Kooiman: 'Meer zorgvuldige aanpak CJIB scheelt veel geld en leed'

Het Openbaar Ministerie en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) gaan in de toekomst zorgvuldiger om met het in hechtenis nemen van mensen die (verkeers)boetes wel willen, maar niet kúnnen betalen. Dat belooft staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Teeven in antwoord op Kamervragen van SP-Kamerleden Jan de Wit en Nine Kooiman. Kooiman reageert verheugd: 'Er moet echt een einde komen aan de praktijk dat mensen die boetes vooralsnog niet kunnen betalen in de gevangenis worden gestopt. Dat levert ontzettend veel persoonlijk leed op en kost de samenleving veel geld. Goed dat de staatssecretaris dit nu ook in ziet.'

De praktijk waarbij mensen die niet op tijd betalen deurwaarders aan de deur krijgen en uiteindelijk in hechtenis worden genomen zonder dat wordt gekeken naar de persoonlijke omstandigheden, is de SP al jaren een doorn in het oog. Kooiman: 'Natuurlijk moeten mensen boetes en schadevergoedingen op tijd betalen. Mensen die niet willen betalen moeten als uiterste dwangmiddel worden opgepakt, dat kan niet anders. Maar als er sprake is van betalingsonmacht, en geen betalingsonwil, dan is dit zinloos. Het CJIB en het OM moeten dus niet automatisch overgaan tot gijzeling en hechtenis. Kijk eerst eens of een betalingsregeling mogelijk is of dat iemand tijdelijk meer kan werken om alles terug te betalen. Een poosje in de gevangenis draagt daar natuurlijk niet aan bij. Dat kost alleen maar geld dat beter kan worden besteed.'

Aanleiding voor de Kamervragen van De Wit en Kooiman was een uitspraak van de Kantonrechter in Bergen op Zoom, die in harde bewoordingen de standaard-aanpak van het CJIB kapittelt: 'Wat de kantonrechter niet begrijpt is dat het CJIB kennelijk niet in staat is om een probleem in overleg op te lossen. Zelfs niet als een advocaat zich meldt, en ook niet als er al een betalingsregeling is getroffen. Het CJIB gaat in dat geval gewoon door (...) Dit kennelijk onder het motto “hoe houd ik de kantonrechter aan het werk”.'

Staatssecretaris Teeven erkent dat aan deze kritiek tegemoet moet worden gekomen. Hij schrijft de Kamer dat hij het met De Wit en Kooiman eens is 'dat deze situatie gezien de toename van het aantal schrijnende gevallen verbetering behoeft'. Dit moet voortaan eerder herkend worden zodat onnodige dwangmiddelen achterwege kunnen blijven. Kooiman: 'Eindelijk wordt dit probleem erkend. Ik ga wel in de gaten houden dat dit op korte termijn echt gaat veranderen, dit mag niet op de lange baan worden geschoven. Daar is het probleem te groot voor.'