Verslag Partijraad 24 juni 2017
Samenvatting besluiten:
De Partijraad gaat akkoord met de uitspraken van de beroepscommissie m.b.t. leden in Dordrecht en Roermond.
De Partijraad gaat akkoord met het verslag van de Partijraad van 25 maart.
De Partijraad steunt in meerderheid het rapport ‘Iedere stem telt’ van de Commissie Evaluatie Partijdemocratie.
De Partijraad gaat met ruime meerderheid akkoord met het voorstel om het partijbestuur vanuit de afdelingen te kiezen.
De Partijraad gaat met ruime meerderheid akkoord met het schema voor de aanloop naar het 23ste congres 22 januari 2018.
De Partijraad machtigt de algemeen secretaris om een statutenwijziging voor te bereiden in verband met de verkiezing van het partijbestuur vanuit de afdelingen.
Op de volgende partijraad komen we terug op de aanbevelingen van de Financiële Controle Commissie.
De Partijraad gaat akkoord met de jaarrekening 2016 en verleent de penningmeester decharge.
De Partijraad gaat akkoord met de voorgestelde begrotingswijzigingen.
De Partijraad stemt in met de kiescommissie voor deze partijraad, bestaande uit Mathilde Grootjans (Zwolle), Johan Koelman (Boxmeer), Hein Kranen (Nuenen), Wilma de Mooij (Woerden), Ine de Waal (Lelystad).
De Partijraad stemt met ruime meerderheid in met het gehele voorstel van het partijbestuur voor aanpassing van de afdrachtregeling; de ingediende amendementen worden allemaal door de Partijraad verworpen.
De Partijraad stemt unaniem in met de evaluatie van de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Opening door partijvoorzitter Ron Meyer
‘Er zijn de afgelopen week onzin-artikelen gepubliceerd over vermeende grote loonsverhogingen bij de SP. De salariswijzigingen zijn minimaal en in alle openheid besproken en vastgesteld. In lijn met de afrachtregeling leveren SP-Kamerleden hun inkomen van 6.600 euro netto in bij de partij en krijgen daarvoor terug een inkomen van ruim 2.700 euro. De leiding van onze partij zit daar onder.’
Kerncentrale Tihange
Sandra Beckerman: ‘De onveilige kerncentrale van Tihange moet gesloten worden. Daarvoor gaan we morgen actievoeren middels een menselijke ketting. Een kwart miljard van ons pensioengeld zit in die kerncentrale. Een manier om Tihange gesloten te krijgen is door onze pensioenfondsen zover te krijgen dat ze dat geld eruit halen. Daarvoor gaan we ergens in juli naar het ABP in Limburg om actie te voeren. Meld je aan als je mee wilt doen.’
Actie leerkrachten basisschool
Frank Futselaar: ‘Aanstaande dinsdagochtend leggen de leerkrachten in het basisonderwijs een uur lang het werk neer voor verhoging van de schandalig lage lonen. Wij gaan deze actie ondersteunen.’
Toespraak nieuwe ROOD-voorzitter
Lisa de Leeuw: ‘Er is twee weken geleden een nieuw ROOD-bestuur gekozen. Wij verzetten ons tegen het individualisme en de groeiende kloof tussen rijk en arm. We gaan de mensen organiseren om collectief verzet tegen het kapitaal mogelijk te maken, zoals we hebben gedaan met Young & United tegen het jeugdloon. Door mensen te organiseren maken we ze bewust van hun collectieve macht. Dat is de revolutie waar ROOD samen met de SP voor knokt.’
Mededelingen
Algemeen secretaris Hans van Heijningen: ‘Er zijn vier punten die ik onder jullie aandacht wil brengen:
Ik verzoek alle afdelingsvoorzitters om aan het partijbestuur te laten weten wie er binnen de afdeling nog meer de Lijn zouden kunnen ontvangen.
De afdeling i.o. Zevenaar is door het partijbestuur erkend als een volwaardige afdeling.
Ik wil jullie inlichten over een conflict met een lid uit Dordrecht dat doelbewust een onjuiste en ongepaste mail heeft gestuurd naar een grote groep leden. Het afdelingsbestuur heeft gevraagd om het royement van deze persoon, die daartegen in beroep is gegaan bij de beroepscommissie van de Partijraad. De commissie heeft het beroep van deze persoon op 13 mei ongegrond verklaard.
Een tweede kwestie betreft twee leden die in november vorig jaar op eigen houtje een ledenvergadering hebben uitgeschreven in Roermond. Deze leden behoorden niet tot het afdelingsbestuur. Op 15 november heeft de Roermondse ledenvergadering verzocht om royement. Een van hen is daartegen in beroep gegaan. Op 15 april heeft de beroepscommissie dit royement terecht verklaard.’
De Partijraad gaat akkoord met de uitspraken van de beroepscommissie.
De Partijraad gaat akkoord met het verslag van de Partijraad van 25 maart.
Discussie partijdemocratie
Ron Meyer: ‘In september 2016 heeft de Partijraad besloten om een methode voor het kiezen van het partijbestuur vanuit de afdelingen uit te werken. Het voorstel van het partijbestuur is om eenmalig te experimenteren met het kiezen van het partijbestuur door de afdelingen. Dat gaan we dan evalueren, om te kijken of dit voor herhaling vatbaar is. De 21 regiovertegenwoordigers in het partijbestuur worden al lokaal gekozen op de regioconferenties. Het huidige voorstel is om ook de 11 overige, algemeen partijbestuursleden alsook de partijvoorzitter en de algemeen secretaris gekozen te laten worden door de afdelingen. Samenvattend zijn de voordelen dat het partijbestuur dichter bij de leden komt te staan, dat de kiesprocedure simpeler en uniformer wordt en dat er meer tijd voor inhoudelijke discussie op de congressen komt. Het strak plannen van uniforme ledenvergaderingen zal extra inspanning vergen. Het vraagt ook van onze kaderleden dat zij nog beter op de hoogte zijn van de partijcultuur en onze uitgangspunten. Een gevolg is ook dat er twee regelingen komen: op de congressen blijven we besluiten nemen over onze inhoudelijke koers, alleen de leden van het partijbestuur worden door de afdelingen gekozen.’
Uit de discussie met de zaal blijkt dat de meeste afdelingen het voorstel steunen, al zijn sommige afdelingen tegen. Een punt van kritiek is dat het voorstel leden te veel opzadelt met discussies over ‘de poppetjes’, terwijl het zou moeten gaan om de inhoudelijke koers, niet om de mensen die deze koers gaan uitvoeren. Ook wordt er gevraagd hoe het experiment met de nieuwe stemmingsprocedure geëvalueerd gaat worden en wat er met de evaluatie gedaan zal worden. Sommige afdelingen vinden het in principe een goed voorstel maar vinden dat het stemrecht beperkt zou moeten blijven tot de actieve leden van een afdeling.
In zijn reactie geeft Ron Meyer aan dat het partijbestuur zeker dit experiment zal gaan evalueren, ongeacht welk partijbestuur er gekozen wordt. Ron ziet het gevaar niet zo dat ook passieve leden gaan stemmen; het is juist een goede manier om ook passieve leden bij de partij betrokken te krijgen en te activeren.
De Partijraad steunt in meerderheid het rapport ‘Iedere stem telt’ van de Commissie Evaluatie Partijdemocratie.
De Partijraad gaat met ruime meerderheid akkoord met het voorstel om het partijbestuur vanuit de afdelingen te kiezen.
De Partijraad gaat met ruime meerderheid akkoord met het schema voor de aanloop naar het XXIII congres 20 januari 2018.
De Partijraad machtigt de algemeen secretaris om een statutenwijziging voor te bereiden in verband met de verkiezing van het partijbestuur vanuit de afdelingen.
Penningmeester Thijs Coppus over de jaarrekening 2016
‘De accountant heeft de jaarrekening 2016 goedgekeurd. We hebben 286.000 euro meer uitgegeven dan begroot. Dat heeft te maken met de nieuwe campagnes en acties waarmee we zijn begonnen, met name voor het Nationaal ZorgFonds, maar ook voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ook hebben we meer uitgegeven dan begroot aan het Wetenschappelijk Bureau. Dat is een bewuste keus geweest, omdat wij als partij standpuntbetaling en verdieping zeer belangrijk vinden. Onze inkomsten bedroegen 10 miljoen euro en dat is ruim 9 ton minder dan begroot. De opbrengst door de contributies is lager dan begroot, omdat ons ledenaantal iets lager bleek te zijn dan wij hadden ingeschat. Er zijn helaas ook wat achterstallige afdrachten van volksvertegenwoordigers. Ook zijn er bestuurders die hun belastingvoordeel niet afdragen. Ondanks deze extra uitgaven en lagere inkomsten staan we er als partij goed voor. We hebben in 2016 meer dan 1,2 miljoen euro overgehouden. Een fors deel van die 1,2 miljoen euro gaat naar ons verkiezingsfonds. Wat we dan overhouden, 337.000 euro, gaat naar de Algemene Reserve. Ons algehele vermogen, waarvan een groot deel in de Algemene Reserve zit, bedraagt 7,1 miljoen euro. Dat lijkt heel veel, maar bedenk dat 48 procent daarvan zit in onze gebouwen en de bijbehorende inventaris. 43 procent daarvan zit in spaargeld, dat gereserveerd is voor verkiezingscampagnes, personeel en onvoorziene uitgaven. Over die 7,1 miljoen kunnen we dus niet zomaar vrij beschikken.’
Voorzitter Financiële Controlecommissie Theo Coşkun
‘Wij hebben als commissie vooral gekeken of de partij haar geld wel op de meest doelmatige manier heeft uitgegeven. Onze conclusie is dat dat in grote lijnen goed is gebeurd. Wij bevelen de Partijraad dan ook aan om het partijbestuur decharge te verlenen. Toch komen wij op basis van ons onderzoek met zeven aanbevelingen voor de Partijraad:
Kies je eigen Financiële Controlecommissie. De huidige commissie is door het partijbestuur ingesteld, maar wij vinden het democratischer als de Partijraad dat doet.
Budgetteren kun je leren.
De Partijraad moet voortaan bij het vaststellen van een grote campagne gelijk al zeggen welk budget daar bij hoort. Mocht dat budget dan halverwege te klein blijken, dan kan de Partijraad alsnog besluiten het budget te vergroten.
Het moet normaler worden om mensen om een financiële bijdrage te vragen als we gezamenlijk een actie opzetten, bijvoorbeeld door crowdfunding.
In alsnog de misgelopen inkomsten door achterstallige contributies en afdrachten. Vanuit accountancy oogpunt is het slim om daar een reservering voor te maken, maar dat mag er niet toe leiden dat deze misgelopen inkomsten als permanent verlies worden geaccepteerd. We moeten geen deurwaarders op mensen afsturen, we moeten er wel werk van maken.
Bij ons volgende congres in januari moeten we, als we nieuwe plannen gaan maken, daar meteen een financieel plaatje aan vastplakken. Dan kunnen we beter bepalen of zo’n plan ons zoveel geld waard is. Ook kunnen we dan beter controleren of we binnen onze budgetten zijn gebleven.
Zet de overtollige reserves in. Thijs zei terecht dat veel onze reserves vastzitten in gebouwen en inventaris. Maar dergelijke dingen kun je ook weer verkopen. We hebben de partij immers niet opgericht om reserves te kweken, maar om de wereld te veranderen.’
Discussie met de zaal over de jaarrekening en de bevindingen van de Financiële Controlecommissie
Een aantal afdelingen geeft aan aanbeveling 7 van de Financiële Controlecommissie niet te steunen. De teneur is: wij hebben nu een huis en dat moeten we zo houden. Ook geven verschillende afdelingen aan niets te voelen voor het met de pet rond gaan tijdens acties: de partij heeft genoeg geld in kas voor acties. Andere afdelingen geven echter aan het met de pet rond gaan bij acties wel een goed idee te vinden, omdat dit de solidariteit en het zelforganiserend vermogen van mensen versterkt. Mensen moeten niet denken dat ze achterover kunnen leunen omdat de SP toch wel alles regelt. Rob Kolner van afdeling Hengelo geeft een concreet voorbeeld: ‘Als wij een bijeenkomst organiseren, bijvoorbeeld over het Nationaal ZorgFonds, dan zetten altijd een potje waarin mensen kunnen doneren, met de uitleg dat actievoeren geld kost. De mensen snappen dat.’
Thijs Coppus geeft in zijn reactie aan de eerste aanbeveling van de commissie terecht te vinden. De Partijraad had in afgelopen maart al de Financiële Controle Commissie moeten kiezen; dat is toen niet gebeurd en daarvoor neemt Thijs als penningmeester de verantwoordelijkheid. In het partijbestuur is toen bij wijze van noodmaatregel zelf een Financiële Controle Commissie gekozen. In de toekomst zal de Partijraad zelf de Financiële Controlecommissie kunnen kiezen. Een van de aanbevelingen van de Financiële Controlecommissie is om ieder half jaar een managementsrapportage te maken, waarin gekeken wordt of de partij financieel op koers zit. Thijs geeft aan dat die aanbeveling overgenomen wordt. Tot slot gaat Thijs in op de aanbeveling van de Financiële Controlecommissie om ook de overtollige reserves in te zetten voor acties en campagnes. Thijs geeft aan dat de partij het afgelopen jaar al flink geïnvesteerd heeft in de campagne voor het Nationaal ZorgFonds, in het belteam en in de ICT. Dat zullen we de komende jaren blijven doen op basis van de begrotingswijziging die we straks gaan vaststellen. Op de volgende partijraad komen we terug op de aanbevelingen van de Financiële Controle Commissie.
Op de volgende partijraad komen we terug op de aanbevelingen van de Financiële Controle Commissie.
De Partijraad gaat akkoord met de jaarrekening 2016 en verleent de penningmeester decharge.
Penningmeester Thijs Coppus over wijziging begroting 2017
‘Het gaat om drie belangrijke veranderingen. Allereerst stellen wij voor om meer budget vrij te maken voor de Tweede Kamerfractie, zodat er drie extra fractiemedewerkers aangesteld kunnen worden. Ten tweede stellen we voor om 120.000 euro te reserveren voor de buurtcampagne. Dat gaat deels ten koste van reeds begrote campagnes. In september kunnen we eventueel besluiten om nog meer geld vrij te maken voor acties. Ten derde stellen wij voor 270.000 euro toe te voegen aan het budget voor het Nationaal ZorgFonds, bovenop het budget van 150.000 euro.’
De Partijraad gaat akkoord met de voorgestelde begrotingswijzigingen.
Bespreking van de afdrachtregeling
Wim van Gammeren (voorzitter Commissie Evaluatie Afdrachtregeling): ‘Wij hebben gemerkt dat bij een aantal afdelingen de onjuiste mening bestaat dat de raadsvergoeding een beloning is van het raadswerk, terwijl het slechts een vergoeding is voor gemaakte onkosten en verletkosten. Daarom doen wij aanbevelingen voor nog betere informatie en scholing over de afdrachtregeling. De algemene compensatie voorziet in de gemiddelde kosten voor raads- en Statenleden. Ook bestuurders en Kamerleden ontvangen een fatsoenlijke beloning.’
Thijs Coppus (penningmeester): ‘Twee uitgangspunten zijn leidend geweest bij het voorstel van het partijbestuur voor de afdrachtregeling: de regeling moet zo eenvoudig en eenduidig mogelijk zijn. De 15 aanbevelingen van de Commissie Evaluatie Afdrachtregeling hebben wij verwerkt in ons voorstel. Wij stellen met name voor om het verplicht afdragen van het belastingvoordeel als gevolg van de giftenaftrek te schrappen. Vooral omdat het opsturen van de relevante belastingstukken door veel bestuurders als zeer ingewikkeld wordt ervaren. Haal daarom de angel uit de regeling door de afdracht van het belastingvoordeel te schrappen. Het financiële voordeel, dat zo ontstaat voor de meeste bestuurders en Kamerleden, dempen wij deels door het beperken van de declaratiemogelijkheden. We moeten voorts constateren dat raads- en Statenleden er door hun politieke werk soms in inkomen op achteruitgaan. Soms gaat de algemene compensatie daar geheel aan op. Als de algemene compensatie niet genoeg is, dan komen mensen in aanmerking voor een compensatie op maat. Maar veel mensen zitten net op de grens en vallen dus buiten de boot. Om dat te verhelpen, stellen wij voor dat mensen eerder voor compensatie op maat in aanmerking komen. Ten slotte is er een toename van het overdag vergaderen in de grotere gemeenten. De algemene compensatie van 25 procent voorziet daar onvoldoende in. Het partijbestuur wil daarom de algemene compensatie voor grotere gemeenten verhogen naar 35 procent, waarbij het inwonertal van de betreffende gemeente als een hard criterium geldt.’
Tijdens de discussie met de zaal komt naar voren dat meerdere afdelingen moeite hebben met de verhoging van de algemene compensatie naar 35 procent voor grotere gemeenten. Deze afdelingen merken dat er ook in kleinere gemeenten steeds meer overdag wordt vergaderd. Zij pleiten voor een vast compensatiebedrag voor alle gemeenten. Verschillende afdelingen merken op dat het raadswerk steeds zwaarder wordt door alle decentralisaties en dat daar rekening mee moet worden gehouden in de vergoeding voor raadsleden. Een enkele afdeling geeft aan dat de verhoging van de algemene compensatie voor grotere gemeenten een verkeerd signaal afgeeft: ‘Dit wekt de indruk dat het parlementaire werk belangrijker is dan het werk op straat.’ Een aantal afdelingen geeft verder aan tegen het schrappen van het afdragen van het belastingvoordeel voor bestuurders en Kamerleden te zijn: ‘Die belastingvoordelen verschillen heel erg per persoon; sommige mensen kunnen er daardoor honderden euro’s op vooruit gaan. Dat wordt onvoldoende gedempt door het verminderen van de declaratiemogelijkheden.’ De afdeling Rotterdam is van mening dat het financiële voordeel, dat ontstaat door het schrappen van de afdracht van het belastingvoordeel door giftenaftrek, beter gedempt kan worden door de salarissen te verlagen: het beperken van de declaratiemogelijkheden zal bij lange na niet voldoende zijn om dat voordeel te compenseren.
Reactie van Thijs Coppus: ‘Wij constateren ook dat het raadswerk steeds zwaarder is geworden, zeker in de grote steden. Ook daarom kiezen wij ervoor om de algemene compensatie voor de grotere gemeenten op 35 procent leggen. Natuurlijk, het activisme vindt op straat plaats, maar het raadswerk is daar een steeds belangrijker onderdeel van. Bovendien moeten we constateren dat in de grote steden het verlet overdag echt veel groter is dan in andere steden. Ik deel de mening dat we de afdrachtregeling beter moeten communiceren. In 2012 is er door 19 procent van de wethouders, gedeputeerden en Kamerleden de gevraagde stukken niet ingeleverd. In 2015 was dat al 40 tot 50 procent. Dus daar ligt een wezenlijk probleem. Daarom doen wij nu ook voorstellen over de begeleiding van nieuwe raads- en commissieleden. Daarbij willen wij benadrukken dat raadswerk ingebed moet zijn in het activisme van de afdeling. Dit om parlementarisme te voorkomen. Ten slotte het voorstel van de afdeling Rotterdam om het financiële voordeel te dempen door de salarissen van bestuurders en Kamerleden te verlagen: dat vinden wij geen goed idee, omdat de salarissen dan vastgesteld moeten worden op basis van de belastingteruggave. Dat maakt de regeling een stuk ingewikkelder; niet doen dus. ’
De Partijraad stemt in met de kiescommissie bestaande uit Mathilde Grootjans (Zwolle), Johan Koelman (Boxmeer), Hein Kranen (Nuenen), Wilma de Mooij (Woerden), Ine de Waal (Lelystad).
De Partijraad stemt met ruime meerderheid in met het gehele voorstel van het partijbestuur voor aanpassing van de afdrachtregeling; de ingediende amendementen worden allemaal door de Partijraad verworpen.
Presentatie van Ron Meyer over de buurtencampagne
‘We gaan volgende week zaterdag voor het eerst een trofee uitreiken voor de meest actieve afdeling. Dit wordt een maandelijks terugkerende prijs. Tot slot een korte uitleg over de streams: die zijn bedoeld om elke maand een aanvulling te geven op wat wij in de partij bespreken. We wisselen zo ook ideeën en ervaringen met elkaar uit over succesvolle acties.’
Bespreking evaluatie campagne Tweede Kamerverkiezingen
Ron Meyer: ‘We hebben de eerste evaluatie al gehad in de Partijraad van 25 maart. Daarna is er in alle afdelingen en regio-overleggen geëvalueerd. 93 afdelingen hebben daarvan een verslag ingeleverd; 65 afdelingen niet. Wij zijn natuurlijk niet tevreden zijn met de verkiezingsuitslag. Toch ben ik optimistisch over de partij. Tijdens de campagne zijn we er in geslaagd om 10.000 mensen op de been te krijgen. We hebben volop geëxperimenteerd met nieuwe hulpmiddelen, zoals de streams, de belteams, streetart, de klop-app. Die energie is zeker niet weggeëbd na de verkiezingen. Er is nog steeds ontzettend veel activisme, bijvoorbeeld voor het Nationaal ZorgFonds. In de Tweede Kamer groeit door onze inzet de steun voor de verlaging van het eigen risico. In de toekomst gaan we dergelijke campagnes ook op andere onderwerpen organiseren, zoals klimaat, onderwijs, flexwerk, ongelijkheid… Daarmee gaan we de mensen meer perspectief bieden op een betere toekomst.’
Tijdens de discussie met de zaal is de teneur dat we er niet goed in zijn geslaagd om tijdens deze campagne de jongeren aan ons te binden. Verschillende afdelingen stellen daarom voor om meerdere grote campagnes samen met ROOD te organiseren, bijvoorbeeld ‘Studiebeurs terug’. Verder spreken meerdere afdelingen hun ongenoegen uit over het feit dat 65 afdelingen geen evaluatieverslag hebben opgestuurd: ‘Binnen onze partij moeten we meer van elkaar leren. Daarom is het misschien een idee om de ingestuurde evaluaties op SPnet te zetten.’ Meerdere afdelingen vragen zich af waarom de SP aangeeft wel met het CDA te willen regeren terwijl we de VVD principieel buitensluiten: ‘Is dat niet de Duivel uitdrijven met Beëlzebub?’
Reactie van Ron Meyer: ‘Wij hebben herhaaldelijk alle afdelingen gevraagd om een evaluatieverslag te maken. Natuurlijk kan dat in een enkele afdeling door uitzonderlijke omstandigheden niet zijn gelukt. Maar 65 afdelingen die geen verslag insturen, dat is echt te veel. Dan over het eventueel regeren samen met het CDA. We hebben nou eenmaal 14 zetels binnengehaald. Dus we hebben het CDA nou eenmaal nodig om een regering zonder VVD en PVV te kunnen vormen. Dat betekent niet dat we de liefde verklaren aan het CDA. Misschien als ze instemmen met het verlagen van het eigen risico dat ons gevoel voor het CDA dan wat warmer wordt.’
De Partijraad stemt unaniem in met de evaluatie van de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Toespraak Emile Roemer
‘We hebben nu 101 dagen een nieuwe Tweede Kamerfractie, die enorm actief is geweest en landelijk veel van zich heeft laten horen. Renske Leijten zorgde ervoor dat Nederland niet in gaat stemmen met een Europese minister van Financiën. Michiel van Nispen zorgde ervoor dat Nederland protesteert tegen een Europees Openbaar Ministerie. We vierden feest omdat na jarenlange strijd de mantelzorgboete voor AOW’ers van tafel is. Jasper van Dijk kreeg steun voor zijn voorstel om oneerlijke concurrentie tussen werknemers uit verschillende Europese landen aan te pakken. Sandra Beckerman heeft voor elkaar gekregen dat de mensen in Groningen ruimhartig worden gecompenseerd voor schade door gaswinning en dat de NAM en het ministerie van Economische Zaken zich daarmee niet meer mogen bemoeien. Lilian Marijnissen regelde 300 miljoen euro voor de verpleeghuizen. We wachten met spanning op de stemming in de Tweede Kamer over ons voorstel om het eigen risico alvast met 100 euro te verlagen. PvdA, GroenLinks, Partij voor de Dieren, Denk, 50Plus hebben hun steun al uitgesproken. We hebben dus nog maar een paar zetels nodig. Het CDA heeft tijdens de verkiezingen ook gezegd dat ze het eigen risico willen verlagen. Ik hoop dat ze zich deze keer eens aan hun woord houden.
Zelf ben ik druk bezig geweest met het uit de regering houden van de VVD. We hebben met elkaar afgesproken dat we niet met de VVD gaan regeren. Ook al kunnen we het een en ander binnenhalen als we bij de VVD aanschuiven. Maar we willen niet slechts de kruimels van onder de tafel. We willen de koers van het land radicaal veranderen; dat doe je niet door de VVD aan een meerderheid te helpen. Daarom blijven wij onderzoeken of we een kabinet kunnen vormen met GroenLinks, PvdA, D66 en CDA. Helaas hebben D66 en CDA zich al verloofd met het VVD. We moeten het dus vanuit de oppositie doen. En dat is zeker geen schande. Elke democratie heeft recht op een scherpe oppositie. Ook vanuit de oppositie kun je heel veel bereiken.
Er is veel onvrede onder de mensen. De overheid heeft de publieke sector verpatst aan de vrije markt. De grote nadelen daarvan worden scherp gevoeld door de werknemers, de mensen die zorg nodig hebben, het milieu, de mensen met lage inkomens… De mensen werden keer op keer gedwongen om voor zichzelf te kiezen. De solidariteit werd afgebroken. De lonen daalden, terwijl de winsten stegen. Daar leggen wij ons niet bij neer. Wij organiseren de mensen om samen verbeteringen af te dwingen. Zo geven we de mensen een perspectief voor de toekomst. Partijgenoten, wij zijn opgericht om sociale vooruitgang te verwerkelijken. Ik wil graag eindigen met de mooie woorden van Lisa: durf te dromen, maar heb ook het lef om die dromen waar te maken!’