Senator Kox tegen Azerbeidzjan: Verbeter mensenrechten nu!

'Nu Azerbeidzjan komend halfjaar voorzitter is van de Raad van Europa, moet het echt voorrang geven aan een substantiële verbetering van de mensenrechten in eigen land.' Dat zegt SP-senator Tiny Kox deze week in Bakoe, de hoofdstad van het olierijke maar mensenrechten-arme land aan de Kaspische Zee, dat sinds 2000 lid is van de oudste en grootste mensenrechtenorganisatie van Europa maar mensenrechtenactivisten nog steeds dwarszit, arresteert en opsluit

'Rapporten van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa en van de Europese Mensenrechtencommissaris en vonnissen van het Europees Mensenrechtenhof laten zien dat Azerbeidzjan momenteel niet voldoet aan de verplichtingen die het land vrijwillig op zich genomen heeft toen het lid werd van de Raad van Europa. Het voorzitterschap is het moment om daar serieuze verbetering in te brengen', hield Kox voor aan de minister van Buitenlandse Zaken en aan de voorzitter van het Azerbeidzjaanse parlement in Bakoe waar de parlementaire assemblee van de Raad van Europa deze week bijeen was.

De kritiek van Kox, die in Bakoe is als voorzitter van de linkse fractie in de parlementaire assemblee, werd ook door anderen geuit. Namens de regering van Azerbeidzjan liet de minister van Buitenlandse Zaken echter weten dat zijn land weet wat het te doen staat maar dat er geen enkele reden tot zorg is. 'Het proces is gaande', zei hij in Bakoe - maar overtuigen deed hij Kox en diens collega's geenszins.

De president van de parlementaire assemblee, Anne Brasseur (Luxemburg) wees in een opmerkelijk krachtige toespraak op het vonnis van het Europese mensenrechtenhof, dat deze week gehakt maakte van de wijze waarop een medewerker van de Raad van Europa onlangs tot zeven jaar gevangenis was veroordeeld. Ze haalde de Europese mensenrechtencommissaris aan die geen vooruitgang, eerder achteruitgang ziet. En ze herhaalde haar eis dat zijzelf wil spreken met een aantal gevangenen die op dubieuze gronden veroordeeld zijn. Verder liet ze weten dat er de komende twee jaren geen vergaderingen meer in Azerbeidzjan van de Raad van Europa zullen plaatsvinden, zolang de regering niet garandeert dat iedereen die daarvoor uitgenodigd wordt ook een visum krijgt. Ze riep de regering op als nieuwe voorzitter de Raad van Europa komende zes maanden 'te leiden door nu zelf het goede voorbeeld te geven.'

Na afloop sprak Kox met een groot aantal mensenrechtenactivisten, die overigens grote moeite hadden gehad om een plek voor hun bijeenkomst te vinden vanwege de lange arm van de regering, die geen prijs stelt op dit soort ontmoetingen. Hij prees de moed van de activisten, luisterde naar hun schrijnende verhalen en vroeg hen alles zo nauwgezet mogelijk naar hem en de Raad van Europa te sturen. Kox: 'In juni komen zowel president Aliev als zijn minister van Buitenlandse Zaken naar Straatsburg. U kunt ervoor zorgen dat wij hen dan de echt belangrijke vragen kunnen stellen en zo wellicht kunnen helpen dat uw land in de toekomst niet langer onderaan bungelt als het om mensenrechten gaat.'

Inmiddels is Kox onderweg naar Moskou om daar met de voorzitter van de Staatdoema, fractievoorzitters van de formele oppositie en de leider van de Russische delegatie in de Raad van Europa te spreken over verbetering van de nu ijzige verhoudingen tussen de organisatie en diens grootste lidstaat. Kox: 'Hoe minder we praten, hoe gevaarlijker het wordt in Europa. Oekraine staat op ontploffen, in Moldavië kan hetzelfde gebeuren, en de relaties tussen Rusland en de rest van Europa zijn slechter dan in jaren. Dat mag zo niet voortgaan.'