SP-senator Kox: Pessimisme groeit snel in Palestina

'Het is buitengewoon treurig te zien hoe weinig de rest van de wereld zich inspant om de Palestijnen dat te geven wat hen al sinds jaar en dag beloofd wordt: een eigen onafhankelijke staat, naast Israël. Na 45 jaar illegale Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden, zien steeds meer Palestijnen hun toekomst uitermate somber in. En dat zal leiden tot nieuwe onrust in het kruitvat dat het Midden-Oosten al is.' Dat concludeert SP-senator Tiny Kox aan het einde van zijn werkbezoek aan Palestina als speciaal rapporteur van de Raad van Europa.

Kox overlegde de afgelopen dagen met de Palestijnse regering, de volksvertegenwoordiging en belangenorganisaties over de resultaten van het eerste jaar van het nieuwe partnerschap van het Palestijnse parlement met de Raad van Europa. Hij stelt vast dat de sfeer onder de Palestijnen buitengewoon pessimistisch is. 'Vorig jaar was er nog beweging. President Abbas wist de dwarsliggende Hamasbeweging, die de Gazastrook beheerst, tot een verzoeningsovereenkomst te bewegen, waardoor verkiezingen mogelijk zouden worden. Palestina kreeg op mijn voorstel een speciale status in de Raad van Europa en vroeg het lidmaatschap aan van de Verenigde Naties. Een meerderheid van de lidstaten van de VN leek het Palestijnse verzoek te steunen. Maar de Verenigde Staten van Amerika slaagden erin het verzoek door de Veiligheidsraad te laten blokkeren. Daarna liep de verzoening met Hamas ook spaak. Israël gaat ondertussen steeds verder met het inpikken van grote delen van Palestijns grondgebied door nieuwe illegale nederzettingen. Er wonen nu al een half miljoen mensen op gestolen grond. En het hele land wordt doorsneden door een metershoge muur. Die is door het Internationaal Gerechtshof in Den Haag in strijd met het internationaal recht is verklaard maar wordt almaar langer en barbaarser.'

Vredesbesprekingen met Israël zijn bevroren. Internationale bemoeienis van de grootmachten leidt vooralsnog tot niets. Kox: 'Deze week was minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton voor het eerst in twee jaar weer in Israël en Palestina. Maar in afwachting van de Amerikaanse presidentsverkiezingen durft president Obama kennelijk geen millimeter te bewegen, ondanks zijn belofte aan het begin van zijn termijn dat hij Palestina de Verenigde Naties in zou loodsen als onafhankelijke nieuwe staat. En volgens de Palestijnen heeft Europa het door de economische crisis te druk met zichzelf om zich bezig te houden met het vinden van een uitweg voor de Palestijnse bevolking,die nu al bijna 50 jaar onder Israëlische bezetting moet leven.'

De Nederlandse regering heeft een bijzonder slechte beurt gemaakt, zo kreeg Kox te horen: 'Minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken heeft de goede naam van Nederland met zijn anti-Palestijnse optreden veel schade berokkend. Maar ook andere Europese regeringen doen momenteel weinig. En de Europese Unie helpt weliswaar bij het financieel overeind houden van allerlei structuren in de Palestijnse gebieden maar neemt ook geen initiatieven om daadwerkelijke politieke vooruitgang te realiseren. Dan heb je reden om pessimistisch te zijn'.

In november zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen, in januari waarschijnlijk Israëlische parlementsverkiezingen. Kox: 'Tijdens mijn bezoek kwam er een plotseling einde aan de grote coalitie in Israël. Daardoor is binnenkort de Israëlische kiezers weer aan zet. Of die de politieke verhoudingen zullen veranderen en hervatting van de onderhandelingen met de Palestijnen mogelijk maken, valt niet te zeggen. Belangrijk is ook of president Obama na een eventuele herverkiezing meer moed zal tonen en zijn beloften aan het Palestijnse volk alsnog waar zal maken.'

Ondertussen is het aan de Palestijnen zelf om tot een binnenlands vergelijk te komen om verkiezingen mogelijk te maken. Kox: 'Wellicht kan de nieuwe Egyptische president Morsi zijn invloed op Hamas daarvoor aanwenden. Terwijl ik in Palestina was, was president Abbas in Caïro om daarover te spreken met Morsi.' Voorlopig doet Hamas wat ze wil, constateert Kox: 'Tijdens mijn bezoek werden in Gaza drie mensen geëxecuteerd. Volstrekt illegaal omdat Palestina een moratorium op de doodstraf kent en zich ook tegenover de Raad van Europa verplicht heeft geen doodvonnissen uit te voeren. Ik heb namens de Raad van Europa meteen een verklaring uitgegeven die dat vaststelt. Ooit zullen degenen die nu de dienst uitmaken in Gaza verantwoording moeten afleggen, ook voor deze executies.'

Kox: 'Wat wel gaat gebeuren, is dat in oktober de bevolking van de Westelijke Jordaanoever nieuwe gemeenteraden gaat kiezen. In Gaza worden die verkiezingen uitgesteld totdat Hamas medewerking verleent. De Raad van Europa zal worden gevraagd waarnemers bij die verkiezingen te sturen, zo sprak ik met de secretaris-generaal van de Centrale Kiesraad af.'

Kox liet zich verder informeren over de ontwikkelingen in Palestina op het terrein van de mensenrechten. In dat verband sprak hij onder meer met de president van het Hooggerechtshof, het hoofd van de Anti-Corruptiecommissie en vertegenwoordigers van de Palestijnse mensenrechtenorganisaties. Kox: 'Op veel terreinen is Palestina, ondanks alle problemen, nog steeds een voorbeeld voor landen in de omgeving. Maar als er geen einde aan de bezetting komt kunnen die verworvenheden ook in het geding komen. Ik hoop dat de internationale gemeenschap gaat beseffen dat niets doen geen optie meer is. Dat is vragen om nog grotere problemen in de regio.'