Toespraak opening Vredessymposium Lilian Marijnissen

Hoe moet je gaan slapen met je gezin als je weet dat er volop wordt gebombardeerd en je misschien niet meer wakker wordt? Of één van je kinderen niet meer wakker wordt? Elke dertien minuten sterft er nu in Gaza een kind, volgens Save the Children. Ik denk dat wij allemaal nog geen begin hebben van een idee hoeveel angst je dan voelt.

Wat moet je doen als je weet dat je zoon of dochter is gegijzeld door de terroristen van Hamas en je niet weet hoe het met hem of haar gaat, terwijl je intussen de meest afschuwelijke berichten hoort over wat de gijzelaars wordt aangedaan? Ik denk dat wij allemaal nog geen begin hebben van een idee hoeveel verdriet je dan voelt.

Het leed van de Israëlische ouders wiens kinderen door het beestachtige Hamas zijn vermoord en het leed van de Palestijnse bevolking dat nu genadeloos wordt gebombardeerd is indringend en hartverscheurend. De aantallen slachtoffers zijn zo hoog, dat ze geen namen en geen gezicht meer lijken hebben, maar zijn gereduceerd tot een getal. En elke dag loopt de teller op. Zojuist weer 50 Palestijnse doden bij een Israëlische aanval op een vluchtelingenkamp. U hoort het goed. Op een vluchtelingenkamp. Er wonen in dit vluchtelingenkamp 116.000 Palestijnen op 1,4 vierkante kilometer.

‘Te midden van de wapenen zwijgen de wetten.’ Erasmus was een van de eerste filosofen die zich zo nadrukkelijk tegen de zinloosheid van oorlog uitsprak.

Op 7 oktober pleegden terroristen van Hamas een walgelijke aanslag op Israëlische burgers. Meer dan 1400 mensen zijn daarbij op veelal brute wijze om het leven gebracht. Meer dan 200 mensen worden nog steeds vastgehouden als gijzelaars in Gaza. Niets, het is al vaak en terecht gezegd, rechtvaardigt de wrede aanval van Hamas op onschuldige Israëlische mannen, vrouwen en kinderen. Maar oorlogsmisdaden, hoe gruwelijk ook, rechtvaardigen geen nieuwe oorlogsmisdaden. De afgrijselijke actie van Hamas rechtvaardigt niet dat een volk, de Palestijnen, collectief wordt gestraft, wordt gebombardeerd en afgesloten van voedsel en water.

Het menselijk leed in Gaza is onvoorstelbaar groot. Je ziet de woede hierover toenemen in de samenleving en die woede voel ik ook. Dat dit voor onze ogen plaatsvindt en dat niemand Israël daadwerkelijk een halt toeroept. Sterker nog, dat de regering van Nederland zei ‘onvoorwaardelijk achter Israël’ te staan.

De verwoesting in Gaza is nu al gigantisch. En dit terwijl de bombardementen, die afgelopen weekend alleen maar heviger werden, elk dag doorgaan en Israël inmiddels beelden deelt van grondtroepen in de Gazastrook. Volgens de berichten zijn duizenden Palestijnen in Gaza al gedood door Israëlische bombardementen. Waaronder mogelijk ruim 3000 kinderen. Velen liggen nog onder het puin begraven. In 2021 beschreef VN Secretaris-Generaal Antonio Guterres het leven van kinderen in Gaza als ‘de hel op aarde’. Al jaren is het leven daar uitzichtloos, zeker voor kinderen. Maar nu dreigt deze hel op aarde te veranderen in een massagraf.

Het grootschalig bombarderen van gebieden waarvan je weet dat er veel burgers wonen en dus slachtoffer zullen worden, is een schending van het internationaal humanitair recht. Mensenrechtenorganisaties en deskundigen hebben al uitgesproken dat hier waarschijnlijk sprake is van oorlogsmisdaden. Het collectief straffen van een bevolking door het afsluiten van water, voedsel, brandstof is ook een oorlogsmisdaad. Net zoals het opzettelijk belemmeren van humanitaire hulp.

Afgelopen vrijdag stemde een ruime meerderheid, 120 landen, waaronder België, Frankrijk en Noorwegen vóór een VN-resolutie die opriep tot een onmiddellijk humanitair bestand. Voor het stoppen van de bombardementen zodat eindelijk de hulp aan de mensen in Gaza weer op gang kan komen. Er staan hulporganisaties klaar om te helpen maar zolang de bommen op Gaza vallen is dat onmogelijk.

Maar Nederland onthield zich van stemming! Het land dat de bevordering van het internationale recht in de grondwet heeft staan, het land van het Internationaal Strafhof, het land waar het parlement zetelt in de stad van recht en vrede, wilde niet voor een resolutie stemmen die oproept tot een einde aan de bombardementen en het mogelijk maken van hulp aan het verwoeste Gaza. Het is laf, het is hypocriet en het is een schande. Om je kapot te schamen, Nederlandse regering!

Zowel de oorlogsmisdaden van Hamas als die van Israël in Gaza zouden onderzocht moeten worden door het internationaal Strafhof. Nota bene ook gevestigd in Den Haag! Maar daar horen we Rutte niet over. Nee, onze regering wil zelfs geen oproep tot een humanitair bestand steunen. De dubbele moraal hier is niet alleen stuitend maar holt ook het internationale recht – dat immers in gelijke mate voor iedereen moet gelden – uit. Dat is een hele slechte zaak.

De SP wil dat de Tweede Kamer van verkiezingsreces komt om over de stemonthouding in de VN een spoeddebat te voeren. Het is triest dat een meerderheid van de partijen daar geen steun voor wilde geven. Er moet onmiddellijk een einde komen aan de genadeloze bombardementen van het Israëlische leger die alleen maar een eindeloze cyclus van geweld in stand zal houden. Er moet natuurlijk ook weer eindelijk perspectief komen op duurzame vrede, op een oplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict. Juist nu is die oplossing harder nodig dan ooit, en misschien helpt het dat die nu de aandacht van de hele wereld - hoe afschuwelijk ook - weer op dit conflict is gericht.

Om het conflict duurzaam te kunnen oplossen moeten we het uiteraard eerst begrijpen en plaatsen in een context. Een context waarin de Palestijnen al decennia het recht op nationale zelfbeschikking ontzegd wordt, de bezetting in de Palestijnse gebieden en de ook steeds gewelddadigere Israëlische kolonisten met steun van de regering hun illegale nederzettingen op de Westbank uitbreiden.

Volgens internationaal recht is die bezetting illegaal en moet Israël zijn troepen uit alle bezette gebieden terugtrekken. Deze illegale bezetting duurt al sinds 1967. Toen was ik er nog lang niet, mensen. Zo lang is dit al aan de gang, al 56 jaar!

Dat die bezetting illegaal is vindt ook officieel het Westen, ook Nederland, ook Amerika, maar het trieste is dat men er al jaren helemaal niets aan doet om Israël ertoe te bewegen een einde te maken aan de bezetting. Integendeel. Amerika geeft Israël niet alleen onvoorwaardelijke politieke steun maar ook 3 miljard dollar militaire steun per jaar. En nu wil Biden nog veel meer wapens aan Israël leveren. En wie profiteren daarvan? Natuurlijk de wapenindustrie. Op maandag 9 oktober, een dag nadat Israël de oorlog aan Hamas had verklaard, schoten de aandelenkoersen van Amerikaanse wapenfabrikanten enorm omhoog. Wat een zieke wereld.

Een twee-staten oplossing lijkt in deze ellende verder weg dan ooit. En ik begrijp ook dat mensen dat zeggen. Maar het is relevanter dan ooit. Er kan alleen maar vrede komen als de Palestijnen hun recht op nationale zelfbeschikking eindelijk kunnen uitoefenen. En dus moet Israël eindelijk een einde maken aan de bezetting, de nederzettingen ontmantelen en onderhandelingen beginnen over het vormen van een levensvatbare soevereine Palestijnse staat naast Israël. Nederland zou dat proces op weg kunnen helpen door om te beginnen Palestina als staat te erkennen. Door erkenning van Palestina te bepleiten, wordt expliciet bevestigd dat een tweestaten-oplossing de enige kans is op een beëindiging van het conflict en uitzicht biedt op duurzame vrede, gebaseerd op erkenning van beide staten als soeverein land.

Er moet een eind komen aan deze oorlog, aan dit verschrikkelijke bloedbad. De bombardementen moeten stoppen met een duurzaam staakt-het-vuren, de Israëlische gijzelaars moeten direct vrij worden gelaten en de hulp aan de mensen in Gaza moet weer op gang komen. Nederland, de wereld, moet maximale druk op Israël zetten, desnoods via sancties, om zich te houden aan het internationale recht.

Want mijn allergrootste angst is dat wat de Israëlische regering nu doet volstrekt contraproductief zal zijn en dat de buiten proportionele aanvallen op Gaza voor de langere termijn vooral een voedingsbodem zullen zijn voor nóg meer extremisme, nog meer haat. En daarmee nóg meer onveiligheid. Voor de Israëlische bevolking én de rest van de Westerse wereld. 

Juist nu moeten we, meer dan ooit, elkaar op zoeken en met elkaar in gesprek blijven. Juist ook in Nederland. Het is vreselijk en een nederlaag voor onze vrije samenleving dat joodse scholen dicht moeten blijven. Dat raakt velen diep.

Daarom deze oproep: Er is geen behoefte aan schreeuwende politici die lijken te proberen van dit onderwerp en het leed van duizenden een verkiezingsthema te willen maken. Want je bent geen Hamas-aanhanger als je opkomt voor de afschuwelijke situatie van de Palestijnen en kritiek hebt op het Israëlische leger en regering veroordeelt. En je zorgen maken over de veiligheid van joodse mensen, het groeiende antisemitisme, betekent niet dat je de daden van de Israëlische regering goedkeurt.

SP'ers, wij komen altijd op tegen onrecht en voor vrede. Er moet onmiddellijk een staakt het vuren komen. Als we dat vandaag afspreken, kunnen de doden van morgen gespaard worden. 

Het geweld moet stoppen, en dat zullen wij blijven roepen. 

Vandaag hier in De Moed. Hopelijk snel in een debat in de Kamer. En altijd daarbuiten.

Niet in mijn naam.