Kabinet kiest voor schaalvergroting en budgetverlaging bestuurlijke organisatie

Ondanks zwaar verzet van provincies en gemeenten houdt minister Plasterk vast aan zijn plannen tot forse bestuurlijke schaalvergroting en budgetverlaging. Dat blijkt uit de ‘Visienota Openbaar Bestuur’ die minister Plasterk vandaag aan het parlement toezond. De nota is een reactie op de motie-Kox, die de Eerste Kamer in december tijdens de Algemene Beschouwingen unaniem aannam. In die motie werd de regering gevraagd om een integrale visie op de modernisering van de bestuurlijke organisatie van Nederland, om zo de samenhang zichtbaar te maken tussen de verschillende veranderingsvoorstellen op bestuurlijk vlak.

In het regeerakkoord van VVD en PvdA staan allerlei maatregelen die ingrijpen op de bestuurlijke organisatie van Nederland. Het kabinet wil minder provincies, grotere gemeenten en grotere waterschappen. Verder spreekt het regeerakkoord over een andere aanstelling van burgemeesters en commissarissen van de koning(in), een andere vormgeving van de Raad van State en meer invloed van het nationale parlement op Brusselse besluitvorming. Alle maatregelen bijeen moeten ook tot een aanzienlijke kostenbesparing leiden volgens het kabinet. Volgens de Eerste Kamer was het nodig dat de regering de samenhang van al die afzonderlijke ingrepen aan het parlement voor zou leggen, vooraleer aan de uitvoering ervan te beginnen. Vandaar dat de voltallige Senaat zich achter de motie-Kox schaarde.

SP-senator Tiny Kox is blij dat de visienota nu eindelijk op tafel ligt maar vindt hem inhoudelijk aan de magere kant: ‘We hebben er vier maanden lang op moeten wachten. Dan mag je toch verwachten dat de regering ook iets doet met de vele maatschappelijke reacties, die bijna zonder uitzondering vraagtekens zetten bij de effectiviteit en het democratische draagvlak voor de voorstellen uit het regeerakkoord. Dat is echter niet het geval: de regering zet in deze visienota haar lijn zonder wezenlijke aanpassing door. Een gemiste kans lijkt me dat. Gisteren nog zei de minister in een bijeenkomst in Emmeloord dat hij kwam om te luisteren naar de meningen over zijn plannen maar meteen na afloop stuurde hij zijn nota naar het parlement. Die lag dus al klaar maar hij zei er niets van. Niet erg zorgvuldig vind ik.’

Plasterk probeerde in Flevoland mensen achter zijn plannen te krijgen maar net als in eerdere bijeenkomsten was het effect eerder averechts. De drie provincies die de minister op korte termijn wil samenvoegen – Noord-Holland, Utrecht en Flevoland – zijn nadrukkelijk tegen. En zijn plan om veel grootschaliger gemeenten te krijgen ontmoet grote weerstand van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de afzonderlijke gemeentebesturen en gemeenteraden.

Kox: ‘Of deze visienota twijfels zal wegnemen en enthousiasme zal doen groeien, waag ik te betwijfelen. Ik zie op het eerste gezicht weinig feitelijke onderbouwing van de plannen en ook weinig zicht op meetbare resultaten. Het is nu aan het parlement om te toetsen of deze visie inhoudelijk voldragen is en politiek gedragen wordt.’ De Eerste Kamer buigt zich op 9 april over de nieuwe visienota van de regering.