Van liberalisering taxivervoer is niemand beter geworden

VVD-wethouder Mark van der Horst opende 19 juli trots de nieuw ingerichte taxistandplaats bij het Centraal Station in Amsterdam. Maar zo'n fijne slagboom is niet meer dan een doekje voor het bloeden. De echte oorzaak van de taxichaos is de ook door de VVD gesteunde liberalisering van de taximarkt, meent SP-Kamerlid Harry van Bommel.

Sinds 2001, toen iedereen een taxivergunning kon krijgen, is het aantal taxivergunningen in de grote steden explosief gestegen. Het aantal taxi's in Amsterdam bedraagt nu drieduizend à 3500. Daar staat tegenover dat op het platteland het taxiaanbod juist is verminderd.

Voor 2001 gold een 24-uursplicht voor vergunninghouders. Op alle tijden moest op alle plekken taxivervoer mogelijk zijn. Sinds 2001 bepaalt de markt of taxivervoer mogelijk is. Veel gelukszoekers zijn te vinden op uitgaansavonden en op de drukke plekken in de grote steden, terwijl veel chauffeurs geen brood zien in de dunbevolkte gebieden. Als sluitstuk van het openbaar vervoer heeft de taxi door de liberalisering van de markt veel betekenis verloren.

Vrijemarktwerking bij de taxi's heeft opvallend genoeg niet, zoals beloofd, tot goedkopere taxi's geleid. In vergelijking met andere Europese hoofdsteden is de taxi in Amsterdam erg duur. De gemiddelde taxiprijs is met zo'n veertien procent gestegen sinds de markt is geopend.

Oorzaak van de hoge prijzen zijn een te hoge kilometerprijs, hoge aanvangstarieven en omrijden, al dan niet veroorzaakt door gebrekkige stratenkennis. Waar de vrije taximarkt verbeteringen zou brengen zijn verslechteringen gekomen. Moordende concurrentie leidt tot veel stilstaande taxi's, wat hoge kosten met zich brengt, en onzekerheid bij taxichauffeurs over de omzet. Werkelijk niemand is er beter van geworden.

Slechts op één gebied is nu geen sprake van een vrije taximarkt. Op Schiphol willen veel taxichauffeurs rijden, maar is 75 procent van de taxistandplaatsen gegund aan enkele taxibedrijven. De overheid stelt hier 'de kwaliteit van de taxi's en de 24-uursbeschikbaarheid voorop'. Dat is alleen mogelijk door middel van een overeenkomst met een beperkt aantal partijen, aldus minister Karla Peijs van Verkeer en Waterstaat. Al met al is kennelijk regulering nodig om voor goed taxivervoer te zorgen. Dat model had nooit moeten worden losgelaten.

Ook Peijs heeft nu erkend dat het kommer en kwel is op de taximarkt, vooral in de grote steden. De taxichauffeurs moeten nu allemaal een diploma halen. Stratenkennis, klantvriendelijkheid en goed rijgedrag zijn de laatste tijd verwaterd bij de taxichauffeurs. De taxi-examens moeten de rotte appels eruit halen. Tegelijkertijd worden de kosten voor een taxichauffeur hoger door het examen. Dit zal mogelijk leiden tot minder toetreders. Op deze manier hoopt de minister de taxichaos te verminderen.

De taxi-examens en vernieuwde taxistandplaatsen zullen weinig oplossen. Nog steeds zullen de steden worden overspoeld door taxi's. Zolang de taximarkt vrij blijft zullen er te veel taxi's zijn. De onnodige kosten die dit met zich brengt, komen voor rekening van de passagiers en zullen voor taxichauffeurs tot problemen leiden om rond te komen. Regulering is nodig om de taximarkt weer op orde te krijgen. Een essentiële stap hierbij is weer terug te gaan naar capaciteitsbeleid. Onder toeziend oog van het gemeentebestuur moeten vergunningen worden gegeven aan taxichauffeurs. Het aantal vergunningen moet daarbij zijn toegesneden op de vraag naar taxivervoer.

Het Amsterdamse stadsbestuur heeft vol verwachting de liberalisering van de taximarkt gesteund, maar ziet zich nu geconfronteerd met de negatieve uitwerking ervan. De klant betaalt voor die keuze letterlijk en figuurlijk de rekening in de vorm van hoge tarieven en slechte dienstverlening. Er ís een weg terug, maar die vraagt bestuurlijke moed en erkenning van gemaakte fouten. Dat is net iets meer dan een slagboom bij CS en een goedlachse liberale wethouder.