Hoger beroep Rijk drijft Groningers tot wanhoop
De staat procedeert tegen slachtoffers van de aardbevingsschade in Groningen, excuses van premier Rutte ten spijt. Weer in een juridisch gevecht. Schandalig, stellen Sandra Beckerman en Wim Blanken.
Morgen presenteert de parlementaire onderzoekscommissie Groningen haar rapport. Ondertussen blijft de overheid zich meedogenloos opstellen tegen Groningers. Zo bleek onlangs dat zij in hoger beroep gaat tegen gedupeerden die na lange strijd een rechtszaak hebben gewonnen van de staat. Bewoners die al jaren in een kapot huis zitten, moeten weer wachten en komen weer tegenover dure advocaten van het Rijk te staan. De vernielzucht van de staat is nog steeds niet gestopt. Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen bleek dan ook dat gedupeerden steeds meer gezondheidsklachten hebben en steeds minder vertrouwen.
De boerderij van de familie Dijkema staat in de stutten. Binnen een dag werden die geplaatst toen het schade-instituut van de overheid, IMG, metingen had gedaan en schrok van hoe gevaarlijk scheef de muur stond. Het epicentrum van de zwaarste beving bij Huizinge lag op 4 kilometer afstand. Toch moeten ze al jaren strijden voor een rechtvaardige afhandeling. Net voor kerst kregen ze een verlossende boodschap: ze hadden hun rechtszaak tegen de staat gewonnen. Nu volgt weer een klap: de staat gaat in hoger beroep. Landsadvocaten, die wij met z'n allen betalen, gaan opnieuw bewoners te lijf die hun eigen advocaat niet meer kunnen betalen. Procedures waarmee de familie Dijkema het leven zuur wordt gemaakt, zijn duurder dan de reparaties. Het verhaal van deze familie staat niet op zichzelf.
Het is een voorbeeld van de weerzinwekkende bureaucratie die opeenvolgende kabinetten-Rutte hebben opgetuigd. Bewoners in kapotte of onveilige huizen moeten vaak voor elke euro strijden. In 2021 ging voor elke euro voor schadeherstel 74 cent naar uitvoeringskosten. Duizenden gedupeerden wachten nog. Er staan nog 20.000 schademeldingen open. Veel gedupeerden melden schades niet meer. Van mensen met onveilige woningen wacht na al die jaren nog 70 procent. In dit tempo duurt het nog vijftien jaar voor het is afgerond.
In 2019 bood premier Rutte driemaal excuses aan, waaronder voor het juridiseren van de schadeloosstelling. In december bezwoer staatssecretaris Vijlbrief naast bewoners te willen staan. De schade-afhandeling zou menselijk en minder juridisch worden. Al deze woorden zijn waardeloos als het doorprocederen tegen inwoners ondertussen doorgaat. Ook na het toeslagenschandaal kwamen er beloftes. Rutte bezwoer dat de overheid er weer voor de burgers zou zijn, de menselijke maat zou voorop komen. Ook bij dit schandaal loopt de afhandeling vast.
Er zijn sterke parallellen tussen beide. De overheid die mensen wantrouwt en vermorzelt. Bewoners maakten geen schijn van kans en de rechtsstaat is geschonden. Maar na al deze beloftes aan gedupeerde Groningers en toeslagenouders staan zij alleen tegenover de staat. Dat gedupeerde Groningers die eerder wonnen nu opnieuw moeten strijden in hoger beroep, is daar een extreem pijnlijk symbool van.
Dit is slecht voor de gedupeerden en voor de samenleving. Het schendt het vertrouwen nog verder. Als we niet nu ingrijpen, is het niet de vraag of deze schandalen zich herhalen, maar wanneer.
Sandra Beckerman is Tweede Kamerlid voor de SP en Wim Blanken is gemachtigde van de gedupeerde familie Dijkema.
De opinie verscheen op 23-02-2023 in het Algemeen Dagblad
