Begrip voor onvrede is geen legitimatie voor discriminatie

Onze verkiezingen staan voor de deur. Ondertussen zien we in de Verenigde Staten waartoe discriminatie en uitsluiting op grond van nationaliteit, religie, seksuele voorkeur of gender kunnen leiden. Een samenleving waarin mensen tegen elkaar worden opgezet – terwijl de 1 procent er met de buit vandoor gaan. Het is de hoogste tijd om te kiezen voor een nieuwe koers: radicaal samen.

Muren bouwen, bevolkingsgroepen uitsluiten, moskeeën sluiten, anti-discriminatie uit de grondwet schrappen, vrouwenrechten afbreken en eigen volk eerst – dit soort maatregelen lijken een veilige haven te bieden in een wereld die steeds onzekerder wordt. Maar de vraag is: waarom krijgen haatpolitici steeds meer voet aan de grond? Waarom zijn mensen zo boos en teleurgesteld dat ze zich laten verleiden door de eigen volk eerst gedachte?

Dertig jaar neo-liberale politiek heeft mensen beroofd van zekerheid, vrijheid en democratie. Onder andere door werkloosheid, flexwerk, nulurencontracten, pensioenroof en studieschulden zijn veel mensen onzeker, bang of boos. Terwijl de 20 procent rijksten erop vooruit zijn gegaan onder het kabinet Rutte-Asscher, heeft de overige 80 procent het nakijken. Zij krijgen minder te besteden en draaien op voor de rekening van een crisis die zij niet hebben veroorzaakt.

Grondrechten

Niet alleen in de VS, maar ook in Nederland staan grondrechten nu op het spel. Niet alleen dient de overheid ons allemaal te beschermen tegen discriminatie, ook moet zij de omstandigheden scheppen voor een dak boven je hoofd, voor werk, inkomen en sociale veiligheid. Deze basisrechten zijn de afgelopen decennia steeds verder onder druk komen te staan, in heel Europa. Verkeerde politieke keuzes en agressief neo-liberaal beleid hebben extreemrechts gevoed.

Regeringsleiders zouden wat vaker in de spiegel moeten kijken. Wij zijn een waardengemeenschap gestoeld op samenwerking, mensenrechten, democratie en vrijheid. Maar waarom worden steeds meer mensenrechten dan geschonden? Hoe kan het dat steeds meer mensen geen zeggenschap meer hebben over hun directe leefomgeving, over spreiding van kennis, macht en inkomen? Hoe kan het dat regeringsleiders weigeren bruggen te bouwen terwijl extreemrechts muren bouwt?

De breed levende onvrede is begrijpelijk en verklaarbaar. Maar begrip voor onvrede is geen legitimatie voor discriminatie. Kunnen uitleggen waarom racisme of discriminatie steeds vaker zichtbaar zijn, betekent nooit dat je je erbij neerlegt. Man, vrouw, homo, hetero of bi, zwart en wit, gelovig of ongelovig: iedereen is anders en met elkaar maken we Nederland. In plaats van haat, verwijdering en verkettering van de ander, zouden wij de handen ineen moeten slaan voor een alternatief: ik noem dat radicaal samen. Radicaal samen is alleen mogelijk als we daarvoor de sociale, economische en politieke voorwaarden creëren. Niet door ons tegen elkaar op te laten zetten, of elkaars concurrenten te worden maar door de krachten te bundelen voor sociale, inclusieve politiek.

Onze gezamenlijke inzet zou zich moeten richten op goed en goedkoop taal- en inburgeringsonderwijs, zodat niet alleen gekletst wordt over integratie maar dit ook mogelijk wordt. Na dertig jaar falend integratiebeleid moet de tweedeling bestreden worden door gemengde en goede wijken en scholen. Samen leven betekent ook dat we het kapitaal moeten temmen – als geschoven wordt met werkenden tussen landen – om zoveel mogelijk winst te maken. Wij willen niet dat werkenden tegen elkaar worden opgezet: wij willen gelijk loon voor gelijk werk voor alle werkenden. Mensen zijn geen handelswaar dus arbeidsmigratie reguleren we; zodat we uitbuiting en verdringing van werkende mensen kunnen stoppen.

Uitsluiting

Willen we weer één samenleving worden dan moeten we eindelijk een einde maken aan discriminatie en uitsluiting in ons eigen land. Bedrijven en organisaties die discrimineren benoemen en veroordelen we. De arbeidsinspectie krijgt meer middelen en mogelijkheden om misstanden aan te pakken. Niemand mag aangehouden worden vanwege zijn huidskleur of klasse-achtergrond en geen enkele jongere wordt meer gediscrimineerd bij het uitgaan. Iedereen beschikt over zijn eigen lichaam en seksualiteit.

Dat is onze keuze voor de komende jaren. Niet alleen een keuze tegen haat en tweedeling. Maar ook een radicale keuze voor samen en voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt. Samen Nederland

Dit opinie-artikel werd op 3 februari geplaatst op Joop.nl