Referendumcampagne is al begonnen

Mijn collega Kamerlid Blom (PvdA) beweert in de PZC van 27 juni dat ik in de discussie over het akkoord over een nieuw Europees verdrag 'met redeneringen kom die strijdig zijn met de waarheid'. Hij spreekt zelfs van 'lulverhalen'. Vervolgens geeft hij een aantal voorbeelden die volstrekt onjuist zijn. Kennelijk heeft Blom het zelf allemaal niet zo goed begrepen.

Laat ik beginnen met een punt dat Blom terecht maakt.

Het inleveren van vetorechten betekent dat Nederland aan soevereiniteit verliest. Daarom wil de SP voorlopig vasthouden aan vetorechten op asiel, justitie, klimaat en energiebeleid om te voorkomen dat lidstaten ongewenst beleid door de strot krijgen geduwd.

Het grootste probleem van de EU is niet de bestuurbaarheid maar het gebrek aan draagvlak. Lidstaten die met tegenzin van alles van een meerderheid in Brussel moeten omzetten in nationale wetgeving, zullen weinig enthousiasme voor de EU opwekken bij hun burgers.

We moeten juist zorgen voor een verdrag dat de positie van de lidstaten versterkt en het draagvlak voor de EU vergroot.

Het interview bevat echter vooral onjuistheden. Om te beginnen de kwestie van de roetfilters die Nederland nu niet mag invoeren van het Europese Hof van Justitie. Blom stelt dat het nieuwe verdrag een kopgroep van landen wel in staat stelt om zo'n verdergaande milieumaatregel te nemen. Inderdaad regelt het nieuwe verdrag dat een kopgroep van negen landen nauwere samenwerking aangaan; die bepaling is overgenomen uit de weggestemde Grondwet.

Dit is echter niet toereikend. De bepaling stelt namelijk ook dat de nauwere samenwerking geen afbreuk mag doen aan de interne markt; zij mag de concurrentie tussen de lidstaten niet verstoren.

Dat is precies wat het Hof heeft bepaald: eerdere invoering van de roetfilterverplichting in Nederlands zou handelsbelemmerend zijn. Ook met het nieuwe verdrag komt het roetfilter er dus geen dag eerder dan met de voorziene Europese verplichting over enkele jaren.

De tweede onjuistheid betreft het veto op asielbeleid. Volgens Blom wordt allang met meerderheid besloten over asielbeleid. Dat geldt slechts voor een heel klein deel, te weten de minimumnormen voor wat betreft de verlening van asiel. In het nieuwe verdrag neemt men over wat er in de Grondwet stond: er komt meerderheidsbesluitvorming over uniforme en gemeenschappelijke normen. Dat gaat dus veel verder. Het is niet uit te sluiten dat een meerderheid in de EU straks besluit dat een generaal pardon niet meer mag omdat dit een aanzuigende werking zou hebben. Nederland kan dan geen eigen beleid meer voeren en een generaal pardon zoals eerder is getroffen, is dan uitgesloten. Dat is zeer onwenselijk.

Een derde aperte onjuistheid in het interview met Blom is zijn uitspraak dat het 'kabinet een besluit neemt over wel of geen referendum'. Dat staat helemaal niet in het regeerakkoord en zo zal het ook niet gaan. In 2005 was het ook de Tweede Kamer zelf die voorstelde en besloot tot een referendum. Zo zal het nu waarschijnlijk weer gaan. Zelfs de fractievoorzitter van PvdA heeft gezegd dat 'er geen enkele reden is om geen referendum over het nieuwe verdrag te houden'.

De SP meent dat er alle reden is om opnieuw een referendum te houden en wij worden daarin gesteund door experts in het Europees recht.

Ook zij zeggen dat er ten opzichte van de verworpen Grondwet weinig meer is veranderd dan het weglaten van symbolen als vlag en volkslied.

Ook het veranderen van de aanduiding Minister van Buitenlandse Zaken in Hoge Vertegenwoordiger is een cosmetische. Hoogleraren Davies (VU) en Eijsbouts (UvA) zeggen beiden dat er nauwelijks verschil is tussen de Europese Grondwet en de overeengekomen inhoud voor het nieuwe verdrag. Ook Clingendael-wetenschapper Jan Rood deelt die opvatting. Rood meent zelfs dat door het opgeven van vetorechten er opnieuw sprake zal zijn van een verdrag met een 'grondwettelijk karakter' waardoor een referendum voor de hand ligt.

Collega Blom doet in zijn uitspraken precies wat hij mij verwijt, namelijk een loopje nemen met de waarheid.

Ik kan hier maar één ding uit concluderen: De referendumcampagne over het nieuwe Europese verdrag is reeds begonnen. Straks is het woord gelukkig weer aan de kiezer.