Meer perspectief met sociaal ontwikkelbedrijf. Kijk maar naar Veghel
In 2025 komen er 125.000 extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dat was de belofte van staatssecretaris van Sociale Zaken Jetta Klijnsma in 2013. Het klonk zo goed. Maar in de praktijk wordt nu al duidelijk dat dat aantal bij lange na niet wordt gehaald. Dat blijkt uit cijfers vanuit de Sociale Werkvoorzieningen. Een trieste constatering.
Ieder mens zou recht moeten hebben op werk, want het hebben van werk is in feite het hebben van bestaanszekerheid. En zelfs veel meer dan dat. Het biedt zingeving en gemeenschapszin. Een mens heeft eten nodig, drinken en een dak boven zijn hoofd, maar ook een zinvolle besteding van de dag. Niet voor niets leven mensen met een baan langer, gezonder en gelukkiger dan mensen zonder werk.
Helaas is het vinden van een baan niet voor iedereen vanzelfsprekend. Sommige mensen hebben een arbeidsbeperking. Anderen hebben om uiteenlopende redenen een zogenaamde afstand tot de arbeidsmarkt. De sociale werkvoorziening helpt of heeft in het verleden veel van deze mensen geholpen. Deze werkvoorziening heeft het door behoorlijke bezuinigingen uit het vorige kabinet VVD-PvdA echter niet gemakkelijk. Dat is jammer, want de kennis, kunde en infrastructuur van deze bedrijven zijn hard nodig.\
We betalen ons scheel
Juist in tijden van crisis moeten we omzien naar mensen voor wie het hebben van werk niet vanzelfsprekend is. Niemand schiet er iets mee op als we mensen met een arbeidsbeperking en die met een vergrote afstand tot de arbeidsmarkt in de kou laten staan. Een gebrek aan werk, of eigenlijk aan bestaanszekerheid en participatie zorgt namelijk voor gezondheidsproblemen, schuldenproblematiek, depressies, andere GGZ-problemen en een onevenredig groot beslag op de (jeugd)zorg. We betalen ons scheel aan het bestrijden van symptomen, maar pakken de oorzaak niet of onvoldoende aan. Inzetten op werk en bestaanszekerheid bespaart de samenleving veel geld en maatschappelijk leed. Maar we moeten eerlijk zijn. De sociale werkvoorziening was niet altijd perfect. Het werk was vaak eentonig en weinig uitdagend en er was nauwelijks uitstroom.
Helemaal terug naar vroeger is dus geen optie, maar op sommige plaatsen dreigt nu de belangrijke infrastructuur van sociale werkvoorzieningen te verdwijnen. Daarom is het de hoogste tijd voor een doorontwikkeling van de oude sociale werkvoorziening naar sociaal ontwikkelbedrijven. In deze ontwikkelbedrijven werken mensen met passende, uitdagende werksoorten voor iedereen die niet zelfstandig aan het werk kan komen. In Veghel geven ze bij IBN (Integrale Bedrijven Noordoost-Brabant) het goede voorbeeld. Hier werken mensen aan designlampen, elektrische motoren of maken ze automatten. Dat is werk met hoge toegevoegde waarde, waar ook echt geld mee wordt verdiend. Bovendien zet men in op groei, op het sterker en zelfstandiger maken van mensen.
Het recente verleden leert ons dat het niet alleen bij mooie woorden moet blijven. Laten we dus werk maken van een landelijk dekkend netwerk van sociaal ontwikkelbedrijven. Iedereen die niet zelfstandig aan het werk kan komen, moet daar terecht kunnen. De plannen liggen klaar en de politieke wil lijkt er van links tot rechts te zijn.
René Peters en Jasper van Dijk zijn Tweede Kamerleden voor het CDA en de SP.
Deze opinie verscheen ook in het Brabants Dagblad op 8 december 2020.
