SP en sociaal advocaten presenteren zwartboek: ‘Red de betaalbare rechtshulp’
De toegang tot het recht staat ernstig onder druk. Sociaal advocaten stoppen er mee, omdat de vergoedingen al jaren zo laag zijn dat het niet meer lonend is om betaalbare rechtshulp te verlenen aan gewone mensen met veelvoorkomende juridische problemen. Vooral in het familierecht is de situatie zeer zorgelijk. Dat blijkt uit het zwartboek dat de SP en Vereniging voor Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) vandaag openbaar maken.
Afgelopen weken reageerden sociaal advocaten op een oproep van de VSAN en de SP hun verhaal te doen. Enkele reacties van deze advocaten zijn samengebracht in het zwartboek ‘Red de betaalbare rechtshulp’, dat deze week zal worden aangeboden aan minister Dekker, de verantwoordelijk minister voor Rechtsbescherming.
De reacties in het zwartboek zijn opvallend eenduidig. Veel sociaal advocaten klagen over lage vergoedingen voor hun werk. ‘Doordat het voor mij niet mogelijk is om voldoende inkomen te genereren uit deze zaken, zal ik komend jaar stoppen met het verlenen van gesubsidieerde rechtsbijstand.’ Uit het zwartboek blijkt dat er zelfs al zo veel sociaal advocaten zijn gestopt dat het steeds moeilijker wordt voor rechtszoekenden om een sociaal advocaat te vinden. Zo antwoordde een sociaal advocaat op de vraag waarom de toegang tot het recht minder is geworden: ‘Minder advocaten die mensen bij willen staan. Ik heb cliënten van 35 km verderop die geen advocaat dichterbij kunnen vinden.’
Voor de SP en VSAN is de indringende oproep aan de minister duidelijk. SP-Kamerlid Michiel van Nispen: ‘Mensen met juridische problemen worden keihard in de steek gelaten. Deze problemen zien we al jaren aankomen maar de minister voor Rechtsbescherming heeft er niets aan gedaan om te voorkomen dat sociaal advocaten er mee stoppen en rechtszoekenden geen rechtshulp meer kunnen krijgen. Een schande.’ Reinier Feiner, voorzitter van de VSAN vult aan: ‘Wij krijgen heel veel signalen binnen van sociaal advocaten die heel hard werken, maar voor wie het nauwelijks nog rendabel is. Ik maak mij hele grote zorgen over de toegang tot het recht. Waar blijven de mensen met juridische problemen die geen advocaat meer kunnen vinden om hun belangen te behartigen? Ik vrees dat hierdoor onrecht blijft bestaan.’
Uit het zwartboek blijkt dat de problemen in de rechtsbijstand in het bijzonder gelden voor het terrein van het personen- en familierecht. Zo schreef één sociaal advocaat: ‘Ons kantoor wordt overstroomd met familiezaken op toevoeging omdat veel advocaten die niet meer doen. Er moeten vaak zaken worden afgewezen. In het familierecht is de toegang tot het recht het meest problematisch’. Ook wordt gemeld: ‘In het familierecht is het niet meer te doen. Bij echtscheidingen ben je standaard veel meer uren kwijt dan er worden vergoed. Na jaren bezuinigd te hebben op kantoorruimte, personeel, inhoudelijke ondersteuning is de rek eruit. Ik stop per 1-1-2021 als advocaat.’
De sociaal advocaten zijn duidelijk in hun boodschap aan de Tweede Kamer en de regering: Red de betaalbare rechtshulp! Volgens Feiner en Van Nispen betekent dit dat de vergoedingen voor sociaal advocaten moeten worden verhoogd naar een redelijk niveau, zoals al onafhankelijk is vastgesteld door diverse onderzoekscommissies. Van Nispen: ‘De advocaten vragen geen gouden bergen. Ze willen alleen fatsoenlijk kunnen rondkomen van hun werk, namelijk het leveren van gefinancierde rechtshulp.’ Feiner: ‘Als de minister niets doet zullen steeds meer sociaal advocaten hun toga aan de wilgen hangen. Het gevolg daarvan is dat juridische problemen escaleren. Dit leidt tot menselijke drama’s en veel hogere kosten voor de maatschappij op termijn.’
