoort, zegt het een eer te vinden ons als SP'ers te ontvangen. Vriendelijke woorden over onze partij, over Amsterdam en de fiets als vervoermiddel in de stad. Het contact met zijn kiezers is voor de afgevaardigde de absolute prioriteit. Als volksvertegenwoordiger uit Minneapolis kreeg hij bij de verkiezingen van afgelopen november meer dan 70 procent van de stemmen. Zijn prioriteiten liggen bij hervorming van het gevangenissysteem, verhoging van het minimumloon, het voorkomen van huisuitzettingen en het aan banden leggen van de financiële sector. Omdat staten een behoorlijke mate van autonomie hebben, is Ellison af en toe in staat om wat binnen te halen. Zo is hij er trots op dat zijn politie behoorlijk presteert waardoor zwarten en kleurlingen geen last hebben van pesterijen en willekeurige aanhoudingen. Verder heeft hij bij migranten een goede beurt gemaakt door het overmaken van geld naar hun landen van herkomst te vergemakkelijken. Net als wij worstelt Ellison met de vraag wat de overheid moet doen om te voorkomen dat kansarme moslimjongeren ontsporen en radicaliseren.
Bill Fletcher, een gerespecteerde zwarte linkse activist, is de volgende die we spreken. Overtuigend legt hij uit wat er schort aan de Amerikaanse democratie. Zowel de Republikeinse als de Democratische Partij hebben het neoliberalisme omarmd en strijden met elkaar om het politieke midden. Om politiek aan de top te komen heb je tientallen miljoenen dollars nodig, waardoor 'kandidaten van buiten' geen schijn van kans hebben. Doordat Obama het niet aangedurfd heeft om het volk te mobiliseren, heeft hij zijn belofte van hoop en verandering niet waar kunnen maken. Maar er zijn volgens Fletcher wel degelijk aanzetten tot verandering: 'Bij de beweging tegen klimaatverandering, het verzet tegen racistisch politieoptreden, organisaties van zwarten en latino's, de vrouwen en homo- en lesbobeweging.'
We bezoeken de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Om er binnen te komen moet je door de controlemolen van mensen in uniform, die zich niet zelden lomp gedragen. Eenmaal binnen word je buitengewoon vriendelijk opgevangen door garderobepersoneel, gidsen en andere begeleiders. In beide Kamers houden afgevaardigden verhalen – over de Alaska pipeline, de wet op de binnenlandse veiligheid, gevaren waar agenten aan bloot staan - voor vrijwel lege zalen. Wanneer Emile een van de conciërges daarop aanspreekt, antwoordt de functionaris: 'Meneer u bent een alien, niemand luistert naar die verhalen. Ze worden opgetekend, soms komt er iets in de media en dat is dat.'
We komen langs het Witte Huis, waar je niet voorbij kunt rijden zonder even te stoppen voor een fotomoment. En voor de derde keer in vier dagen stuiten we op een straatactie: zo'n vijftig mensen, waarvan een deel in oranje overalls en zwarte kappen over hun hoofd, vormen een grote cirkel voor het presidentieel verblijf om Obama eraan te herinneren dat hij beloofd heeft Guantanamo Bay te sluiten. Het protest is professioneel georganiseerd. Brieven van gedetineerden of ex-gedetineerden worden voorgelezen. Verderop staat een vrouw met een flodderige actietent om haar ongenoegen over de Amerikaanse inmenging in Irak kenbaar te maken. Voor de volledigheid maken we ook melding van een pro-life protest twee straten verder, met onsmakelijke foto's van kapotte foetussen en boodschappen als 'God is groot' en 'Leven is heilig'.
Krystine Peter is hoofd internationale contacten van de vakbond van werkers in de auto-industrie (UAW). Door de crisis binnen die sector (en door vakbondsbureaucraten die praten tot je erbij neervalt: onze indruk) is het aantal vakbondsleden de afgelopen tientallen jaren van anderhalf miljoen teruggelopen naar vierhonderdduizend. De autoproducenten hebben bijna al hun vestigingen in het voormalige noordelijke arbeidersbolwerk Detroit gesloten en hun productiecapaciteit overgebracht naar de zuidelijke staten – waar arbeiders soms werken voor een 'fooi' van 15 dollar per uur –, en naar Mexico. Door het lage loonniveau hebben tal van Europese en Aziatische autoproducenten de afgelopen jaren productievestigingen in het zuiden van de VS geopend. Daarbij lappen zij de rechten van werknemers vaak aan hun laars. Met behulp van dure advocaten weten Mercedes, Honda, Kia, Hyundai en Nissan hun bedrijven vakbondsvrij te houden. De UAW heeft kort geleden bij de OESO een klacht ingediend over het optreden van Renault en Nissan in Mississippi. Krystine vraagt ons of we wel eens van TTIP hebben gehoord. Voor Nederlandse werknemers heeft zij in dat verband een heldere boodschap: doe in godsnaam je best om het vrijhandelsverdrag tegen te houden want dat verdrag brengt Amerikaanse standaarden Europa binnen. Net als bij water het geval is, zoeken transnationale bedrijven standaard naar het laagste punt wat lonen en arbeidsvoorwaarden betreft. 'Verzet je en voorkom dat jullie met zijn allen in hetzelfde putje terecht komen als waar wij nu in zitten'. Emile pakt die boodschap pijlsnel op: 'TTIP is een wurgcontract dat de democratie vernietigt. Dus stoppen die handel voor het te laat is.’
Lees ook:
