Tiny Kox: Solidariteit met Oekraine nodig
De Russische annexatie van de Krim, de door de Russen gesteunde gewapende opstand in het oosten en de kolossale vluchtelingenstroom vormen een acute bedreiging voor de stabiliteit van Oekraïne. Net als de voortwoekerende corruptie en het gebrek aan een onafhankelijke rechtelijke macht. En dat op een moment dat het land bijna bankroet is. Europa kan niet wegkijken en zou solidair moeten zijn.' Dat zegt SP-senator Tiny Kox, op werkbezoek met een delegatie van de Raad van Europa in Kiev, waar hij sprak met president, premier en parlement van het wankelende land.
Kox: 'President Poroshenko valt niet te benijden, heb ik hem gezegd tijdens onze ontmoeting in Kiev. Zijn land verdient als lidstaat van de Raad van Europa alle steun bij het ordenen van de enorme chaos en het uitvoeren van de afspraken die een vreedzaam einde moeten maken aan gewapende opstand in het oosten en aan illegale Russische bemoeienis in Oekraine. Poroshenko erkent de noodzaak van omvangrijke hervormingen. Hij benadrukt ook dat er geen militaire oplossing voor het conflict in het oosten van zijn land te vinden is, dat al aan 5000 mensen het leven heeft gekost, met onder hen 200 Nederlandse passagiers van MH17.'
Kox: 'De Oekraïense premier Jatsenjuk sluit daarentegen een militaire oplossing niet uit, zei hij ons. Poroshenko en Jatsenjuk hebben in het nieuwe parlement ieder een grote fractie achter zich. Samen hebben ze met enkele andere partijen een ruime meerderheid. Maar als de grootste fracties botsen, dan wordt de regering al snel instabiel. Deze week zagen we zo'n botsing, over een wetsvoorstel dat de macht van oligarchen beoogt te verminderen. De partij van Poroshenko is voor, die van Jatsenjuk tegen. En de verwijten vliegen over en weer wie nu wel en niet de schandelijke macht van het grote geld over de Oekraïense samenleving wil aanpakken. Ondertussen klaagt de oppositie tegen ons dat haar parlementaire rechten door de meerderheid worden uitgehold.'
Overeenstemming is er in de Oekraïense politiek wel over de noodzaak dat er een onmiddellijk einde komt aan de illegale inmenging van buurland Rusland in hun land. Kox: 'Terwijl de Russen blijven zeggen dat er een interne strijd gaande is, zonder hen, vertelde de president ons dat hij bewijzen heeft van de aanwezigheid van 9000 Russische militairen met 500 tanks. Als Rusland die troepen en tanks zou terugtrekken en de grens zou sluiten, kan er volgens Poroshenko binnen twee weken een duurzame wapenstilstand zijn. Van zijn kant zal hij dan een speciale status gunnen aan de opstandige gebieden in het oosten en een amnestiewet voor de opstandelingen invoeren. Daarom moet de internationale gemeenschap druk blijven uitoefenen op president Putin om de territoriale integriteit van Oekraine te respecteren, zeggen vrijwel alle politici die we de afgelopen dagen in Kiev intensief gesproken hebben.'
Kox: 'Er is nog enig uitzicht op topoverleg eind van deze maand van Poroshenko en Putin met de Duitse bondskanselier Merkel en de Franse president Hollande, volgens de Oekraïense president. Maar dan moet Rusland bijdraaien, vindt hij. De Russische regering vindt juist dat Oekraïne niet alles doet om een wapenstilstand overeind te houden. Ook het recente parlementsbesluit om een einde te maken aan de ongebonden status van Oekraïne, valt in Moskou slecht. Daar wordt het gezien als een stap op weg naar een NAVO-lidmaatschap, terwijl de omstreden associatieovereenkomst met de EU als voorbode wordt beschouwd naar een Oekraïens EU-lidmaatschap. Rusland zegt het oprukken van NAVO en EU een gevaarlijke zaak te vinden en in strijd met eerdere afspraken.'
Eind van deze maand beslist de parlementaire assemblee van de Raad van Europa, waaraan 47 Europese landen deelnemen, of Russische parlementsleden deel mogen blijven uitmaken van dit internationale parlementaire forum. Kox: 'Ik heb in Oekraïne laten weten dat ik liever de Russen binnen heb, zodat ik hen kan aanspreken op wat hun regering fout doet dan hen buiten te zetten, zodat ze ons kritische commentaar ook kwijt zijn. En verder moeten we in tijden van crisis geen deuren sluiten maar juist openhouden voor parlementaire diplomatie.'
