Postbodes betalen de rekening van de liberalisering postmarkt

De manier waarop TNT het concurrentienadeel bestrijdt, namelijk over de rug van het eigen personeel, is onverstandig en getuigt van zelfoverschatting van ceo Peter Bakker en de zijnen. Beter zou het zijn om samen mèt het personeel aan het publiek duidelijk te maken dat de concurrentie op de postmarkt oneerlijk is en dat werknemersrechten met voeten worden getreden.

Gezien de recente kritiek van de Raad van State op de vermarkting van de publieke zaak is het vreemd dat weinig vragen worden gesteld over het nut van de liberalisering van de postmarkt. Hoe kunnen drie postbodes door de straat goedkoper zijn dan één? Wie is eigenlijk gebaat bij deze concurrentie? Een meerderheid van de Nederlanders zit niet op de liberalisering te wachten; het personeel betaalt de rekening; alleen enkele aandeelhouders en de bedrijfstop profiteren. Hoewel het vroegere staatsbedrijf TNT voorstander is van liberalisering, bevindt het zich in een lastig parket. Op de postmarkt is alleen TNT verplicht tot betaling van een fatsoenlijk loon. Nieuwkomers, Sandd en Selektmail, ontduiken met stukloon het minimumloon en hun bezorgkosten zijn dus veel lager. De 'opdrachtgever' is niet langer verantwoordelijk voor het betalen van premies voor ziekte, pensioen, werkeloosheid of vakantie. Bezorgers verdienen een schijntje en kosten ook niet meer dan dat. TNT reageerde hierop een aantal jaar geleden met de oprichting van dochterbedrijf VSP Netwerk dat ook met stukloon werkt. Zo kannibaliseert VSP Netwerk het eigen moederbedrijf en de arbeidsvoorwaarden van werknemers bij TNT. Van echte banen worden bijbanen gemaakt.

Nu de postmarkt per 1 april is geliberaliseerd maar het nog jaren duurt voor alle bedrijven verplicht zijn het personeel normaal te betalen, meent TNT dat er nog hardere maatregelen nodig zijn om de concurrentie het hoofd te bieden. Mensen worden weggepest. Bij diverse meldweken kwamen honderden klachten binnen over intimidatie door leidinggevenden. Ook zouden werknemers 5 tot 15 procent van het salaris moeten inleveren. Als absoluut dieptepunt dreigde het bedrijf werk uit te besteden aan stukloonbedrijven als het personeel de verslechtering niet accepteerde. Ondanks deze chantage stemden CNV en BVPP leden tegen het akkoord tussen bonden en het bedrijf. Bij AbvaKabo lijkt een 'nee' eveneens onontkoombaar. Wederom reageert TNT in spierballentaal: tegenstemmen betekent massaontslag!

De postmarkt zou krimpen. Maar waarom wurmen zich dan drie nieuwe bedrijven op de markt, die ook nog driftig naar bezorgers op zoek zijn? Werknemers bij TNT laten weten dat de werkdruk hoog is; post blijft soms staan vanwege de hoeveelheid werk. Het volume van te bezorgen post bij TNT is de afgelopen jaren met zo'n 3 procent per jaar gedaald. Maar dat is inclusief de post die bij de concurrenten terecht is gekomen. Deze bedrijven bezorgen samen nu jaarlijks bijna één van de zes miljard poststukken. Volgens een onderzoek van FNV uit 2007 daalde het volume van post in Nederland tussen 2002 en 2006 met slechts 1 procent. Het volumeverlies voor TNT is dan ook vooral toe te schrijven aan concurrentie. Vreemd genoeg draagt de vakbondleiding dat verhaal niet langer uit. Ons wordt nu steeds verteld dat de postmarkt zo hard krimpt dat loonsvermindering voor het personeel onvermijdelijk is.

TNT is de grootste private werkgever in Nederland. De concurrentie op arbeidsvoorwaarden treft tienduizenden werknemers. Een conflict is voor alle partijen ongunstig. En waarom twisten over iets dat veroorzaakt wordt door de nalatigheid van anderen? De politiek is laks in het regelen van de plicht fatsoenlijk loon te betalen. TNT zou samen met de vakbonden moeten strijden voor de rechten van het personeel.

Bakker hoopt de oorlog op twee fronten te winnen. Door de liberalisering kan hij aan de slag in Engeland en Duitsland. Nu meent hij dat in één moeite door ook nog eens de loonkosten flink kunnen worden verlaagd. Maar het personeel pikt dat niet en zal actie voeren. Bakker moet zijn knopen tellen en zich realiseren dat hij aan het roer van een krachtige oceaanstomer staat. Als de lading gaat schuiven, dan loopt de kapitein evenveel gevaar als zijn bemanning.