Tiny Kox: Altijd op zoek naar oplossingen

Waar begon dat politieke leven?

‘Ik werkte vanaf 1975 bij de Tilburgse rechtswinkel, waar gewone mensen voor het eerst concrete rechtshulp kregen. Dat vond ik geweldig. Als mensen met ongeveer hetzelfde probleem kwamen aanzetten, probeerde je ze eerst te helpen en – als dat niet lukte – bij elkaar te brengen, om te zien of ze samen hetzelfde probleem wilden en konden aanpakken. Samen sta je sterker dan in je eentje.

Dat is ook wat we bij de jonge SP deden, waar ik ook actief werd, in 1975. Je kan overal over lullen, maar het is beter om er ook iets aan te doen. ‘Wij doen het gewoon’, stond er ooit op een poster van de SP in Oss. Vond ik klasse. Dat was niet altijd effectief, je stootte je kop weleens – maar het was altijd enerverend. In gesprek gaan met mensen over wat er samen gedaan kon worden aan slecht woningonderhoud, hoge huren, stankoverlast, slechte werkomstandigheden, bureaucratisch onrecht. Proberen om iets te veranderen, niet alleen maar erover klagen. Sterker nog, mensen zelf waren iets aan het veranderen en jij mocht meehelpen. Dankbaar werk. Ik heb ze ontmoet en heb veel van hen geleerd.’

Vervolgens kwam je voor de SP in de gemeenteraad. Hoe heb je dat aangepakt?

‘In de gemeenteraad kon ik, ook dankzij mijn eerdere ervaring met acties in heel de stad, zeggen: ‘Je kan het erover hebben in de raad, maar heb je die noodwoningen in in de wijk Jeruzalem echt gezien? Al die revolutiebouwflats in de Stokhasselt? Heb je geroken hoe het écht stinkt door geurstoffengigant IFF of de waterzuivering in Noord? Zullen we er anders eens samen gaan kijken en zien wat er echt aan de hand is – én of we er iets aan kunnen doen. Als kleine partij bleek je toch ertoe te kunnen doen. Nooit spijt gehad.’

Begin jaren negentig werd je algemeen secretaris van de SP. Hoe ging dat je af?

‘De groei van de SP was in die tijd bescheiden maar ook best gestaag. Die ontwikkeling paste goed bij mijn aanpak. Ik denk dat ik vaak mensen enthousiast heb gemaakt om dingen te doen waarvan ze zelf niet meteen wisten dat ze die konden. Problemen omdraaien in oplossingen, zo creatief als het kan. Gelukkig lukte het ons ook gaandeweg om beter na te denken over hoe de maatschappij echt gevormd is en verbeterd kan worden. Menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit benoemden we vanaf de jaren ’90 als onze kernwaarden en vormden onze meetlat voor het dagelijkse denken en doen in een moderne socialistische partij.

Wat voor mooie acties hebben we bedacht, zeker vanaf de jaren ’90! Niet alleen lokaal maar ook nationaal aan de slag. Tegen de afbraak van de WAO en de sociale zekerheid. Vredesacties mee op gang brengen, tegen nieuwe oorlogen in het Midden-Oosten. Helpen bij de keiharde strijd van het Comité Asbestslachtoffers. Ook hebben we negen maanden lang bij de winkels van IKEA voor de deur gestaan om kinderarbeid aan de kaak te stellen – om daarna beschuit met muisjes te trakteren aan de klanten toen IKEA eindelijk inbond. En toen de Franse president Chirac met zijn kernbomtesten het eilandje Mururoa in Frans-Polynesië tot gatenkaas bombardeerde, terwijl iedereen al wist dat die dingen werkten, bedachten wij dat het leuker was om mensen niet een protesthandtekening op een lijst te laten schrijven maar pontificaal op een Franse sloopauto. En dan al die volgeschreven sloopauto’s in optocht naar de Franse ambassade in Den Haag te slepen. ‘Positief vandalisme tegen nucleair terrorisme’, zeiden we.’