Wat moet er gebeuren?

Onze standpunten

1. We verbeteren de toegang tot het recht, dit is een fundament van onze rechtsstaat. De griffierechten gaan fors omlaag. Sociaal advocaten zijn onmisbaar voor mensen die geen dure advocaat kunnen betalen. Dit stelsel staat wegens jarenlange bezuinigingen onder druk en mensen met een kleine portemonnee kunnen onder andere door te hoge eigen bijdragen hun recht niet meer halen. Klassenjustitie ligt op de loer. Om te voorkomen dat de sociaal advocaten stoppen verhogen we de vergoedingen, verlagen we de eigen bijdragen en verruimen we de inkomensgrenzen. Zo garanderen we dat de rechtshulp blijft en voorkomen we klassenjustitie.
2. Het is steeds moeilijker in Nederland om hulp te krijgen bij problemen. We brengen de rechtspraak veel dichter bij de mensen, met Huizen van het Recht door het hele land. Het is voor mensen steeds moeilijker geworden om hulp te krijgen bij juridische problemen. Instanties sturen je van het kastje naar de muur en advocaten vragen veel geld. Het Huis van het Recht is een soort huisarts, maar dan voor sociale en juridische problemen. Met de Huizen van het Recht willen we ook sociale hulp bieden, want veel problemen zijn niet enkel juridisch. Veel te veel conflicten lopen nu hoog op, terwijl ze veel sneller opgelost hadden kunnen worden. Maar naar een rechter stappen is nu nog duur en rechtbanken liggen ver uit elkaar. De Huizen van het Recht zijn ook plekken in de buurt waar je laagdrempelig een uitspraak van een rechter kunt krijgen bij conflicten. Er moet voor iedereen een Huis van het Recht in de buurt zijn. Je hoeft er weinig te betalen voor hulp. Er is altijd iemand die je met je probleem kan helpen. Het eerste Huis van het Recht blijkt een succes! Uit de evaluatie blijken hier veel mensen geholpen te zijn en is de toegang tot het recht verkleind.
3. Bij alle terechte aandacht voor criminaliteit en geweld op straat, wordt nog wel eens vergeten dat een groot aantal misdrijven in Nederland van achter een bureau wordt gepleegd. Met allerlei vormen van fraude en andere vormen van witteboordencriminaliteit zijn jaarlijks miljarden euro’s gemoeid. De prioriteit van het vervolgen van fraude wordt stevig vergroot. Het aantal deskundigen bij de recherche, het Openbaar Ministerie, de Financial Intelligence Unit en de rechterlijke macht wordt uitgebreid. Ambtenaren die weet hebben van fraude of corruptie kunnen zich wenden tot het op initiatief van de SP opgerichte Huis voor Klokkenluider.
4. Betrouwbare advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders dragen bij aan een betrouwbare rechtsstaat. Niet-integer gedrag wordt direct aangepakt. De kosten voor toezicht en tuchtrecht worden niet geheel bij deze beroepsgroepen neergelegd, maar grotendeels bij de overheid. We draaien de marktwerking in het notariaat zo veel mogelijk terug en er wordt opnieuw een vorm van tariefregulering ingevoerd.
5. De gerechtsdeurwaarder moet ervoor zorgen dat de nakoming van vonnissen van rechters op een nette manier worden afgehandeld, maar dit is helaas niet altijd geval en dat moet anders. Maatschappelijk verantwoord incasseren heeft echter wel zijn prijs. De overheid moet het goede voorbeeld geven en fatsoenlijke tarieven betalen. Anders komt de onafhankelijkheid onder druk te staan.
6. In Nederland kennen we terecht een systeem van maximumstraffen. De rechter heeft de vrijheid een voor een diefstal geschikte straf op te leggen. Wij zijn niet voor een systeem van minimumstraffen. De rechter kijkt naar de ernst van het delict, de omstandigheden en de dader. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk of iemand beroepscrimineel is, of iets voor de eerste maal doet. De rechter levert maatwerk en legt een straf op die past bij de ernst van het feit en geschikt is voor die persoon. Dat zou niet meer mogelijk zijn als je de rechter in het keurslijf perst van wat voor straf moet worden gegeven. Deze vrijheid van de rechter is voor de SP belangrijk. De doodstraf bestaat vooral in dictaturen. De SP is tegen de doodstraf. Dat je mensen niet mag doodmaken, maak je niet duidelijk door mensen dood te maken.
7. Waarheidsvinding moet altijd voorop staan. Verhoren bij de politie moeten voortaan altijd op band of video worden opgenomen. Advocaten die bij het verhoor aanwezig zijn moeten hiervoor een reële vergoeding krijgen. Ook willen we dat er meer mogelijkheden komen om opnieuw onderzoek te kunnen doen naar mogelijke justitiële dwalingen. Er komt een permanent fonds om nader onderzoek naar twijfelachtige veroordelingen te financieren.
8. Het demonstratierecht wordt gewaarborgd. De wijze waarop overheid en politie omgaat met demonstranten moet niet afhankelijk zijn van de voorkeuren van de korpsleiding. Politiegeweld keuren we af. Er zal ingezet worden op het aanpakken van de problemen binnen de politie zoals pestgedrag, racisme, willekeur, seksisme, en agressie.
9. De rechtspraak is overbelast en verdient eveneens meer capaciteit. Rechtspraak is een onafhankelijke staatsmacht, geen uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarom krijgt de rechtspraak een aparte begroting. Dat is staatsrechtelijk zuiverder en past beter bij de positie van de rechtspraak in de trias politica. Er komt een apart bestuursrechtelijk gerechtshof. De rechtsprekende taak wordt weggehaald bij de Raad van State die ook adviseur van de regering is. Deze taak wordt ondergebracht bij een onafhankelijk hoogste gerechtshof. Het rechtsprekende deel van de Raad van State, de Centrale Raad van Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven worden daarin samengevoegd. Dat is goed voor de kwaliteit van de bestuursrechtspraak, de onpartijdigheid en de rechtseenheid.
10. Er wordt een ‘sociaal notariaat’ opgericht, zodat iedereen zijn zaken goed vast kan leggen. Ook voor mensen die niet zomaar honderden euro’s kunnen missen kan het natuurlijk belangrijk zijn zaken goed vast te leggen en advies te krijgen. De notaris zou bij uitstek de persoon kunnen zijn waar je naartoe gaat als je vooraf dingen goed geregeld wilt hebben. Dat kan toekomstige ellende voorkomen.