FNV niet alleen, maar wel laat met kritiek

In verschillende kranten is de laatste dagen geschreven over de kritiek van de FNV op de WAO-plannen van de nieuwe coalitie. Werkgevers en CNV zijn juist redelijk tevreden over de gepresenteerde plannen. De suggestie wordt gewekt dat de FNV daarom alleen zou staan. CNV-voorzitter Terpstra verwacht niet dat de FNV nu nog naar het Malieveld zal trekken. Dát is nu precies wat de FNV wél moet doen. Samen met CNV en Unie MHP - die overigens ook de oppositie kiest.

In opdracht van het vorige kabinet heeft de CDA-prominent Donner - de huidige informateur - de WAO eens grondig tegen het licht gehouden. De dreiging van 1 miljoen WAO-ers was de aanleiding. Op basis van zijn bevindingen heeft de Sociaal Economisch Raad (SER) onder leiding van een andere CDA-coryfee, de heer Wijffels, zich over de materie gebogen. De SER heeft vervolgens het plan gepresenteerd om een onderscheid te maken tussen volledig en duurzaam arbeidsongeschikten die nog wel voor WAO in aanmerking zouden moeten komen en de rest die niet meer in de WAO mag belanden. Gedeeltelijk en tijdelijk arbeidsongeschikten zijn daardoor veel slechter af. Het is een onbegrijpelijke vergissing dat de vakbeweging (FNV, CNV en Unie MHP) hiermee instemde. Maar deze vergissing kan nu worden rechtgezet, doordat de nieuwe coalitie (CDA/LPF/VVD) onder leiding van dezelfde Donner nog een stap verder wil gaan in het afbreken van de WAO. Terecht achten de FNV en Unie MHP zich niet meer gebonden aan het SER-akkoord.

Het SER-akkoord - zonder aanscherpingen - zou op zich al het einde hebben betekend van de WAO, zoals die in de jaren '60 nog trots werd gepresenteerd als sluitstuk van de sociale zekerheid. Het was inderdaad een mooie en sociale regeling, waar relatief veel mensen gebruik van konden maken. Alle arbeidsongeschiktheid van werknemers - ongeacht de oorzaak - die leidde tot inkomensverlies, was reden om dat verlies (deels) te compenseren. Bij eerdere ingrepen is dit principe al beperkt, maar nu wordt het hele wezen van de wet ter discussie gesteld. Alleen volledige arbeidsongeschiktheid die een permanent karakter heeft kan nog reden zijn voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Tijdelijke of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid kan alleen nog tot een aanvullende verzekering leiden als het werk behouden blijft. Zo niet, dan volgt de WW en daarna een uitkering op bijstandsniveau. Arbeidsongeschiktheid tot 35 procent komt zelfs helemaal niet meer in aanmerking voor inkomensondersteuning. Met deze maatregelen wordt niemand minder arbeidsongeschikt, maar toekomstige arbeidsongeschikten krijgen wel minder zekerheid. En een deel krijgt voortaan een ander etiket opgeplakt. Daarmee gaan we met een papieren maatregel - minder mensen in de WAO, maar meer in de WW en de bijstand - internationaal in de pas lopen, want in het buitenland zijn niet minder mensen arbeidsongeschikt, maar zaten al meer arbeidsongeschikten in de WW of in de bijstand. Ondertussen blijven de werkelijke problemen onopgelost.

De FNV (en de rest van de vakbeweging!) had daarmee natuurlijk nooit akkoord mogen gaan. Een groot deel van de achterban deed dat ook niet. De bonden die werkelijk op enige schaal hun achterban hebben geraadpleegd, zoals bijvoorbeeld FNV Bondgenoten en vakbond De Unie, kwamen ook (bijna in unanimiteit) tot de conclusie dat het SER-akkoord verworpen diende te worden. Ook de Chronisch zieken- en Gehandicaptenraad en de Landelijke Vereniging Arbeidsongeschikten, met wie de SP samen actie heeft gevoerd tegen het SER-akkoord, zullen blij zijn met een veranderd inzicht van de FNV-top.

Het enige pluspunt van het SER-akkoord voor werknemers was de belofte van een iets hogere uitkering voor de "elite" van onherroepelijk volledige arbeidsongeschikten. Nu ook dat nog voorlopig van de baan is, is zelfs van enige uitruil geen sprake meer. Het toppunt is echter de bezuinigingsdoelstelling die de nieuwe coalitie aan de plannen heeft gekoppeld en het dreigement van nog asocialere maatregelen. Het CNV kan dus beter een voorbeeld nemen aan de FNV en de Unie MHP, in plaats van de FNV nu te verwijten haar schepen achter zich te verbranden. Elke zichzelf respecterende vakbond moet nu in actie komen om deze asociale maatregelen die slechts in de statistieken iets opleveren te stoppen. Dan kunnen we daarna eindelijk werk maken van goede arbeidsomstandigheden en een betere begeleiding van zieke werknemers en een eind maken aan de weigerachtige houding van werkgevers om arbeidsgehandicapten een faire kans te geven. Op naar het Malieveld!