Voor of tegen de Europese grondwet

Het debat over de Europese Grondwet begint op gang te komen. Op 1 juni is er een referendum waarbij iedere stem telt. In het kort de argumenten van een voor- en een tegenstander.

Voor de grondwet

De Europese Unie is niet populair. De Brusselse bureaucratie roept terecht veel weerstanden op. Maar het zou van kortzichtigheid getuigen om op grond van terechte kritiek ook meteen de Europese grondwet af te wijzen. Het voorliggende verdrag bevat namelijk een aantal verbeteringen ten opzichte van de huidige spelregels van de Europese Unie. De bevoegdheden van het Europees Parlement worden fors uitgebreid. Het parlement krijgt op veel meer terreinen het recht om wetsvoorstellen te wijzigen en verwerpen. De Raad van Ministers wordt verplicht om, net als het Europees Parlement, in het openbaar te vergaderen over nieuwe wetten. Daardoor kunnen nationale parlementen beter controleren welke standpunten hun ministers in Brussel innemen.

Voor het eerst krijgt de EU een vorm van directe democratie: het burgerinitiatief. Burgers kunnen een wetsvoorstel op de agenda van Europese instellingen zetten, als zij daarvoor één miljoen handtekeningen uit verschillende landen verzamelen. De EU krijgt een eigen minister van Buitenlandse Zaken. Hij of zij moet opkomen voor internationale rechtsorde en mag namens de EU spreken in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.

Wil Europa eindelijk eens weerwerk bieden aan de avonturierspolitiek van de Verenigde Staten dan is dit bittere noodzaak. De Europese instellingen worden verplicht om energiebesparing en de ontwikkeling van nieuwe en duurzame energie te stimuleren. De EU is nu al drijvende kracht achter het Kyoto Protocol. Die voortrekkersrol zal de EU meer dan ooit waar dienen te maken.

Natuurlijk is de grondwet een compromis tussen 25 landen. Het geheel krijgt geen 8 of een 9. Maar als we de huidige verdragen waarop de Europese samenwerking is gebaseerd een cijfer moeten geven wordt dat wat mij betreft een 6,5. Het lijkt me gepast om met de nu voorliggende verbeteringsstap genoegen te nemen.

Na aanname van de Grondwet kan en moet de strijd voor een beter Europa verder gevoerd worden . Tot slot wil ik opmerken dat de 25 landen die nu deel uitmaken van de EU helaas een lange en bloedige historie van conflicten achter zich hebben liggen. Sinds de Tweede Wereldoorlog is Europa gebaseerd op meer samenwerking en minder nationalisme. Met een stem voor de grondwet kunnen burgers dat streven naar samenwerking bekrachtigen. Limburg heeft daar als grensregio alle belang bij.

Tegen de grondwet

Op woensdag 1 juni kunnen Nederlanders voor het eerst hun mening geven over 'het project Europa'. Over de uitbreiding met tien lidstaten en over de invoering van de euro is nooit iets gevraagd. Het werd simpelweg aan de Europese bevolking opgelegd. Daarom is het goed dat we nu wel de kans krijgen om ja of nee te zeggen tegen deze Europese Unie.

Veel Europese politici willen dat Europa een superstaat wordt, die de strijd aan moet gaan met landen als de Verenigde Staten en China. Om dat te bereiken, komen sociale voorzieningen (pensioenen, zorg, onderwijs, openbaar vervoer) onder druk te staan, want het gaat meer en meer uitsluitend om concurrentiekracht. Alles is gericht op maximale vrijheid voor grote bedrijven. Europa als één grote vrije markt voor de handigste zakenlieden, dat wordt nu officieel vastgelegd in de grondwet. Lonen moeten lager en werktijden langer, zodat het bedrijfsleven alle ruimte krijgt om de strijd aan te gaan met China en de VS.

De grondwet is de volgende stap in dit project. Als die er eenmaal is, wordt het neoliberale karakter van Europa in beton gegoten. Bedrijven kunnen met de grondwet in de hand pleiten voor meer marktwerking en privatiseringen. Daarnaast wordt in deze grondwet veel nadruk gelegd op meer defensie, zodat Europa ook op militair gebied 'overnames' kan realiseren. Het heeft allemaal steeds minder te maken met een sociaal Europa dat wordt gedragen door de bevolking.

De euro, het stabiliteitspact, de Dienstenrichtlijn van Bolkestein en talloze regels (over de vorm van bananen, fietsbanden enchocoladesigaretten), zijn enkele 'zegeningen' die de EU ons tot nu toe heeft gebracht. Europese samenwerking is prima, maar stap voor stap wordt Nederland een machteloze provincie van een oppermachtige Europese Unie. Laten we nu een pas op de plaats maken in plaats van ondoordacht door te denderen in de richting van een Europese superstaat die nauwelijks te controleren valt.

Dit referendum gaat over de toekomst van Nederland. Als deze grondwet wordt aangenomen, zullen Europese politici ons jarenlang nazeggen dat wij zelf toestemming hebben gegeven voor bureaucratie, ondoorzichtige besluitvorming en de uitverkoop van publieke voorzieningen. Daarom is ons advies: stem 'nee', want deze kans krijgen we de komende vijftig jaar niet nog eens.