Huursubsidie: terug naar af
Wie iets aan armoedebestrijding wil doen moet in ieder geval het probleem van de uit de hand lopende woonlasten aanpakken. Dat kan als we, voor wat betreft de individuele huursubsidie, 'terug naar af' gaan en de woonlasten van mensen met lage inkomens weer aan een maximum binden.
Zo'n 920.000 huishoudens ontvangen huursubsidie. Samen ontvangen ze 1,8 miljard gulden per jaar. Het gemiddelde bedrag aan huursubsidie bedraagt 168 gulden.
Ondanks deze huursubsidie hebben ontvangers van individuele huursubsidie tussen 1982 en 1995 hun huurquote (de huur in procenten van hun netto-inkomen) angstaanjagend zien stijgen van 17,7 naar 24,3 procent - een kwart van hun inkomen.
Eigenaar-bewoners daarentegen hebben in diezelfde periode hun netto-woonuitgavenquote fors zien dalen: van 21,6 naar 16,2 procent.
Dat heeft alles te maken met de wel erg ruimhartige regeling inzake de aftrek van hypotheekrente. Die aftrek is tot op heden onbegrensd. In 1995 bedroeg het totale belastingvoordeel vanwege die hypotheekrente-aftrek 12 miljard gulden, zeven keer zoveel als het totale bedrag aan huursubsidie. Uitgaande van 2,2 miljoen huishoudens met een woning met hypotheek, heeft een eigenaar-bewoner met een hypotheek door de aftrek van de hypotheekrente per maand gemiddeld 450 gulden belastingvoordeel - meer dan het dubbele van de gemiddelde huursubsidie per maand. Nog schrijnender is dat bij de hypotheekrente-aftrek geldt: hoe hoger het inkomen en hoe hoger de hypotheek, hoe groter het voordeel. Hebben eigenaar-bewoners met bescheiden inkomens en bescheiden hypotheken ook maar een bescheiden belastingvoordeel, met een inkomen van anderhalve ton en een hypotheek van een half miljoen krijg je maandelijks via de belastingen een bedrag ter grootte van een bijstandsuitkering cadeau!
Die maatschappelijke ongelijkheid moet worden aangepakt. Een verschuiving van hypotheekrente-aftrek van mensen met hoge inkomens naar huurders met lage inkomens is alleszins rechtvaardig te noemen.
Ons voorstel luidt: Huurders met een minimuminkomen betalen na subsidiëring voortaan maximaal 10 procent van hun belastbaar inkomen aan kale huur en huishoudens met een modaal inkomen 17 procent. Voor huishoudens met een belastbaar inkomen tussen minimum en modaal zal dat percentage na subsidiëring geleidelijk oplopen van 10 naar 17 procent. Aanvaarding van dit 'terug naar af'-voorstel (de door ons voorgestelde normen golden ten tijde van de invoering van de huursubsidie onder Den Uyl!) zal ervoor zorgen dat het probleem van de uit de hand lopende woonlasten écht wordt aangepakt. Huurders in gelijksoortige omstandigheden wat betreft inkomen en woning betalen dan voortaan evenveel aan huur. Nu is de hoogte van de huurlast afhankelijk van willekeurige factoren als plaats, tijdstip van bouw van de woning, verhuurder, wijze van financiering van de woning. Tot slot wordt het huursubsidiestelsel weer inzichtelijk en eenvoudig uit te voeren.
Volgens het ministerie van volkshuisvesting kost ons huursubsidievoorstel anderhalf miljard gulden. Dat geld valt echter voor een belangrijk deel vrij als ons voorstel om vanaf nu de aftrek van hypotheekrente te beperken wordt aanvaard. Aftopping boven een kwart miljoen levert volgens het ministerie van financiën circa 580 miljoen op. Gaan we uit van aftopping boven 200.000 gulden is de opbrengst zelfs 915 miljoen. Eigenaar-bewoners met hypotheken tot twee ton lijden dus geen enkel nadeel van ons voorstel. De financiële pijn zit bij mensen met hoge inkomens. Dat geldt ook voor ons voorstel tot stopzetting van het recht op belastingaftrek voor hypotheken op tweede woningen. Dat levert ook enkele tientallen miljoenen guldens op. Tot slot kan de huidige onderuitputting van het huursubsidie-budget ter hoogte van 388 miljoen ingezet worden voor ons 'terug naar af'-voorstel, plus de middelen voor het armoedebeleid dat de regering zegt te willen gaan voeren. Die middelen zijn in ons voorstel op precies de goede plaats want een structurele verandering van de huursubsidie zal tot een structurele verbetering leiden voor mensen die nu met name door hun uit de hand gelopen woonlasten massaal financieel kopje onder (dreigen te) gaan.
