Hannah van Binsbergen: 'Het is onze taak om de bullshit van de feiten te scheiden'
Samen met haar redactie startte hoofdredacteur Hannah van Binsbergen een uitgesproken socialistisch tijdschrift in Nederland. Jacobin wil de discussie op links organiseren en voedt daarbij vol overtuiging de klassenstrijd. ‘Er is een wederopbouw nodig van het linkse levensgevoel.’
Hoe is het idee voor een Nederlandse versie van Jacobin ontstaan?
‘We liepen al langere tijd rond met het idee van een links blad, onafhankelijk van politieke partijen. Maar het is ongelooflijk moeilijk om financiering te krijgen voor een journalistiek project dat zich expliciet socialistisch noemt. Toen dachten we aan het Amerikaanse blad Jacobin en dat zij ook al edities in Duitsland, Brazilië en Italië hadden. Het voordeel daarbij was ook dat veel potentiële lezers die naam zouden herkennen en we op die manier een goede basis konden neerzetten. Dat was ook nodig want we kwamen al snel tot de conclusie dat we dit alleen konden betalen met voldoende abonnees. Dat is een goede strategie gebleken, want we hebben het nu voor elkaar gekregen met heel weinig middelen en heel veel wilskracht.’
Je staat zelf bekend als dichter en auteur, wat bracht jou bij het blad?
‘Met mijn achtergrond in de letteren ben ik natuurlijk best een gek iemand voor de rol die ik nu heb. Maar van heel jongs af aan lees en schrijf ik veel over socialisme. Dat waren boeken die mijn ouders in de kast hadden staan: het Communistisch Manifest maar bijvoorbeeld ook werk van Georg Lukács. Aan de literaire kant las ik veel Brecht. In mijn eigen werk heb ik me later ook als socialist laten zien. Dat viel op, want andere mensen deden dat nog niet zo erg. Zo ben ik uiteindelijk de groep binnengerold die nu de redactie van het blad vormt.’
En toen werd je hoofdredacteur.
‘Toen op een gegeven moment de vraag kwam wie hoofdredacteur wilde worden, stak ik mijn hand op. Ik geef les in creatief schrijven, dus ik redigeerde al veel teksten. Dat helpt omdat de precieze formulering van zinnen er heel erg toe doet. Die ervaring is natuurlijk heel handig, maar het ging me er op dat moment vooral om dat de redactie georganiseerd zou worden op democratisch-socialistische principes. Iedereen is gelijkwaardig, heeft zijn eigen expertise en als het binnen de kaders van Jacobin valt, is er heel veel vrijheid.’
Wat zijn de kaders van Jacobin?
Wat we met Jacobin willen doen is het faciliteren van discussie voor de linkse politiek, zowel parlementair als buitenparlementair. Daarvoor is nodig dat we mensen in aanraking laten komen met de basisprincipes van de socialistische traditie. Wij schrijven vanuit een materialistische kijk op de politiek, niet in een morele. Als iemand een stuk schrijft over dat we als mensen liever voor elkaar moeten zijn, dan ben ik het daar helemaal mee eens, maar dat past niet in ons blad.
Ik zeg niet dat mensen met dat heel sterke morele gevoel niet links zijn. Dat zijn ze vast. Maar wat wij vooral zeggen is dat het morele argument niet nodig zou moeten zijn om links te zijn. Uiteindelijk is socialisme toch ook vooral samen voor ons eigen. Het is samen opkomen voor je eigenbelang, je niet laten verdelen en je niet neerleggen bij onderdrukking.’
Wat doen jullie eraan om dat bewustzijn te versterken?
‘Veel mensen missen de klassenanalyse. Ze hebben een links kloppend hart en hebben het gevoel dat ze daar iets mee moeten, maar weten niet hoe. Daar werken we aan. Er is een wederopbouw nodig van het linkse levensgevoel. Daar horen ook cultuur en esthetiek bij, een eigentijdse beeldtaal die past bij de werkende klasse. En als we over economie schrijven, dan moet dat niet fucking saai zijn omdat het alleen over aandelen gaat, dan moet het draaien om werk. In deze tijd lijken dat misschien innovaties maar het zijn natuurlijk hartstikke oude ideeën. Door het opnieuw te doen, in een andere vorm, merk je dat er echt wel veel lezers voor zijn. Het groeit alsmaar door.’
Op wat voor manier zie je de beeldtaal voor de werkende klasse terug bij Jacobin?
‘Socialisme mag mooi zijn. Daar zie je ook de andere kant van de morele medaille waarover ik sprak: het idee dat je als links mens goed, braaf en opofferingsgezind moet zijn. Dat laatste betekent ook dat je geen mooie dingen zou moeten willen. Ik wil dat juist wel! Maar die mooie dingen willen we wel op onze voorwaarden en niet op de voorwaarden van het kapitaal. Dat is opbouwwerk, ook met ons blad. Wat we proberen, is om vanuit onze eigen opvattingen en op onze eigen voorwaarden vormen en beelden neer te zetten die passen bij ons en bij de mensen met wie we samen de klassenstrijd moeten voeren.’
Hoe verhoudt het blad zich tot de politieke actualiteit?
‘De goede, productieve ideeën die er zijn geven we een podium. Zelfs als een rechtse partij met een heel goed plan komt om het minimumloon te verhogen, zullen wij dat uitlichten. Helaas valt dat in de praktijk natuurlijk erg tegen. Daarnaast zijn we erg kritisch op politici die hun beloften niet nakomen. Of als ze vaag blijven en alleen maar blijven hangen in een verhaal van verbinding zoeken.
Neem als voorbeeld het bezoek van Bernie Sanders aan Nederland. Die man is ontzettend populair op links, dus heel veel politici in ons land probeerden hem te claimen, waaronder Frans Timmermans. Die deed de hele tijd alsof hij hetzelfde zei als Bernie, maar dan net even anders. Het boek van Sanders heet: Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme. Toen zei Timmermans: ja, ik ben ook kwaad! Maar waar was hij nou kwaad over? Armoede. Dat is heel iets anders! Het is dus onze taak om de bullshit van de feiten te scheiden en mensen aan te spreken op wat ze goed en verkeerd doen.’
Hoe ziet de toekomst van Jacobin in Nederland eruit?
‘We zijn nu anderhalf jaar bezig. In die tijd hebben we met hele onprofessionele middelen – geen geld – een professioneel blad proberen neer te zetten. Nu moeten we dat naar een nog hoger niveau tillen. Een wens daarbij is dat we internationaler willen kijken. En dan bedoel ik niet schrijven over internationale politici of andere regeringen, maar over socialisten in andere landen die stoere dingen doen. Daarover lees je niks in de reguliere media en dat is precies de reden waarom ik zelf de originele Jacobin ben gaan lezen.
Want waar lees je bijvoorbeeld over wat er precies in Soedan gebeurt? Daar is volop verzet van mensen die heel hard vechten om hun lot te verbeteren. Of denk aan een reportage over de verkiezingen in India en de linkse partijen die daaraan meedoen. Wie zijn die mensen en hoe voeren zij hun strijd? Daarover schrijven is een belangrijke taak voor Jacobin. Tegelijkertijd zien we ook dat dergelijke stukken niet goed worden gelezen. Het is dus aan ons om dat op een goede manier te vertellen, want uit die internationale verhalen kunnen wij als beweging ontzettend veel inspiratie, steun en goede moed halen.’
Heb je zelf goede moed als het gaat om de toekomst van het socialisme in Nederland?
‘Op goede dagen heb ik zeker hoop. Er gebeuren heel veel mooie dingen, ook in ons land. Op slechte dagen denk ik: waarom ben ik niet gewoon ambtenaar geworden? Ik kies er bewust voor om een hoopvol geluid te laten horen. Als een self-fulfilling prophecy. Het is gewoon dom om niet te proberen om op te komen voor de zelfbeschikking van de werkende klasse. We kunnen namelijk wel doen alsof de klassenstrijd een ouderwets begrip is, maar hij wordt ondertussen wel gevoerd door de heersende klasse, tegen ons allemaal. Het is dus eigenlijk niet relevant of je hoopvol bent of niet, die tegenkracht moet er komen. Jacobin is onze bescheiden poging om daaraan bij te dragen.’
Hannah van Binsbergen (Haarlem, 1993) studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Haar debuut Kwaad gesternte won in 2017 de VSB Poëzieprijs. Sinds 2022 is Van Binsbergen hoofdredacteur van Jacobin.
Jacobin
Het tijdschrift Jacobin is in 2010 opgericht door de Amerikaanse schrijver Bhaskar Sunkara. Het is een driemaandelijks tijdschrift over politiek en cultuur, geschreven vanuit een uitgesproken socialistisch perspectief. De Amerikaanse uitgave heeft inmiddels meer dan 75.000 abonnees. In 2022 ontstond de Nederlandse versie, waarvan het nulnummer in 2023 verscheen.