CDA en VVD, maak einde aan smeergeldpraktijk

Smeergeld wordt nog steeds van de belasting afgetrokken. Het is onbegrijpelijk dat senatoren van CDA en VVD scherpere wetgeving blokkeren.

Volgens Trouw is de Chileense ex-dictator Pinochet in 1998 met 1,6 miljoen dollar 'gesmeerd' door RDM om 200 Nederlandse Leopardtanks voor 80 miljoen dollar aan te kopen voor het Chileense leger. Of deze 'verwervingskosten' daarna door RDM van de belasting afgetrokken zijn, weten we nog niet. Het mocht in ieder geval wel. En met dank aan CDA en VVD in de Eerste Kamer blíjft dat ook zo. Beide fracties verhinderden deze maand dat de Nederlandse smeergeldwetgeving eindelijk bij de tijd komt. Dat is onaanvaardbaar.

Raar maar waar: zolang je niet strafrechtelijk veroordeeld bent voor het betalen van smeergeld, kun je in Nederland die kosten van de belasting aftrekken. Weliswaar niet onder het kopje 'smeergeld' maar onder onschuldiger aanduidingen als provisie, commissie, begeleiding en advies. Het is aannemelijk dat de 1,6 miljoen dollar smeergeld voor Pinochet op die manier door RDM in de boekhouding en belastingaangifte versleuteld is.

Daarmee is Nederland een uitzondering. In alle andere geïndustrialiseerde landen is inmiddels gehoor gegeven aan de oproep van de Oeso uit 1996 om aan die misstand een einde te maken. In al die landen heeft de belastinginspecteur inmiddels de bevoegdheid gekregen aftrek te weigeren als het voor hem aannemelijk is dat het feitelijk smeergeld is -óók als er geen strafrechtelijke veroordeling heeft plaatsgevonden. Natuurlijk heeft de aldus aangepakte belastingplichtige overal de mogelijkheid van belastingrechtelijk bezwaar en beroep. Maar hij kan niet wegkomen met de mededeling dat hij niet strafrechtelijk veroordeeld is én dus de omstreden kosten als 'verwervingskosten' mag opvoeren. Dat kan alleen in Nederland.

In Nederland hebben drie staatssecretarissen van financiën zich beziggehouden met de Oeso-aanbeveling en de vertaling ervan in de nationale wetgeving. Na 10 jaar lag de wet, na unanieme steun van de Tweede Kamer, op 6 september jl. eindelijk ter finale afhandeling bij de Eerste Kamer. Daartoe is het echter niet gekomen omdat de fracties van CDA en VVD die dag in de senaat staatssecretaris Wijn dwongen zijn wet aan te houden.

De wet, die stelt dat verwervingskosten niet als aftrekpost gehonoreerd worden als de belastinginspecteur erin slaagt te bewijzen dat het 'aannemelijk' is dat er sprake is van omkoping, biedt volgens CDA en VVD de belastinginspecteur teveel ruimte en de belastingplichtige te weinig rechtsbescherming. CDA en VVD wensten alleen akkoord te gaan met een wet die aftrek van dubieuze provisies en dergelijke alleen dan verbiedt wanneer 'gebleken' is dat het om steekpenningen gaat. Dat is het geval als er een strafrechtelijke veroordeling is -maar die ís er vrijwel nooit. Zónder strafrechtelijke veroordeling zijn de door CDA en VVD gevraagde keiharde 'blijken van bewijs' vrijwel niet te leveren. En dus moet de belastinginspecteur kosten die hij op goede gronden als smeergeld beschouwt, toch accepteren als 'verwervingskosten', die de belastingafdracht van de betreffende ondernemer verlagen. Staatssecretaris Wijn was het met ons, als woordvoerders van PvdA en SP, eens dat die verdergaande eisen van de CDA- en VVD-fracties niet deugden. Maar hij zag zich ook gedwongen de koppen van de senatoren te tellen en dus zijn wet aan te houden.

De senaatsfracties van CDA en VVD bewijzen Nederland daarmee een buitengewoon slechte dienst. De Nederlandse burgers zullen niet blij zijn met het openhouden van belastingaftrek van smeergeld - zij betalen uiteindelijk het gelag. De positie en het imago van Nederland in het buitenland zullen er ook zeker onder lijden. Terwijl Nederland bijvoorbeeld bij ontwikkelingssamenwerking -terecht- in contracten met andere landen opneemt dat steekpenningen onder geen voorwaarde aanvaardbaar zijn, houdt ze de mazen in haar nationale wetgeving voor haar eigen ondernemers nog steeds open. Daarmee plaatst ze die ondernemers ook op onrechtmatig voordeel ten opzichte van ondernemers in andere landen die door hun nationale wetgeving wel gebonden zijn aan de Oeso-aanbeveling om corruptie via de belastingen de pas af te snijden. Daarmee maken CDA en VVD in de Eerste Kamer Nederland op dit punt tot slechtste jongetje van de klas.

Nu staatssecretaris Wijn zijn wet heeft aangehouden, heeft hij de keuze: óf hij past de gestrande wet aan in de door CDA en VVD gewenste zin, tégen de unanieme wil van de Tweede Kamer, de aanbeveling van de Oeso en de regelgeving in de overige Oeso-landen. Of hij brengt de wet nogmaals in de senaat maar noemt de opstelling van de fracties van CDA en VVD daar klip en klaar onaanvaardbaar. In dat geval kan hij op onze steun rekenen.