Wonen is een recht, weer beleggers als Blackstone en Co
Het was een vrij klein nieuwsbericht. Belegger Blackstone liet zeker 330 woningen in Amsterdam leegstaan. En dat terwijl we in een diepe wooncrisis zitten en veel mensen geen goed en betaalbaar huis kunnen vinden. Blackstone voert aan dat ze de woningen wil renoveren. Dat klinkt wellicht nobel maar is niet het hele verhaal. De belegger knapt woningen op om ze daarna veel duurder te kunnen verhuren. In de West-Indische buurt in Amsterdam bijvoorbeeld gingen de huren van €500 naar €2500 per maand. Huizen zijn voor beleggers als Blackstone en co een lucratief verdienmodel. Woningzoekenden zijn de dupe. En de samenleving als geheel. Blackstone betaalt door een truc geen winstbelasting in Nederland. De huizenprijzen worden door beleggers nog verder opgedreven waardoor de wooncrisis zich verdiept. Uit nieuw onderzoek van SOMO in opdracht van de SP blijkt dat Blackstone geen toegevoegde waarde heeft voor Nederland. Hoog tijd om Blackstone en co te gaan weren.
Tegenstanders van het aanpakken van Blackstone en co voeren vaak aan dat ze relatief klein zijn in Nederland. Dat is feitelijk juist, in 2020 had Blackstone 1780 woningen in Nederland. Het onderzoek van SOMO laat echter zien dat dat heel snel kan veranderen. Door hun enorme vermogen, alleen al in Europa bijna 700 miljard, kunnen zij heel snel een grote speler worden. In Spanje werd Blackstone in 2013 in één klap de grootste belegger. De gevolgen voor met name mensen met een lager inkomen zijn desastreus. Na de aankoop van woningen werden bewoners uitgezet, de woningen opgeknapt en veel duurder verhuurd. In 2019 werd Blackstone door de VN op de vingers getikt voor het aantasten van mensenrechten. Blackstone zou verwoestingen aanrichten in gemeenschappen en is mede verantwoordelijk voor het ontstaan van de wereldwijde wooncrisis.
Het SOMO-onderzoek laat zien hoe de financialisering van huisvesting werkt en welke rol Blackstone nu speelt. Huisvesting raakt steeds verder verweven met de financiële sector. De huizen moeten een zo hoog mogelijk rendement opleveren tegen zo laag mogelijke kosten. En dat binnen een zo kort mogelijke tijd. In de laatste tien jaar kopen beleggers steeds meer woningen op terwijl het aantal sociale huurwoningen daalt. Juist Nederland is volgens SOMO relatief aantrekkelijk voor grote beleggers omdat de woningprijzen hier harder stijgen dan het Europees gemiddelde. Blackstone en co voegen weinig waarde toe maar onttrekken vooral waarde. De totale groep beleggers zorgt ervoor dat de prijzen worden opgedreven.
De huidige wooncrisis is het gevolg van het financialiseren van woningen. Jarenlang heeft Nederland bewust beleggers gelokt. Met de VN- waarschuwingen dat Blackstone de mensenrechten aantast en de wooncrisis vergroot is landelijk veel te weinig gedaan. Nederland moet juist nu veel harder ingrijpen om Blackstone en co te weren. De huidige maatregelen zijn onvoldoende. Blackstone en co hebben veel kapitaal klaarstaan om snel een grote huisbaas te worden. Een breed pakket aan zowel fiscale als wettelijke maatregelen is nodig. Zowel landelijk als lokaal. De zelfwoonplicht is een goede stap, maar nog te beperkt. Laat dit soort beleggers hogere belastingen betalen zodat het opkopen van huizen wordt ontmoedigd. Belastingontduiking moet worden aangepakt. Onnodige leegstand en te hoge huren kunnen zwaarder worden beboet door het als een economisch delict te gaan zien. De handhaving kan worden aangescherpt. Bovenal moet er wettelijk worden ingegrepen om de huren in de vrije sector te reguleren en verlagen. Tijdelijke huurcontracten moeten worden afgeschaft. En de verkoop van sociale huurwoningen zal gestopt moeten worden. Met al deze maatregelen zorgen we ervoor dat huizen weer een thuis worden in plaats van een handelswaar.
Deze opinie verscheen 14 maart 2022 op Joop.nl.
