Kox: Bosnisch wantrouwen in democratische instituties bedreigt stabiliteit
In Bosnië groeit het wantrouwen van burgers in de democratische instituties. Als de politiek in het verdeelde, arme en corrupte land niet beter gaat presteren, kan de stabiliteit ernstig in gevaar komen. Dat zegt SP-senator Tiny Kox in Sarajevo, aan het einde van de door hem geleide verkiezingswaarneming door de Raad van Europa.
Kox: 'Bosnië koos afgelopen zondag maar liefst drie presidenten en het parlement van het land, twee deelparlementen en een nieuwe president van Republika Serbska, die samen met de Bosnisch-Kroatische Federatie het land Bosnië vormt. Die verkiezingen leiden echter geenszins tot enthousiasme onder de bevolking. De ene helft bleef thuis, de andere helft stemde zonder enig geloof in verandering en verbetering door de verkiezingen. Het vertrouwen in de democratische instituties is goeddeels weg. Dat is gevaarlijk.'
De parlementaire assemblees van de Raad van Europa en de OVSE stuurden waarnemers voor de verkiezingen. Kox: 'Die verliepen redelijk, met de gebruikelijke bevoordeling van de grote partijen en gesjoemel met de bemanning van de stembureaus. Grote schandalen zagen we niet. Maar het echte schandaal is dat verkiezingen in Bosnië tot niks leiden.' Dat heeft alles te maken, zegt de SP-senator, met het feit dat het land sinds de Bosnische burgeroorlog en de buitenlandse interventies een onmachtig internationaal protectoraat is geworden. Kox: 'Daardoor is daadkrachtig bestuur onmogelijk en gebruiken politici de politiek vooral om er zelf beter van te worden. Rond verkiezingen bezwijkt het land welhaast onder de billboards die loze beloften laten zien van politici in wie niemand vertrouwen heeft. Dat er nog toch nog steeds mensen stemmen, komt vooral door de angst dat niet-stemmen een bedreiging kan betekenen voor je baan, je huis, je toekomst. De stembureaus zitten vol partijmensen die precies bijhouden wie er nog niet gestemd heeft. Via sms en telefoon worden die onder druk gezet alsnog te stemmen.'
Kox: 'Om te voorkomen dat politici opnieuw roepen dat ze democratisch gekozen zijn, heb ik met instemming van de beide waarnemingsmissies tijdens een druk bezochte persconferentie de nadruk gelegd op de noodzaak van vertrouwensherstel onder de bevolking. Zo niet, dan dreigt de stabiliteit in gevaar te komen. Dat is gevaarlijk, midden in het hart van Europa. Ook voor de politici die denken dat ze vrij spel hebben en zich niks van de mensen hoeven aan te trekken. Eerder dit jaar braken al her en der onlusten uit. Bij de verkiezingen was er geen beweging om dat protest manifest te maken. Maar de boosheid blijft. Logisch in een land waar meer dan een kwart werkloos is, de jeugdwerkloosheid dubbel zo hoog en banen schaamteloos vergeven worden door politici. Daardoor blijven investeringen uit en wordt Bosnië steeds meer een gemankeerde staat zonder perspectief.'
Volgens de Raad van Europa moet er een nieuwe Grondwet komen en moet de organisatie van het hele land via etnische lijnen stoppen. Kox: 'Het Europees Mensenrechtenhof van de Raad van Europa heeft daar een bindende uitspraak over gedaan maar de Bosnische politiek doet er niks mee. Dat is in strijd met fundamentele mensenrechten. Ik zal dat in mijn eindrapport voor de Raad van Europa onderstrepen en daarin aandringen op maatregelen. Bosnië heeft als lidstaat verplichtingen waaraan het land gehouden hoort te worden. Voor zijn eigen bestwil.'
De persconferentie die plaatsvond na de verkiezingen in Bosnië is hier terug te kijken.
