Chloortrein slecht voor veiligheid en economie
Binnenkort debatteert de Tweede Kamer over de chloortransporten die Akzo Nobel driemaal per week uitvoert van Delfzijl en Hengelo naar Rotterdam. De chloortrein is niet alleen onveilig, maar ook slecht voor de economie, aldus Ronald van Raak.
Akzo Nobel produceert chloor in Delfzijl (130.000 ton) en Hengelo (70.000 ton). Jaarlijks wordt daarvan 50.000 ton vervoerd naar de Botlek bij Rotterdam. De transporten zijn veilig en economisch noodzakelijk, verklaarde Akzo Nobel op 14 februari tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. Veel gemeenten en provincies toonden zich ernstig bezorgd over de transporten. De chloortrein doet 55 gemeenten aan, met in totaal zo'n 2,5 miljoen inwoners.
De chloortransporten zijn omgeven door veiligheidsmaatregelen. Het chloor wordt in speciale bloktreinen vervoerd en de trein mag niet worden gerangeerd. Bovendien zijn volgens Akzo Nobel rampenplannen opgesteld. Toch maakt de chloortrein bestuurders nerveus. De onrust ontstond in november vorig jaar na onderzoek naar de rampenplannen door zeven Groningse burgemeesters. In het Raamplan Chloor verklaarden zij dat brandweer en hulpverleners in geval van een chloorramp niets kunnen uitrichten. In stedelijk gebied houden zij rekening met 5.000 doden en 18.000 gewonden.
Brandweerkorpsen langs het hele traject verklaren bij een ongeval de rampenplannen niet te kunnen uitvoeren. Deze zorgen werden tijdens de hoorzitting ook uitgesproken door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. De gemeenten beklaagden zich vooral over het gebrek aan openheid. Zij zijn niet op de hoogte van de tijdstippen en de condities van de chloortransporten. Ook vermoeden zij dat chloor in 'bonte' treinen wordt vervoerd, met gevaar van reactie met andere stoffen, en regelmatig andere trajecten worden gereden, waar de controle veel minder is. Wethouder mevr. M. de Waal van Hengelo maakt zich bovendien zorgen over het transport van ongeveer 20.000 ton chloor uit Duitsland, waarvoor niet dezelfde eisen gelden. Een burgerinspectie van het comité Rood sein voor de Chloortrein in Hengelo heeft laten zien dat op dit traject ook achterstallig onderhoud aan het spoor de veiligheid beperkt.
Uit onderzoek van de SP blijkt dat lang niet alle gemeenten over specifieke rampenplannen beschikken. Waar dit wel het geval is benadrukken bestuurders hun onvermogen. 'Geconstateerd kan worden dat de risico's niet beheersbaar zullen zijn voor de operationele diensten', aldus de gemeente Zwolle. Ook andere gemeenten, waaronder Abcoude, Amersfoort, Baarn, Diemen, Gouda, Harderwijk, Hengelo, Hilversum, Loenen, Meppel, Nijkerk, Petten, Nieuwerkerk aan den IJssel, Rotterdam, Winsum en Woerden hebben zich tegenover het comité uitgesproken voor stopzetting van de transporten. De provincies Zuid Holland en Utrecht delen deze opvatting.
Naast veiligheid speelt de economische noodzaak een belangrijke rol in de discussie over de chloortrein. Van belang zijn het bedrijfsrendement van Akzo Nobel en de werkgelegenheid in Delfzijl en Hengelo. Commissaris van Groningen H. Alders beweerde op 14 februari dat stopzetting van de transporten 4.000 arbeidsplaatsen zou kosten in de chloorindustrie in Delfzijl. Alders verwart stopzetten van de transporten met stilleggen van de productie. De fabriek in Delfzijl blijft chloor produceren voor de daar gevestigde verwerkende industrie. Woordvoerder R. de Vries van Akzo Nobel: 'Als de transporten morgen stoppen zal dat niet direct gevolgen hebben voor de werkgelegenheid'. In andere gemeenten belemmert de chloortrein zelfs de economische ontwikkeling. De Waal beklaagt zich dat het bedrijventerrein Zuid in Hengelo binnen de veiligheidscontouren van de chloorlijn ligt, die daarmee een forse belemmering vormt voor de stedelijke ontwikkeling. Hetzelfde geldt voor Rotterdam, waar de chloortrein volgens wethouder mevr. E. Kuyper beperkingen oplegt aan de ontwikkeling van het economische hart rondom Rotterdam CS.
Akzo Nobel heeft de intentie uitgesproken om de transporten op termijn te verminderen van 50.000 tot 10.000 ton. Het bedrijf wil daartoe de productie in de bestaande fabriek in Rotterdam (nu 350.000 ton) opvoeren, mits de overheid de kosten van 110 miljoen betaald. Dit getuigt niet van verantwoord ondernemerschap. Akzo Nobel profiteert al heel lang van het afwentelen van bedrijfsrisico's op de samenleving en vraagt nu overheidsgeld voor strategische bedrijfsinvesteringen. Daarbij bleek tijdens de hoorzitting dat deze vermindering slechts leidt tot een risicoreductie van 30%.
Veel gemeenten en provincies spreken zich uit voor stopzetting van de chloortrein, maar zeggen hiertoe niet de wettelijke middelen te hebben. Zij verschuilen zich achter een glazen deur. De chloortrein rijdt namelijk door de mazen van de wet. De wet Milieubeheer stelt kaders voor de veiligheidsrisico's van gevaarlijke stoffen in bedrijven. Deze wet is nu niet van toepassing op het transport van gevaarlijke stoffen. De provincies Zuid Holland en Utrecht en verschillende gemeenten onderzoeken de mogelijkheden om de chloortrein op deze wijze te stoppen. Een andere mogelijkheid is de Wet Ruimtelijke Ordening. In Rotterdam en Rotterdam, maar ook in andere steden, staat de chloortrein een effectief gebruik van de schaarse grond in de weg. Het is aan de overheden of zij willen opdraaien voor de economische nadelen van de chloortransporten, of gebruik maken van de bestaande middelen om de chloortrein te stoppen.
