Stop direct de onderhandelingen met handelsblok Mercosur
De onderhandelingen over het Mercosur-verdrag, onder meer profijtelijk voor de Europese automobielindustrie en de financiële sector, zijn vorige week voortgezet. Het gaat om een handelsverdrag tussen de Europese Unie en het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur, de douane-unie tussen Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay en Venezuela. De onderhandelingen zitten al een tijdje in het slop, omdat de Mercosur-landen meer rund- en kippevlees willen exporteren dan de EU wil toelaten op de interne markt.
Deze wens van de Zuid-Amerikaanse landen is zorgwekkend, want hun standaarden voor voedselveiligheid en controles laten te wensen over. Er zijn tal van voorbeelden van vleesschandalen, hormoonvlees is er toegestaan en het is zeer de vraag of de inspectiediensten betrouwbaar zijn. Bovendien betekent het handelsverdrag slecht nieuws voor kleine boeren, hier én daar.
Maar dat is niet het enige probleem: als gevolg van massaproductie van onder meer vlees en soja vindt er op grote schaal ontbossing plaats op het Zuid-Amerikaanse continent. En als het aan de nieuwe president van Brazilië Bolsonaro ligt, wordt straks een flink deel van de Amazone drooggelegd, ten faveure van de agribusiness.
Bolsonaro heeft tijdens zijn campagne gezegd dat minderheden (inheemse volkeren) zich moeten aanpassen aan de meerderheid als het gaat om het bebouwen van land, of 'simpelweg verdwijnen'. Als het aan deze president ligt, mogen landbouw-, mijn- en waterkrachtbedrijven ongeremd hun gang gaan in grote delen van het Amazonegebied. De ironie wil dat zelfs deze bedrijven daar bezwaar tegen maakten, omdat ze vrezen voor reputatieschade. Toch valt te verwachten dat Bolsonaro de inspanningen van Brazilië om ontbossing en illegale houtkap terug te dringen (een erfenis van zijn linkse voorganger Lula) teniet zal doen.
Dat bedreigt niet alleen het milieu, de biodiversiteit en de lokale bevolking, maar ook het klimaat.
Bomen leveren immers een significante bijdrage aan de wereldwijde CO2-reductie. Het Amazonebos is het grootste op aarde en als Brazilië de strijd tegen ontbossing niet opvoert, zal de uitstoot toenemen met 1,3 gigaton per jaar, zeggen Braziliaanse wetenschappers.
Het feit dat Bolsonaro zich - ondanks eerdere dreigementen - niet heeft teruggetrokken uit het klimaatakkoord van Parijs, betekent niks als hij zijn ontbossingsplannen voortzet.
De Europese Raad en Europese Commissie hebben hem van harte gefeliciteerd met zijn verkiezing tot president, en hem laten weten dat ze uitzien naar versterkte samenwerking met Brazilië op het gebied van onder meer handel, onderzoek en defensie, maar ook energie, milieubescherming en mensenrechten, met name in Mercosur-verband.
Bolsonaro is een democratisch verkozen president, en moet beoordeeld worden op zijn daden. Maar als hij ook maar een klein deel van zijn racistische, homofobe, misogyne en geweldverheerlijkende uitspraken in praktijk brengt en aan de Amazone tornt, zou het heel snel afgelopen moeten zijn met de samenwerking tussen de EU en Brazilië.
Wat de SP betreft moet de Europese Unie sowieso geen handelsverdragen afsluiten met landen waar de arbeids-, milieu- en dierenwelzijnnormen niet op orde zijn, en zeker niet als die nog slechter dreigen te worden onder bewind van een onbetrouwbare leider. Wat dat betreft is de verkiezing van Bolsonaro tot president van Brazilië een extra reden om de onderhandelingen over het Mercosur-verdrag per direct stil te leggen.
(Dit artikel verscheen op 20 november 2018 in Trouw)
