Rusland: complexe verkiezingen op komst
Meer toegang tot de media en ruimere campagnemogelijkheden voor politieke partijen, maar ook een ongelijk speelveld en vrees voor mogelijke manipulatie van verkiezingsuitslagen. Daarop wijzen leiders van politieke partijen, mensenrechtenorganisaties en binnenlandse waarnemers in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van december in Rusland. SP-senator Tiny Kox, leider van de waarnemingsmissie van de Raad van Europa, deed voor de Russische media verslag van zijn eerste bevindingen na een week onderzoek, waarin hij door zijn gesprekspartners op de verschillende plussen en minnen in de nu begonnen verkiezingscampagne werd gewezen.
Kox was afgelopen week in Rusland op uitnodiging van de Staatsdoema, die op 4 december opnieuw gekozen wordt. Zeven partijen nemen deel aan de verkiezingen, van wie er drie nog niet in het parlement vertegenwoordigd zijn. Enkele partijen zijn uitgesloten van deelneming wegens het niet voldoen aan de wettelijke criteria, naar het oordeel van het Ministerie van Justitie. Kox sprak met al deze partijen, in gezelschap van vier collega-parlementariërs uit Europa. De aan de verkiezing deelnemende partijen noemen de ruimere toegang tot de media en grotere ruimte om campagne te voeren als pluspunten. Er vinden debatten plaats tussen alle deelnemende partijen op de grote nationale televisie- en radiozenders en iedere partij heeft evenveel gratis eigen zendtijd ter beschikking. Verder lijkt er overeenstemming te bestaan tussen hen over de noodzaak om in de toekomst de kiesdrempel (nu 7%) te verlagen naar 5% en de registratie-eisen voor nieuwe politieke partijen te vereenvoudigen.
Maar er zijn ook veel verschillen van mening. De regerende Verenigd Rusland-partij van president Medvedev en premier Poetin krijgt door die twee extra aandacht in de media. De leiding van Verenigd Rusland ziet dat ook, maar noemt het een normaal verschijnsel, terwijl andere partijen vinden dat hen daardoor tekort gedaan wordt. Ook vrezen verschillende partijen dat Verenigd Rusland gebruik zal maken van haar posities in de Russische Federatie. En sommigen zeggen te vrezen dat er mogelijk gemanipuleerd kan worden met de verkiezingsuitslagen. Niet iedereen deelt die vrees overigens. De leider van de Liberaal-Democratische Partij, Zjirinovski, spreekt van 'de meest vrije en eerlijke verkiezingen' waaraan hij heeft meegedaan. De voorman van de Communistische Partij, Zjuganov, daarentegen, erkent enige vooruitgang maar geeft ook voorbeelden van naar zijn mening ontoelaatbare gedragingen van Verenigd Rusland. De van de verkiezingen uitgesloten partijen hebben helemaal weinig goede woorden over voor de campagne die nu begonnen is.
Over de uitkomst is weinig te zeggen. Opiniepeilingen spreken elkaar tegen maar noteren allemaal wel een dalende trend voor Verenigd Rusland, wiens lijst aangevoerd wordt door president Medvedev. Of die trend doorzet is echter de vraag, met nog vier weken campagne te gaan. Ook is niet duidelijk welke partijen de kiesdrempel zullen weten te halen.
Op 30 november keert Kox terug naar Rusland als hoofd van een 40-koppige missie van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa. Diens waarnemers zullen dan nauw samenwerken met de lange en korte termijn waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Op 5 december zal er in een gezamenlijke persconferentie een finaal oordeel over de Russische verkiezingen worden gegeven door de delegatieleiders van de Raad van Europa en de OVSE.