Tiny Kox in Midden-Oosten: De koning van Jordanië

SP-senator Kox is op werkbezoek in het Midden-Oosten voor de Raad van Europa. Hieronder zijn verslag.

Tiny Kox ontmoet koning Abdullah van Jordanie

De koning van Jordaniė heeft geen tijd voor een fotoserie. Maar hij neemt ruim de tijd om ons bij te praten over wat er momenteel met zijn land gaande is, met zoveel conflicten bij de buren en een groot intern hervormingsproces. Jordanië moet van hem een bij de tijdse democratie worden, met serieuze politieke partijen, links, rechts, midden en een functionerend parlement. De Grondwet is nu aangepast, er is een constitutioneel Hof geïnstalleerd en een toezichthoudende Kiesraad.

Na de verkiezingen van januari is er voor het eerst een premier door de koning aangesteld na consultatie van de parlementaire fracties. Vandaag vraagt de door de premier samengestelde regering om een vertrouwensmotie in het parlement. De koning is nog niet tevreden. De partijen zijn nog weinig samenhangend, de parlementariërs teveel op eigen belang gericht. Het zal moeten blijken of het land doet wat de koning zou graag zegt te willen, van Jordanië een constitutionele democratie met een aan banden gebonden monarchie te maken.

Ik wijs hem erop dat het nogal uniek is, een koning die macht wil inleveren en het parlement wil pressen sterker te worden. En ik maak van de gelegenheid gebruik om hem te vragen naar de rol van Jordanie in het Israėlisch - Palestijnse conflict. De koning zegt dat alle betrokkenen nu huiswerk moeten doen, om een nieuwe top in Washington later deze lente voor te bereiden. Die heeft alleen zin, zegt de koning, als Israėl en Palestina bereid zijn zich positief op te stellen. Dat gaat hij binnenkort verkennen bij geheime besprekingen in zijn land.

Naar Washington gaan geeft alleen zin als die bereidheid bestaat. Hij hoopt dat straks in Washington president Obama ook heel duidelijk zal zijn over een betrokken partij die niet bereid is daadwerkelijk een bijdrage te leveren. Of dat zal gebeuren, moet nog blijken - en zelfs of de top in Amerika er wel komt.

De toekomst is moeilijk, al helemaal in het Midden-Oosten, zegt de monarch. Het zou helpen als ook Europa druk zet op alle betrokkenen om nu eindelijk zaken te doen. Zeker ook op Israël. De Israëlische premier heeft hem gezegd dat te willen - maar het is altijd afwachten.

Het meest acute probleem is nu Syriė, zegt koning Abdullah II. Zijn land wordt bedolven door vluchtelingen uit het buurland, waardoor de kosten uit de hand lopen en de spanningen toenemen. Met een half miljoen vluchtelingen bovenop de half miljoen immigranten van eerder, maken de Syriėrs nu een groot deel van de bevolking uit, en iedereen zoekt een huis, eten, drinken, elektriciteit. Er zal meer hulp van buiten moeten komen om te voorkomen dat het uit de hand loopt.

Wat er zeker ook moet gebeuren, waarschuwt de koning, is een oplossing in Syrië. Hij is ervan overtuigd dat het einde voor president Assad in zicht is. Maar voorkomen moet worden dat radicale islamitische groepen daarna het land in hun greep nemen. Het risico is daar, zegt Abdullah. Nu vechten zijn soldaten nog in Afghanistan tegen de Taliban - maar binnenkort heeft Jordanië zijn eigen Taliban net over de Syrische grens. Hij hoopt dat de Syrische Alliantie in staat is zaken beter onder controle te krijgen om te voorkomen dat straks iedereen verliezer is in dit drama. In gesprekken met de premier, de minister van buitenlandse zaken, leden van het parlement en de buitenparlementaire oppositie is een ding klaar: zonder een duurzame oplossing voor Palestina komt er van echte vrede in het Midden-Oosten niks terecht.

Daarom wordt het nu tijd om Amman te verlaten en koers naar de andere oever van de Jordaan te zetten, om de visie van onze Palestijnse partners te vragen. In kilometers een korte afstand, in tijd een wereldreis. Wie vanuit Jordanië Palestina wil binnengaan, is immers eerst overgeleverd aan de Israëlische grensbewaking. En die lijkt - als zo vaak - weinig behulpzaam, ondanks alle garanties vooraf. Maar straks zijn we in Ramallah - ins'Allah.