Transportsector onder druk door dienstenrichtlijn
De Europese Dienstenrichtlijn van Bolkestein – ter liberalisering van al het dienstenverkeer – maakt een uitzondering voor de transportsector. Meteen al in artikel 2 stelt ‘Bolkestein’ dat vervoersdiensten buiten de werkingssfeer van de richtlijn blijven. Dat klinkt mooi, maar helaas zit er een aantal gevaarlijke adders onder het gras. Vrije jongens krijgen van Bolkestein volop de gelegenheid om de transportsector onder druk te zetten.
De uitzonderingen die de richtlijn maakt op de transportsector moeten meteen al gerelativeerd worden. Vervoer met auto’s of busjes ónder de 3,5 ton, taxibedrijven en lijkenvervoer vallen namelijk wel dégelijk onder de bepalingen van de richtlijn. De toch al roerige taximarkt wordt daarmee nog een stuk ingewikkelder. Maar ook koeriersdiensten of het personenvervoer in bijvoorbeeld het kader van de WVG, krijgen te maken met oneerlijke concurrentie doordat buitenlandse dienstverleners volledige vestigingsvrijheid krijgen en de regels uit hun ‘oorsprongsland’ mogen laten gelden in plaats van de Nederlandse wetten.
Voor het grote vrachtvervoer echter, zo stelt minister Brinkhorst, verandert er helemaal niets door invoering van de dienstenrichtlijn. Het oorsprongslandbeginsel geldt niet voor transportondernemingen en buitenlandse chauffeurs vallen – na aanpassing van de Nederlandse CAO-wetgeving waar hij nu aan werkt – onder de in Nederland geldende CAO. Daarmee denkt Brinkhorst zijn zaakjes op orde te hebben. Maar hiermee wreekt zich weer de kloof tussen burger en politiek. Brinkhorst denkt ‘dit zijn de regels, dus dat is goed geregeld’. Bonafide ondernemers zullen zich daar ook wel aan houden. Maar als er geld verdient kan worden zijn er meteen ook mensen die denken ‘dit zijn de regels, hoe komen we daar onderuit’.
De dienstenrichtlijn lokt een dosis creativiteit uit die de transportsector wel degelijk onder druk zetten. En heel ver hoeven we daar niet voor te zoeken. De zogenaamde ‘flexibilisering’ van de arbeidsmarkt en het uitbesteden van allerlei diensten aan gespecialiseerde bedrijven heeft de afgelopen vijftien jaar een grote vlucht genomen. Met de dienstenrichtlijn loont het straks enorm de moeite om dat ook in de transportsector te gaan doen. Geen transportonderneming meer met eigen vrachtwagens en chauffeurs in loondienst! Lucratiever is een opsplitsing in Poolse kostenmaatschap van chauffeurs die als zelfstandige ondernemers hun chauffeursdiensten aanbieden. Vervolgens een Lets bedrijf dat vrachtwagens verhuurt. En tenslotte een Tjsechische onderneming die transportorders binnenhaalt, in Letland een vrachtwagen huurt en in Polen een beroep doet op een zelfstandig opererende chauffeur. Autoverhuur valt wél onder het oorsprongslandbeginsel van de dienstenrichtlijn en zelfstandigen vallen níet onder de Nederlandse CAO. De dienstenrichtlijn stelt bovendien dat Nederland géén eisen meer mag stellen aan hoe de dienstverlener georganiseerd is, wat voor soort bedrijf het ook is. En tenslotte is het dan ook nog eens aan Polen, Letland en Tsjechië en niet aan Nederland om die gang van zaken te controleren.
Dat is helemaal niet zo vergezocht, je ziet het nu al overal gebeuren. Veel buitenlandse bouwvakkers werken in Nederland al als ZZP’er (Zelstandige-Zonder-Personeel). En in Amerika is een groot deel van de vrachtwagenchauffeurs een kleine zelfstandige om zo onder alle vakbondsregels uit te komen. We moeten daar niet naïef over doen, hier valt heel veel geld mee te vinden en dan kruipt het bloed waar het niet gaan kan.
Internationaal transport trekt zich al niets aan van Nederlandse regelgeving. Ook Nederlandse bedrijven kunnen daar via een postbusvestiging in het buitenland straks onderuit komen en Polen voor een habbekrats op de wagen zetten. En bovendien kunnen buitenlandse ondernemingen eenvoudig de markt voor transport bínnen Nederland met oneerlijke concurrentie onder vuur nemen. Voor zowel bonafide Nederlandse transportondernemers als voor Nederlandse vrachtwagenchauffeurs betekent de dienstenrichtlijn een wagenwijd open deur naar oneerlijke concurrentie. Voor de Poolse chauffeur betekent het dat hij lid is geworden van de EU om erop vooruit te gaan, maar vervolgens gewoon onder slechte Poolse voorwaarden voortaan in heel Europa moet gaan buffelen.
De dienstenrichtlijn zal in alle dienstensectoren, óók in de transportsector, leiden tot een race naar het afvalputje van Europa. Het wordt eenvoudig om met een aantal administratieve handelingen de Nederlandse regelgeving op legale wijze buiten spel te zetten of een zodanig rookgordijn op te trekken dat minister Brinkhorst er geen hand voor ogen meer kan zien. Werkgevers en werknemers in de transportsector moeten hierover urgent met elkaar én met de politiek in debat gaan.