De Friese taal als bliksemafleider?
In de Tweede Kamer werd deze week gevraagd iets te regelen wat als sinds 1956 geregeld is: de garantie dat de Friese taal in de rechtbank gebruikt mag worden. Vanwaar dan het verzoek van de Tweede Kamer?
Afgelopen dinsdag ging het in de Tweede Kamer over de 'tolkenkwestie'. De tolken die zo belangrijk zijn voor verdachten om in de rechtbank in je eigen taal, de taal van het hart, op één van de meest kwetsbare momenten jezelf te kunnen verdedigen, krijgen al jaren stelselmatig te weinig betaald. De tolken onder leiding van de Fries Fedde Dijkstra kwamen in actie en legden het werk neer. Friese Statenleden togen naar Den Haag, Tweede Kamerfracties (CDA, ChristenUnie, D66, VVD en SP) stelden vragen en Belgische tolken verklaarden zich solidair met hun Nederlandse collega's en weigerden om in Nederland als invaller te komen opdraven.
Er werd deze week in de Kamer gestemd over een motie. De boodschap was: zorg met terugwerkende kracht voor indexering en een fatsoenlijke vergoeding voor alle gerechtstolken om zo de kwaliteit te garanderen.
Wie dacht dat de noodzaak om het beleid van de ministers Grapperhaus en Dekker bij te sturen nu duidelijk was, kwam van een koude kermis thuis. De motie werd door de partijen van het demissionaire kabinet van tafel geveegd. In plaats van structureel te zorgen voor een betere vergoeding werd door CDA, ChristenUnie, VVD en D66 de Friese taal gebruikt als bliksemafleider. Er werd daar door deze vier partijen een andere motie tegenover gezet: het gebruik van de Friese taal in de rechtbank moet gegarandeerd worden.
Laten wij helder zijn: het is een compleet overbodige oproep. Het recht op het gebruik van het Fries in de rechtbank is al sinds de wet-Donker van 1956 geborgen en verankerd. Het is in november precies zeventig jaar geleden dat 'Kneppelfreed' plaatsvond. Het Friese volk kwam in opstand nadat een rechter had verboden om het Fries te gebruiken. Hardhandig politieoptreden en massaal protest onder leiding van een andere Fedde, Fedde Schurer, heeft daar de basis voor gelegd. Daar was deze week geen motie voor nodig.
Er zijn twee mogelijkheden: óf het Fries is deze week als bliksemafleider gebruikt óf de kennis van de Kamerleden is onvoldoende. Laten we hopen dat het laatste het geval is. Kennis is bij te spijkeren. Het zal voor tolk Dijkstra en zijn collega's een hard gelag zijn. Een structurele verbetering van de vergoeding en kwaliteit van tolkdiensten is nog ver weg
De tolken zijn geen stap verder en dat is voor zowel de tolk als de verdachte in de rechtszaal een treurige conclusie.
Michiel van Nispen en Sijbe Knol
Dit artikel verscheen op 29-10-2021 in het Nederlands Dagblad
