Marijnissen presenteert Bernie’s boek: ‘Inspiratie om onze dromen op te eisen’

Dinsdag reikte Lilian Marijnissen het eerste exemplaar van de Nederlandse vertaling van het boek van Bernie Sanders uit. Marijnissen schreef het voorwoord van Onze Revolutie. De Tribune sprak met haar over het boek.

Je bent door de uitgever gevraagd een voorwoord te schrijven bij de vertaling van het boek van Bernie Sanders. Wat heb je met Bernie?

‘Het is bijzonder als je wordt gevraagd een voorwoord te schrijven voor het boek van een man die niet alleen in Amerika maar ook hier voor veel mensen een inspiratiebron is. Hij mag dan niet in het Witte Huis zijn terechtgekomen; hij heeft de politieke verhoudingen in de VS wel degelijk veranderd. Sterker nog – en dat zegt hij ook in het boek – dit was pas het begin. Bernie is al sinds mensenheugenis bezig met zijn strijd, maar hij is de laatste jaren meer in beeld. Ik heb hem natuurlijk tijdens de presidentsverkiezingen in de VS gevolgd, met de tamelijk verschrikkelijke afloop in de vorm van Trump in het Witte Huis. Ik was in de zomer van 2016 zelf in de VS en heb het van dichtbij meegemaakt.’

Waar gaat het boek over?

‘Sanders begint met zijn eigen geschiedenis en met het verhaal van zijn campagne. Ook geeft hij een analyse van de situatie in de VS en wat zijn alternatieven zijn. Zijn verhaal is natuurlijk bijzonder: eigenlijk is het gekkenwerk waar hij aan begon. Hij neemt je ook mee in het boek naar dat begin. Zaaltjes met honderd man, dat werden er tweehonderd en zo door tot hij uiteindelijk bijeenkomsten van 20.000 man op de been had. Hij ging het opnemen tegen de macht van de Clintons, tegen de macht van het grote geld. Dat vond ik schokkend in zijn verhaal, namelijk hoe verkiezingen daar gewoon gekocht worden. Alleen dát is al een strijd die hij voert, voor democratie en tegen de realiteit dat het kapitaal, de mensen en bedrijven met het meeste geld de meeste invloed kunnen kopen. Dat hij daar tegenin ging, zegt iets over zijn moed. De moed om tegen de stroom in te gaan, om je dromen op te eisen.’

Waarom heet het Onze revolutie?

‘Het is ook de naam van zijn beweging die hij heeft opgebouwd en nog aan het opbouwen is. Maar als je het boek leest, dan heeft zijn campagne ook wel trekken van een revolutie. Dat er een socialist opstaat in het land waar de commercie, de macht van het grootkapitaal en het neoliberalisme het verst zijn doorgevoerd: dat is revolutionair. En ook nog eens een oude socialist die juist onwijs veel jongeren aanspreekt. Bij de primaries (de voorverkiezingen om te bepalen wie namens een partij de presidentskandidaat wordt – red.) hebben meer jongeren op hem gestemd dan op Clinton en Trump samen.’

Hoe verklaar je het succes bij jongeren?

‘Ik denk dat zij gewoon het hele verziekte systeem beu zijn. Bernie komt met een totaal ander alternatief, waarbij de macht niet meer is aan de mensen met het meeste geld. Het spreekt jongeren aan dat er een socialist opstaat die met perspectief komt. Die er echt iets tegenover zet. Dus niet een beetje meehobbelen met de stroom, een beetje meer van dit en een beetje minder van dat. Hij zegt: we gaan het zo organiseren dat iedereen hier naar school kan. En dat iedereen die zorg nodig heeft, dat ook krijgt. Klinkt eigenlijk niet zo radicaal, maar in de VS is dat heel radicaal.’

Wat herken je in de strijd van Sanders?

‘Ik vind dat ook voor de SP de opdracht luidt om perspectief te bieden in het leven van mensen. Dat zij zien dat het morgen anders kan zijn dan vandaag – en beter. In Sanders' boodschap zit altijd optimisme en hoop. Wat ik ook herken is zijn radicale agenda. Onze ideeën worden ook radicaal genoemd – ik denk dan: wat is er eigenlijk zo raar aan? Wat is er raar aan zorg voor iedereen die het nodig heeft? Wat is er raar aan het idee dat we allemaal netjes onze belasting betalen? Daar is niks radicaals aan en dat moeten we ons ook niet aan laten praten. Zeker niet door de mensen die er alle belang bij hebben om onze ideeën weg te zetten als onhaalbaar, onrealistisch en onbetaalbaar.’

Wat kun je leren van hem?

‘Zo veel. Het boek staat vol met inspirerende ideeën en voorbeelden. Ik hoop dat wij ons laten inspireren door zijn optimisme en zijn doorzettingsvermogen. En leren van hoe hij zijn beweging bouwt. De SP is op dat punt goed onderweg, met onze buurtencampagne, acties in 135 wijken, alles van onderop opbouwen – zoals Sanders het ook doet. Iets heel anders is zijn stijl. Hij vertelt over zijn toespraken, die gerust een uur duren; hij neemt daarmee de tijd om dingen uit te leggen. Dus niet de snelle soundbites en oneliners en dan na tien minuten weer weg. Hij heeft daar veel krediet mee opgebouwd. Mensen komen graag naar hem luisteren. Ze vinden het prettig als iemand de tijd neemt om bijvoorbeeld de crisis te duiden – waar komt dat vandaan, wat zijn de gevolgen, wat zijn mijn oplossingen. Wat een verademing. De tijdgeest zegt nu: als het niet in 140 tekens kan, dan heb je het debat niet goed gedaan. Hij gaat daar dwars tegenin. Iedere pr-man zou het je afraden. Dat hij dat gewoon eigenwijs op zijn eigen manier doet, vind ik mooi.’

Ben je zelf ook zo eigenwijs?

‘Ik krijg het wel eens te horen ja. Maar het gaat erom dat het bij hem hoort. En bij zijn politieke boodschap. Hij onderscheidt zich hiermee van de andere politici. Dat past bij de inhoud, namelijk dat je een alternatief biedt. Daar hoort ook bij dat hij dicht de problemen van gewone mensen blijft. Uiteindelijk gaat het er bijvoorbeeld om dat als je een baan hebt, dat je ervan moet kunnen leven. Waar je ook woont, waar je ook vandaan komt, welke taal je spreekt. Dat is wel de essentie.’

Mocht je dan ook een heel lang voorwoord schrijven?

‘Nee dat moest ik toch vrij kort houden. Ik ga in op de Fight for fifteen, de campagne voor de verdubbeling van het minimumloon. Om die campagne te bestuderen ben ik in 2016 naar de VS geweest. Die liep daar toen dwars door de presidentsverkiezingen heen. Bernie heeft die campagne ondersteund – Hillary later ook, na enige druk. Ze vechten voor een verdubbeling van het minimumloon naar 15 dollar per uur en in het boek komt dat terug. De eerste reactie in Amerika was: jullie zijn helemaal gek, dat kan nooit. Maar ze boksen het voor elkaar. De ene staat na de andere gaat om. New York city is al om, Los Angeles ook. Toen ik daar was, heb ik met mensen gesproken, die de doktersrekeningen niet kunnen betalen, of die gewoon een 40-urige baan hebben en in een auto leven, omdat ze geen dak boven hun hoofd kunnen betalen.’

Daar gaan we in Nederland ook naartoe.

‘Met name onder jongeren, met hun onzekere contracten. Het is het nieuwe normaal voor een hele generatie, dat je aan het eind van de maand maar moet hopen dat je genoeg hebt, want je weet het aan het begin van de maand niet. Zo een samenleving moeten we in de kern bestrijden. De multinationals betalen in de VS mensen zo weinig, dat ook werkende mensen door de overheid via toeslagen en hulp overeind gehouden moeten worden. De overheid betaalt dus de lage loonkosten van die grote bedrijven. De wereld op zijn kop.’

Voor wie is dit boek?

‘Wie geïnspireerd wil worden: lees dat boek. Die man geeft zoveel moed. Als het hem lukt in de VS, dan moet het ons hier ook gaan lukken.’

Dit artikel stond in de Tribune van februari 2018, lees het hier.