Spanning januari 2010 :: Goede voorbereiding is het halve werk

Opinie

door Peter verschuren SP-wethouder in Groningen

Na 3 maart start de collegevorming. In een aantal gemeenten zal de SP er snel uit liggen, maar ook in heel wat plaatsen zal serieus gesproken worden met onze vertegenwoordigers. Die moeten zich daar héél erg goed op voorbereiden, is de les die ik trek uit mijn ervaringen.

In 1990 nam ik voor het eerst deel aan de onderhandelingen over een nieuw college. Het gesprek was al afgelopen voordat ik de koffie op had. Ook na de drie daarop volgende verkiezingen waren we snel uitgepraat. Vooraf stond al vast dat er voor de SP geen plek in het college was, en wij waren ook niet nodig om tegen andere partijen uitgespeeld te worden.

In 2006 was het geheel anders. Wij hadden ons in de aanloop naar de verkiezingen nadrukkelijk gepresenteerd als kandidaat-collegepartij, en we werden met zeven zetels de tweede fractie van de raad: twee zetels groter dan nummer drie. Bovendien hielden enkele beeldbepalende wethouders ermee op, waardoor er niet alleen politiek, maar ook qua personele invulling ruimte kwam voor vernieuwing.

De stembusuitslag leverde een duidelijke meerderheid op voor PvdA, GroenLinks en SP, en dat werden ook de partijen die aan de slag gingen om een college te vormen.

Collegeonderhandelingen zijn niets iets dat je mag overkomen. Als er een reële kans is dat je serieus het onderhandelingsproces in gaat, dan moet je je daar heel goed op voorbereiden. Dat lijkt een open deur, maar op basis van onze ervaringen denk ik dat het een belangrijk advies is. Wij hadden in de campagne collegedeelname tot inzet van de verkiezingen gemaakt. We wisten wie de wethouders zouden kunnen worden. En desondanks concludeer ik terugkijkend op het proces, dat we ons toch niet goed genoeg voorbereid hadden op de onderhandelingen. We hadden natuurlijk een aantal belangrijke punten op een rijtje, maar vooraf onvoldoende nagedacht over hoe de onderhandelingen precies zouden gaan, en hoe onze opstelling moest zijn.

In de eerste weken liepen de gesprekken verschrikkelijk stroef. Het wantrouwen over en weer tussen PvdA en SP leidde ertoe dat bijna alles wat één van ons zei, negatief werd uitgelegd door de ander. Aparte gesprekken met GroenLinks maar ook interne bezinning volgden, en het lukte de knop om te draaien. Vanaf een bepaald moment ging het ineens een stuk vlotter. Op een aantal belangrijke kwesties componeerden we teksten waarover we het alledrie eens waren. Het programma dat er uiteindelijk uit rolde, is een goed stuk geworden. Wat me achteraf wel een beetje dwars zit, is de financiële paragraaf. In de onderhandelingen werd ons lang en indringend voorgerekend dat er nauwelijks geld was voor nieuwe dingen en dat we zwaar zouden moeten bezuinigen. Wij wilden natuurlijk niet te boek gezet worden als onverantwoorde geldsmijters en kwamen daarom op financieel gebied met redelijk bescheiden eisen. Achteraf gezien té bescheiden.

Mijn conclusie is dat je als nieuwe potentiële collegepartij een achterstand hebt op de andere partijen. Hun vertegenwoordigers hebben kennis opgedaan in het besturen van de gemeente en hebben ambtenaren achter de hand om zaken uit te zoeken en voor te bereiden. Die achterstand verklein je door bij moeilijke dossiers inzage te vragen in alle mogelijke stukken en af te spreken dat jij ook bij ambtenaren kunt aankloppen voor informatie. Wat je vooral niet moet doen, is je door tijdsdruk op te laten jagen. Het geeft niets als de collegevorming enkele weken langer duurt.

De onderhandelingen voerden we met twee mensen. Met twee anderen hadden we frequent overleg, en een paar keer hebben we gedurende de onderhandelingen gebrainstormd met een grotere groep. Daarbij zaten ook enkele mensen zaten die geen bestuurslid zijn, maar gezien hun maatschappelijke ervaring een zinvolle bijdrage konden leveren. En dat werkte goed. Op cruciale momenten hak je in de onderhandelingen knopen door. Maar voor het zover is, vinden er veel besprekingen plaats die je goed moet terugkoppelen naar mensen op wier oordeel je kunt vertrouwen. Daarmee voorkom je dat je in de prettige sfeer te snel wat inlevert.

Lees online