opinie
Jan Marijnissen:

Pim Fortuyn kiest in feite voor een Paars in de vijfde versnelling

Na Pim Fortuyns overdonderende verkiezingswinst in Rotterdam op 6 maart lijkt hij nu op weg om Amsterdam en de rest van het land te veroveren. Fortuyns optreden slaat aan – maar hoe staat het met zijn inhoud? Wie de moeite neemt om zijn boeken, columns en interviews te lezen krijgt en helder beeld van de ambities, de missie en de politieke bedoelingen van Fortuyn: als Fortuyn de baas wordt, krijgen we in plaats van paars pimpelpaars. Of je daarmee nu blij moet zijn?

Mét Fortuyn vind ik dat Paars er een puinhoop van heeft gemaakt. In de ziekenhuizen, op de scholen, op straat, in veel buurten. (Daarom schreef ik al in 1996 'Tegenstemmen, een rood antwoord op Paars' – toen Pim nog in 'Paars' geloofde). Mét Fortuyn wil ik dat de kiezers aan Paars een rode kaart geven en met hun stem eisen dat er anders over problemen in de samenleving gesproken gaat worden. Over de vervreemding in de samenleving, over arme en rijk, over zwarte en witte scholen, over de sociale zekerheid, over criminaliteit en veiligheid, over onze opstelling in internationale conflicten, over cultuur en culturen.

Pim Fortuyn is nu hot. Hij vaart mee op de golven van de burgerlijke boosheid – die heel terecht is: we zijn rijker dan ooit, en toch loopt het gierend uit de hand in zieken- en verpleeghuizen, op scholen en in volksbuurten. Kiezers lopen momenteel met hem weg. Vraag is: waar naar toe? Het antwoord, dat je kunt vinden als je zijn boeken en columns leest. En dan begrijp je dat Fortuyns oplossingen voor de door Paars veroorzaakte problemen pimpelpaars zijn! De door het neoliberale paarse kabinet veroorzaakte problemen denkt hij te kunnen aanpakken met een nog rechtsere politiek. Dát is ook precies de spagaat van Pim: hij wil mee met het volk dat zich van Paars afwendt, maar hij moet ze leiden naar een samenleving die nog paarser wordt.

De problemen in de zorg moeten worden aangepakt – maar Fortuyn heeft er geen cent extra voor over in de eerste twee jaar. Zeker, hij wil de bureaucratie aanpakken en de managersovervloed. Goed plan, ik heb al eerder becijferd dat je daarmee 200 miljoen euro kunt verdienen. Maar om de verpleeg- en ziekenhuizen, de ouderen en gehandicapten echt uit de brand te helpen, heb je enkele miljarden euro nodig. Het onderwijs loopt vast maar overwerkte onderwijzers en docenten op scholen krijgen van Fortuyn te horen: geen cent erbij, gewoon doorwerken, niet zeuren om extra geld – er komt niks bij, meneer! – en boetes voor de school als de leerkracht ziek wordt en het niet meer ziet zitten. De WAO dan. Paars heeft inderdaad finaal gefaald om de instroom te verkleinen en de uitstroom te bevorderen. Maar Fortuyn maakt het alleen nog maar erger: als het aan hem ligt, wordt aan mensen die ziek en arbeidsongeschikt zijn, botweg de toegang tot de WAO geweigerd. Kanker, aids, een noodlottig auto-ongeluk: helaas, u komt er niet in. Betere werkomstandigheden, lagere werkdruk, ondernemers verplichten eindelijk mensen met een vlekje aan te nemen en gebruik te maken van hun vaak grote restcapaciteit – je hoeft er bij Fortuyn niet om te komen. Te veel mensen in de bijstand? Fortuins plan met de bijstand: omlaag, kijk eens hoe snel ze ergens een baantje zullen vinden. Laat al die alleenstaande moeders maar 'een dienstje' als werkster nemen, of tuinen gaan onderhouden ('je kunt niet aan een tuinman komen, meneer!'). En trouwens: waarom hebben ze kinderen als ze geen werk hebben – 'ze wisten toch dat de pil bestond?' De bakken van de sociale zekerheid moeten leeg, zegt Fortuyn. Helemaal mee eens. Wie kan werken moet werken, een socialist kan daar geen enkel ethisch bezwaar tegen bedenken. Maar hoe? Fortuyn zegt: Schaf de bijstand af, schaf de WAO af, maak een week wachtdagen bij ziekte, breek de WW af. En schaf dan ook het minimumloon af, de algemeen verbindendverklaring van cao's – als het kan de hele collectieve arbeidsovereenkomst en daarmee de vakbonden. Zet iedereen na vijf jaar op straat, tenzij hij of zij zijn baas voldoende weet te plezieren om nog eens – voor bepaalde tijd – te mogen blijven. Ik zeg: investeer in je personeel, maak ze betrokken, betaal ze naar behoren, zorg voor ze, geef ze prettige en veilige werkomstandigheden, pers ze niet uit, verbruik ze niet, maar gebruik ze tot wederzijds voordeel.

En dan nog dit: wie Fortuyns plannen doorrekent, ziet ook een wellicht onverwacht prijskaartje. Omdat hij nog meer miljarden uitgeeft dan Paars aan lastenverlichting (vaak voor mensen die toch al niet te klagen hebben) komt hij structureel geld tekort. Tenminste 0,7% van het bruto binnenlands product, waardoor de staatsschuld in 2006 19 miljard euro hoger uitvalt dan bij ongewijzigd beleid. Daar hebben we Pim nog niet over gehoord!

Paars heeft een probleem, Paars is een probleem. Daarover verschillen Fortuyn en ik niet van mening. Wel over de oplossing. Hij kiest voor paars in de vijfde versnelling, pimpelpaars, ik adviseer de eerste weg links, over rood, met sociale, haalbare en betaalbare alternatieven voor een samenleving in verwarring.

Betrokken SP'ers