Tiny Kox in Rusland: Aankomst in Moskou
SP-senator Tiny Kox is opnieuw in Rusland om voor de Raad van Europa de waarnemingsmissie voor de Russische presidentsverkiezingen van 4 maart voor te bereiden. Voor de website van de SP houdt hij een verslag bij.
Dag 1: Aankomst in Moskou
Min 67 is het als ik Moskou via Poznan, Minsk en Smolensk door de lucht nader. Het land is wit en winters, tien kilometer onder me. Beneden is het een stuk milder, 16 graden vorst. ‘Niks bijzonders,’ zegt Tatiana, als ze me verwelkomt in de VIP-room van vliegveld Sheremetyevo. Tatiana is van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en verbonden aan de Russische parlementaire delegatie in de Raad van Europa. Het Russische parlement heeft me uitgenodigd om, na de parlementsverkiezingen van 4 december, nu ook de presidentsverkiezingen te observeren en, na 4 maart, te becommentariëren. Mijn oordeel over de parlementsverkiezingen van 4 december was niet mild. En daarin sta ik inmiddels niet meer alleen. Sindsdien zijn tienduizenden boze Russen de straat op gegaan, afgelopen zaterdag nog, om hun boosheid over die 'gestolen verkiezingen' te laten blijken en voor de toekomst eerlijke verkiezingen te eisen. De heersende orde is niet doof gebleken. Vandaag wordt in het parlement een hele serie hervormingsvoorstellen behandeld om verkiezingen voortaan beter te doen verlopen. En zaterdag heeft premier Poetin ook zijn aanhang naar de straat geroepen. Twee massademonstraties in Moskou, met tienduizenden deelnemers. Wie had dat kunnen denken toen ik hier begin november kwam om mijn waarnemingsmissie voor de parlementsverkiezingen voor te bereiden en elke demonstratie, hoe klein ook, werd verboden of gesaboteerd. Nu hebben we alweer de derde massademonstratie binnen twee maanden gehad. En vóór 4 maart, als Rusland zijn nieuwe president kiest, komen er gewis nog meer. Het gist in het grootste land van de wereld, dat is zeker.
Waartoe het leidt, weet geen mens. In ieder geval is de campagne zaterdag officieel van start gegaan en dat valt te zien ook. Op de televisie verschijnen voortdurend alle vijf de presidentskandidaten met hun verhalen om de kiezers te winnen. Eerst premier Poetin, die opnieuw, na twee eerdere periodes, president wil worden. Dan Gennadi Zjuganov van de Communistische Partij, de man met de grootste aanhang na Poetin. En dan Vladimir Zjirinovski, de rechtse stokebrand van de Liberaal-Democratische Partij, die weet hoe hij mensen en media moet bespelen. Sergej Mironov van Rechtvaardig Rusland is een stuk bedaagder, en politiek een stuk linkser. Of de vijfde kandidaat, Alexei Prokhorov dat ook is, valt te betwijfelen. Hij geldt als de liberale kandidaat bij deze verkiezingen, en ook de man van het grote geld.
Slechts twee mensen zijn rijker dan hij in Rusland en dat wil wat zeggen. Ik hoop hen de komende dagen te ontmoeten. Niet om hen te vragen naar hun politieke opvattingen. Die zijn interessant maar daarvoor ben ik niet hier. Wel wil ik horen of ze vinden dat deze campagne beter verloopt dan die voor de parlementsverkiezingen. Wat voor beloften voor beterschap zijn er gedaan, en welke worden daarvan waargemaakt? En wat moet er in de toekomst veranderen om Rusland eerlijke en vrije verkiezingen te geven?
Die vraag ga ik, met mijn vier collega's uit Noorwegen, Polen, Italië en Estland, de komende dagen voorleggen aan kandidaten, binnenlandse verkiezingswaarnemers, mensenrechteninstituten en journalisten. Zaterdag hou ik als delegatieleider een persconferentie om onze voorlopige bevindingen bekend te maken. Met de mensen van de staf van de Raad van Europa spreek ik vanavond ons programma door. Ze zijn door de wol geverfd, in tal van waarnemingsmissies. Ik zal hun hulp hard nodig hebben. Want niet alles is hier in Moskou wat het lijkt. Daarom is het eerste rondje vanavond voor mij. Proost!
